Donanma: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 5.44.37.103 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Eminn tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
k replaced: <references/> → {{İstinad siyahısı}} using AWB
Sətir 4:
== Tarixçə ==
[[Şəkil:Şirvanşah I Axsitan.jpg|thumbnail|Şirvanşah I Axsitan Bakı limanında, Oqtay Sadıxzadənin rəsm əsəri (Azərbaycan Tarix Muzeyi)]]
Azərbaycan donanma tarixi çox qədim çağlara gedib çıxır. Buna sübut olaraq Qobustandakı qayaüstü rəsmləri göstərmək olar <ref>[http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/82_folder/82_articles/82_heyerdahl.html Thor Heyerdahl - Scandinavian Ancestry. Tracing Roots to Azerbaijan.] "Azerbaijan International" jurnalı.</ref>. Orta Çağlarda Azərbaycanda feodal xanlıqlarının yaranması, eləcə də IX-X əsrlərdə [[vikinqlər]]in və [[Rusların Azərbaycan ərazisinə yürüşləri|rusların dəniz tərəfdən hücumları]] ilə gəmi tikintisi yeni inkişaf qazanır. Özəlliklə [[Şirvanşahlar dövləti]]nin güclənməsi ilə [[Bakı]]nın önəmi bir liman şəhəri kimi artır. 1175-ci ildə [[I Axsitan]] Bakı yaxınlığında 73 rəqib gəmisini qıraraq rus donanmasını məğlub edir. Bu fakt XII əsrdə Şirvan donanmasının yüksək keyfiyyətindən xəbər verir. 1172-ci ildəki Şamaxı zəlzələsindən sonra paytaxtın köçürülməsi Bakının önəmin daha da artırır. Saray şairi [[Xaqani Şirvani]]nin yazdığına görə, Bakı böyük limana və Xəzərdə uluslararası ticarətin mərkəzinə çevrilir. Şirvanşah [[III Fəribürz]]un vaxtında Bakı adaların birində hərbi baza kimi istifadə edilən [[Bayıl qalası|Səbayıl qalası]] tikilir. <ref>[http://irs-az.com/new/pdf/201302/1360754657235572896.pdf Нурулла Алиев, доктор ист. наук, капитан 1 ранга. - Азербайджан и военно-морские события на Каспии в средние века.] Журнал İRS, № 1(61), 2013.</ref>
 
Orta Çağ səyyahlarının qeydlərindən Şirvan gəmilərinin görünüşü haqqda əldə etmək olur: "görkəmcə qaleraya oxşayırlar, amma ölçüləri tartanınkı kimidir". Beləliklə, Şirvan gəmisi uzunburun, hündürdallı, əyik dirəkləri və qıyqacı yelkənləri olan iki dorlu, qaleraya oxşayan və tartana ölçülü, 30 tonnadək yükü qaldıra biləcək gəmi olmalı idi. <ref>[http://irs-az.com/new/pdf/201307/1373024489324739764.pdf Нурулла Алиев, доктор ист. наук, капитан 1 ранга. - Военные суда на Каспии в средние века]. Журнал İRS, № 3(63), 2013. </ref>.
 
XV əsrdə dəniz tərəfdən güclü rəqibin olmaması Şirvan donanmasının az qala yox olmasına gətirib çıxraır. Venesiyalı elçi Ambrocio Kontarini (XV əsr), habelə Oruc bəy Bayat, Pyetro della Valle, Yan Streys qeyd edirdilər ki, Xəzər gəmiləri Avropanınkılərdən geri qalırdı, çünki köhnə idi. XV əsrin ortalarından etibarən Bakının beynəlxalq ticarətdə aparıcı rol oynadığı və Osmanlı imperiyasının, Ağqoyunlu və Səfəvi dövlətlərinin yaranması ilə bağlı bölgənin hərbi-strateji durumu dəyişir. Başqa ölkələrə əsasən ipək, duz, neft, zəfəran ixrac olunur. Bakı nefti Manqışlaq yolu ilə Orta Asiyaya və Həştərxan vasitəsiylə Avropaya daşınırdı. Böyük fəthlər yolunda olan Osmanlı imperiyası Şərqlə Qərbi birləşdirən Aralıq dənizinin mühim limanlarını ələ keçirərək Xəzər dənizdə möhkəmlənmək istəyirdi. Bu, ona Orta Asiyadakı sünnü dövlətlərlə birləşib şiə Səfəvilərə qarşı çıxmağa və Asiya-Avropa ticarətini tam nəzarətə almağa imkan verə bilərdi. Osmanlı-Səfəvi savaşları məhz bunu hədəfləmişdi. 1578-1590-cı illərdə Osmanlı türkləri Xəzərin qərbi sahilini və Bakını ələ keçirirlər, burada öz donanmalarını qurmaq istəyirdilər.
Sətir 13:
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
<references/>
 
== Həmçinin bax ==