Benzin: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
using AWB |
|||
Sətir 8:
* [[Portuqaliya]] – 1,53 manat/litr
'''Əsasən neftdən və ya daşkömür kitrəsindən distillə yolu ilə, yaxud süni surətdə alınan rəngsiz, tezalışan uçucu maye.'''
'''Bəs yaxşı Oktan nədir?'''
''Bir çox sürücü oktan ədədi yüksək olan yanacağın daha tez alışdığını düşünürsədə əslində bu tam tərsidir.'''Oktan rəngsiz hidrokarbondur,125 `C də qaynayır.'''Burada bizi maraqlandıran isə yanacağın yanma dərəcəsinin ölçüsüdür.Bu rəqəmin artması ilə yanacağın alışması gecləşir,bununla `Tez alışma` gecləşir.Çox sürücü isə tam əksini düşünərək oktan ədədi çox olan yanacağın daha tez alışdığını düşünür.Aşağı oktana sahib yanacaq isə daha tez alışır''
Oktan və `Tez alışma` arasındaki əlaqə nədir?
Tez alışma-yanacağın silindirlərdə hesablanandan daha tez alışması anlamına gəlir ki,bu isə heç xoşa gələn hal deyildir.Poşenlərin Ü,Ö,N ə çatmadan ,alışdırıcı şamların qıvılcımını vermədən alışmanın olması mühərrikdə həm performans düşüşünə həm yanacaq sərfiyyatında artışa həm də mühərrik ömrünün qısalmasına gətirib çıxara bilir.Vuruntulu işləyən mühərrikdə yanacağın oktanını aşağı salaraq vuruntunun qarşısını almaq və yanacağın vaxdından əvvəl alışmasının qarşısını almaq münkündür.Bunun üçün xüsusi yanacaq qatqıları istehsal olunaraq satişa çıxarılır.
'''Hansı mühərriklərdə oktan ədədi yüksək yanacaq isdifadə etmək olar?'''
Silindirlərdə sıxışdırma əmsalı yüksək (Normalda benzinli avtomobillərdə 7.1 14.1 nisbəti arasında olur) olan mühərriklərdə oktan ədədi yüksək yanacaq isdifadəsi uyğundur,Silindirlərdə porşenin hərəkət müddəti uzandığı üçün yancağın gec alışması şərt və tələb olunan bir şeydir.Bununla belə yüksək performanslı avtomobillərdə və eləcədə yarış avtompbillərində bu tipli yanacaqlardan isdifadə edilir.
Nəqliyyatda isdifadə etdiyimiz atomobillərdə isə yüksək oktana sahib yanacaq isdifadəsi mühərrik performansını artırırmış kimi bir fikir səhvdir.İsdifadə kitabcasında istehsalçının hansı oktanı məsləhət görməsi,o oktan dərəcəsinə sahib yanacaqdan isdifadənin daha uyğun və sağlam ,eyni zamanda performanslı olması deməkdir.Heç bir səbəb olmadan oktan ədədini artıran qatqılardan isdifadə məsləhət deyildir.
'''Ehtiyac olmadan yüksək Oktanlı yanacaq isdifadə etsək nə olar?'''
İstehsalçılar mühərrikdə silindirlərdə porşenlərin qət etdikləri yola görə (Sıxışdırma əmsalına görə) uyğun oktan yanacağın hansı olacağını təyin etmiş və isdifadə kitabcasına qeyd etmişdirlər.Daha yüksək və aşağı oktanlı yanacağın isdifadəsi silindirlərdə vuruntunun əmələ gəlməsinə yəni yanacağın eyni zamanda yanmamasına səbəb ola bilir.Mühərrik yasdıqları sıradan çıxmış avtomobillərdə mühərrikdə əmələ gələn vuruntu isə sürücü tərəfindən rahatlıqla hiss edilə bilər.Aşağı oktanlı yanacaqda silindirlərdə alışdırıcı şamların qıvılcımı daha vermdən əvvəl yanacağın alışması və ya tam tərsi yüksək oktanlı yanacaqla isdifadə edilən mühərrikdə silindirlərdə alışdırıcı şamın qıvılcımı vurmasından sonra yanacağın alşmasının gecikməsi mühərrik performansına və ömrünə ciddi mənada mənfi təsir gösdəriri.Hər iki halda mühərrikdə detonasiya pozulması meydana çıxır.
Atmosferik və ya Turbo mühərriklər olsun daima yüksəklikdən əlaqəli olaraq performans dəyərləridə eyni avtomobil üçün fərqli ola bilir.İstehsalçılar mühərrik performanslarını qeyd edərkən 760 Hg mm yəni 1 atm üçün təyin etmişdirlər.Yüksəyə çıxdıqda hava sıxlığı aşağı düşür,mühərrikə daha az hava daxil olur.Dəniz səviyyəsindən aşağıda isə əksinə mühərrikə daha çox sıx hava daxil olur.Bu səbəblə Dəniz səviyyəsindən aşağıda yüksək oktanlı yanacaq və ya oktan artırıcı qatqı isdifadəsi məntiqli olması ilə bərabər dəniz səviyyəsindən yüksəkdə belə yanacaqdan isdifadə düzgün deyildir.
'''Oktan ədədinin yanacaq sərfiyyatı və performansa təsiri nədir?'''
İstehsalçılar maksimum mühərrik performansını dəniz səviyyəsində avtomobildə isidfadə edilməsi şərt olan oktan ədədi ilə kitabcıqlarında bildirmişlərdir.Bununla belə bəzi istehsalçılar maksimum isdifadə edilə biləsi oktan və minimum isdifadə edilə biləsi oktan dəyərlərinidə avtomobilin isdifadə şəraitindən və yerindən aslı olaraq eyd etmişdirlər.Bu dəyərlərdən çıxma mühərrikdə performans düşüşü və yanacaq sərfiyyatında artışla nəticələnə bilər.
'''Fəqli Oktan ədədinə sahib yanacaqların qarışdırılaraq isidfadəsi düzgündür?'''
Çox isdifadəçi yanacağı su ilə süd qarışığı kimi təsəvür edərək,qarışdırılaraq isdənilən oktan ədədinin alına biləcəyini düşünürlər.Bu isə belə deyil fərqli oktan ədədinə sahib yanacaqları yağ ilə su qarışığı məhlul kimi təsəvvür etsəniz (Hetrogen) hər şey aydın olar.95 və 98 oktan ədədinə sahib iki yanacaq eyni zamanda isdifadəsi zamanı bunlar yanacaq çənində bir birinə qarışmış,beləlik lə ilk əvvəl 95 sonra 98 və ya qarışıq və ya tam tərsi şəkildə silindirlərə göndərilir.Yenə nəticə yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi olur.Oktan ədədinin qaldırılması üçün xüsusi qatqılardan yalnız lazımi anda və düzgün nisbətdə isdifadə isdənilən nəticəni bizə verə bilər.
[[Kateqoriya:Kimya]]
| |||