MiQ-29: Redaktələr arasındakı fərq

'''MiQ-29''', ({{lang-ru|МиГ-29}}) (''[[NATO kod adı]]: '''Fulcrum''''' – ''Dayaq nöqtəsi'')- [[SSRİ]]/[[Rusiya]] tərəfindən istehsal edilən, çoxməqsədli IV nəsil döyüş [[Təyyarə|təyyarəsitəyyarə]]si.

[[1983|1983-cü ildə]] silahlanmaya qəbul edilmiş, təyinatı havada üstünlük əldə etmək olan [[qırıcı]] əsasən [[ABŞ|ABŞ-ın]] [[F-16]] və [[F/A-18]] tipli qırıcılarına qarşı mübarizə aparmaq üçün nəzərdə tutulmuşdu. Bir neçə dəfə təkmilləşdirilməyə məruz qalmış MiQ-29 çoxsaylı modifikasiyalar şəklində [[SSRİ|keçmiş SSRİ]] və əksər [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı|Varşava Müqaviləsi]] ölkələri daxil olmaqla [[Hindistan]], [[Əlcəzair]], [[Vyetnam]], [[KXDR]] kimi ölkələrin bu günə kimi silahlanmasındadır.

[[SSRİ|Sovetlər İttifaqının]] [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] kəşfiyyat təyarələrini tutmaq üçün istehsal etməyə çalışdığı, dövrünə görə inqilabi yenilikləri olan [[MiQ-25]]-ə qarşı [[1969|1969-cu ildə]] ABŞ [[ABŞ Hava Qüvvələri|Hava Qüvvələri]] '''"F-X"''' proqramını başlatdı. Proqramın nəticəsi kimi meydana çıxan [[F-15|F-15 Eagle]] təyyarələri çox uğurlu alındı. MiQ-25-dən fərqli olaraq havada üstünlük əldə etmək üçün düzəldilmiş F-15 yüksək radiuslu radarları ilə fərqlənirdi. Həmin dövrdə ən azı təkmil radarlarına görə, F-15-ə qarşı SSRİ-də effektli mübarizə apara biləcək qırıcı yox idi. [[Soyuq müharibə]]nin sürətləndiyi bir vaxtda, [[Karib krizisi]] və [[Koreya konflikti|Koreya konfliktindən]]ndən sonra yeni konflikt zamanı havada üstünlüyünü itirməkdən qorxan SSRİ-nin cavabı mütləq lazım idi.

Yeni yaradılmalı olan təyyarəyə sərt tələblər qoyuldu: zəif təchizatlı qalxıb-enmə zolaqlarından istifadə etmə; mükəmməl manevrlilik; Mach 2+ sürətini yığa bilmə; ağır silahlardan istifadə.

Təyyarənin gövdəsi əsasən [[Alüminium|allüminium ərintilərindən]] və [[dəmir|dəmirdən]]dən, bəzi detallarda isə [[titan]] və [[metal qatışıqları|qatışıq materiallardan]] istifadə edilmişdir. Qanadların əyilməsi ön kənarlara görə 42 dərəcədir. Qanadların üst səthində yarıqlar mövcuddur. Yarıqların əsas funksiyası qırıcının yerdə hərəkəti zamanı mühərrikləri hava ilə təmin etməkdir. Belə ki, yerdə hərəkət zamanı mühərriklərə hava aparan əsas kanallarının yer səthinə çox yaxın olması mühərrikə kənar cismlərin düşməsinə səbəb ola bilər və bunun qarşısını almaq üçün onlar qapanırlar. [[Eleronlar]] hidravlik olaraq idarə olunsa da, [[Su-27]]-dən fərqli olaraq qanadlarda olan elektron idarəetmə sistemi yoxdur. [[Stabilizator]] tam dönməyə və diferensial əyilməyə imkan verir. Şassi üçdayaqlıdır: tək qabağda, cüt arxada.

Silahlanmasında iç dayaqlarda daşınıla bilən, orta məsafəli hava-hava tipli [[Vympel R-27]], idarəedilməyən bomba və raketlər daxildir. Bəzi sovet qırıcıları tək nüvə bombası da daşıya bilirlər. Yan dayaqlarda hava döyüşləri üçün [[R-73]] və köhnə tipli [[R-60]] daşınıla bilər. Təkmilləşdirilmiş versiyaları [[lazer başlıqlı raketlər|lazer başlıqlı]], [[elektro-optik başlıqlı raketlər|elektro-optik]] və [[hava-yer tipli raketlər]] də daşıya bilirlər.

Bundan əlavə, MiQ-29 yaxın məsafəli döyüşlər üçün effektiv atış uzaqlığı 1200-18001200–1800 m olan, əksər Sovet hərbi təyyarə və vertolyotlarında quraşdırılan [[QŞ-301]] tipli [[aviatopla]] təchiz edilmişdir.

* '''Güc təminatçısı''': 2x "Klimov RD-33" "afterburner" sistemli Turbo Reaktiv Mühərrik, hər birinin dartı qüvvəsi (və ya itələmə qüvvəsi) 8,300  kg (8.14  kN)

* '''Maksimal sürət''': Mach 2.25 (2400  km/s) Alçaq uçuşlarda: Mach 1.25 (1500  km/h)

* '''Uçuş məsafəsi''': 1,430  km (daxili yanacaq çənləri tam dolu olduqda)

* '''Maksimal uçuş məsafəsi''': 2,100  km

* '''Yüksəkliyə qalxma sürəti''': başlanğıc 330  m/s; orta 109  m/s 0-60000–6000 m

* '''Qanad yüklənməsi''':440  kg/m²