Ölçü vahidləri: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
k düzenleme using AWB |
||
Sətir 1:
'''Ölçü vahidləri''' <ref>Официальное название по [[ГОСТ 8.417]]</ref> — hər hansı ölçü nəticələrinin standarta uyğun təqdimatıdır. Ölçünün ədədlə ifadəsi ölçülənin vahid kimi qəbul edilən ilkin nümunəyə – [[etalon]]a nisbətidir. Ölçü vahidinə nisbətin ədədlə ifadəsi ölçünün dərəcəsidir.
Etalonlar tarixən bir- birindən fərqləniblər. Baza vahidlərinin ölçüləri ənənələrə uyğun təyin edilibdir. Bu baxımdan hətta müasir dövrdə, etalonların yaxınlaşdırıldığı halda dünyada müxtəlif ölçü vahidləri sistemi mövcuddur.
[[Dövlət]]lər bir qayda olaraq ölçü sistemini qanunvericiliklə təyin edirlər.
Azərbaycan Respublikasında metrologiya məsələləri ilə xüsusi dövlət qurumu – Azərbaycan Respublikasının Standartlaşdırma,Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi<ref>http://www.azstand.gov.az/</ref> məşğul olur.
Sətir 13:
*'''kütlə vahidi - kiloqram(kq)''' - platin-iridium xəlitəsindən hazırlanmış silindirşəkilli etalonun kütləsidir.
*'''maddə miqdarı-mol(mol)''' - kütləsi 0,012 kq olan karbondakı atomların sayı qədər molekullardan və ya atomlardan təşkil olunmuş maddə miqdarıdır.
*'''temperatur vahidi kelvin - (K)''' - 1954-cü ilə qədər "mütləq dərəcənin" qiyməti suyun qaynama və buzun ərimə temperaturları fərqinin 1/100-i qəbul olunurdu.Termometrin ilk başlanğıc nöqtəsi mütləq sıfır,ikinci əsas nöqtəsi isə suyun üçlük nöqtəsi(273,16K) qəbul olunan Kelvin şkalasından istifadə olunur.Kelvin T və selsi t şkalaları arasındakı əlaqə:T=t+273,15 və ya hesablamaları sadələşdirmək üçün T=t+273 kimidir.Kelvin şkalasının ΔT=1K,Selsi şkalasının Δt=1 °C-ə bərabərdir.
*'''cərəyan şiddəti vahidi-amper(A)''' - elə cərəyanın şiddətidir ki, bu cərəyan vakuumda bir-birindən 1m məsafədə və bir-birinə paralel yerləşmiş sonsuz uzun naqillərdən keçdikdə onların hər bir metr uzunluqları arasında 2·10<sup>
*'''işıq şiddəti vahidi - kandela(kd)'''- verilən istiqamətdə energetik işıq şiddəti 1/683 W/sr olan 540 · 1012
Beynəlxalq vahidlər sistemində(BS) əlavə vahid ikidir:
|