Əməliyyat sistemi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k replaced: <references/> → {{İstinad siyahısı}} using AWB |
|||
Sətir 1:
[[Şəkil:Unix history-simple.svg|right|thumb|Əməliyyat sistemlərinin yaranma/inkişaf yolu]]
[[Şəkil:Ubuntu_9.04_Jaunty_Jackalope.png|thumb|300px|[[Ubuntu]]]]
'''Əməliyyat sistemi''' ({{lang-en|Operation System (OS)}}) – hesablama prosesini həyata keçirən texniki vasitələlərin idarə olunmasını təmin edən proqramlar toplusundan ibarətdir.
kompüter işə salındıqda əməliyyat sistemi başqa proqramlara nəzərən ilkin olaraq əməli yaddaş qurğusuna yüklənir və o digər proqramların işləməsi üçün mühit yaradır. Əməliyyat sistemi eyni zamanda kompüterlərdə çoxməsələli (yaddaşın və həll vaxtının bölünməsi, qırılmaların təşkili və s.) iş rejiminin təşkilini təmin edir.
Əməliyyat sistemi [[kompüter]] avadanlığının istifadəsini (avadanlığların idarə etməsini, [[informasiya]]nın daxil edilməsini və çıxardılmasını, sənədlərin redaktəsini, başqa proqramların istifadəsini/idarə edilməsini və s.) mümkün edən proqramdır. Əməliyyat sistemi ən öncə [[kompüterin sabit yaddaşı]]ndan [[əməli yaddaş]]a köçürülür və bütün başqa proqramlar həmin əməliyyat sistemi altında çalışır.
Sətir 28:
* Diskdə fayl sisteminin idarə edilməsi
* Giriş-çıxış qurğularını idarə etmək
* İstifadəçi interfeysi yaratmaqdır (başqa sözlə- istifadəçi ilə kompüter arasında ünsiyyəti təmin etməkdir).
Deməli, nəticə etibarilə: sistem proqram təminatını iki qrupa ayırmaq olar- [[hesablama sistemi]]ni alt səviyyədən idarə edən (qurğulara birbaşa müraciət etməklə) və [[hesablama sistemi]]ni üst səviyyədən ([[BIOS]] funksiyaları vasitəsilə) idarə edən. İkincilər məhz əməliyyat sistemini təşkil edirlər. Deməli əməliyyat sistemi istifadəçi və [[tətbiqi proqram]] arasinda əlaqəçi rolunu oynayır. Əməliyyat sistemi tipindən asılı olaraq [[mikroprosessoru]] bu və ya digər rejimlərdə işlətməklə onun resursundan bu və ya digər dərəcədə effektiv istifadə etməyə imkan verir. Əməliyyat sistemi hesablama sisteminin tipindən (əsasən [[prosessor]]ların tipi, onların sayı və arxitekturası nəzərdə tutulur) asılı olaraq hesablama sistemi resurslarından istifadənin effektivliyini təmin etməlidir. Əməliyyat sistemlərinin aşağıdakı növləri mövcuddur:
Sətir 77:
[[Şəkil:Tux.svg|right|150 px|thumb|[[Linuks|Linux]]]]
[[Şəkil:MacOS.png|right|thumb|[[Apple|Apple/Macintosh]]]]
* [[MSDOS]]([[QDOS]]) əsasında: [[Microsoft Windows]](+1993 [[Windows NT 3.1]], [[Windows NT 3.5|NT 3.5]], [[Windows 95]], [[Windows NT 3.51|NT 3.51]], [[Windows NT 4.0|NT 4.0]], [[Windows 98]], [[Windows 2000]], [[Windows ME]], [[Windows XP]], [[Windows Server 2003]], [[Windows Vista]]...)
** [[Mac OS]]
* [[UNİKS|UNIX]] əsasında:
Sətir 91 ⟶ 90:
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Xarici keçidlər ==
* [http://www.webopedia.com/TERM/P/program.html Definition of "Program"] at Webopedia
* [http://dictionary.reference.com/browse/computer%20program Definition of "Computer Program"] at dictionary.com
[[Kateqoriya:Əməliyyat sistemləri| ]]
| |||