Otuzikilər: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k replaced: <references/> → {{İstinad siyahısı}} using AWB |
|||
Sətir 39:
== Tarixi ==
Kənd bölgənin qədim yaşayış məskənlərindən sayılır. Kəndin yaranması tarixinin eramızdan əvvəlki dövrlərə gedib çıxdığı ehtimal edilir.
Samir Necef (bezi melumatlar Berde qazeti goturulmusdu Otuzikiler kendi 15 Fevral · Düzəliş edildi · OTUZIKILER kendi. Tarixi senedlerde selnamelerde Qarabagin qedim ve guclu tayfalarindan biri olan "Otuziki" tayfasinin adi tez-tez cekilir. Otuzikiler turk dilli tayfa birliyi olmaqla Sefeviler dovletinin heyatinda boyuk rol oynamisdir. Onuda qeyd etmeyi lazim bilirik ki, Sefeviler dovletinin 1501-1736 banisi 1-ci sah Ismayil Xetai olmusdur XVI-ci esrin ortalarinda Sefeviler dovletinde 74-emirin 68-zi Azerbaycanli olmusdur sarayda ve orduda hakim dil Azerbaycan dili idi. Otuzikiler haqqinda Isgender Munsi, Mirze Camal Cavansir Qarabagi, Rzaqulu xan Hidayet ve basqalari melumat vermisdir. Menbelerde "Otuzikilerin" adi XVI-ci esirden cekilir esasen Qarabagda yasayan Otuzikiler tayfasi Nadirin 1734-1747-sahligi eleyhine cixan Ziyadogullarinin Gence beyler-beyi qohumu ve diger tayfalarla birlikde Xorasan Serxs vilayetine kocurulmusdur. Qarabagin xani Penaheli xan Cavansirin dovrunde 1747-1759-cu illerde Otuzikiler vetenlerine qayitdilar Qarabagda yadelli isgalcilara qarsi mubarizede Otuzikiler cox boyuk sucayet ve qehramanliqlar gostermisler. "Otuzikiler" Penaheli xanin ve onun oglu Ibrahim xanin yuksek ehtiram ve hormet sahibi olmuslar soz yox ki, rayonumuzdaki Otuzikiler kendi de bu tayfanin adi ile baglidir. Bundan basqa esrin evvelerinde erzazide kifayet qeder taninan zengin Qurban eli Xozeyin adli sexs yasamis sonradan o, Irana ordanda Turkiyeye kocmus ve orada da 1960-ci illerde vefat etmisdir Sovet hakimmiyyetini qebul etmeyen ve onlardan mubarizede helak olmus Sartel Aslanda bu kendde yasamisdir. Erazide Sacli, Cinarli, Tumenli, Cayli, Amanlar, Carlilar, Bozbalilar, Hacalilar, Efendiler, kimi tayfa ve mehelleler olmusdur. Kendin icinden gur sulu DELILER arxi kecmisdir. Kendde qedim qebirsanliq kumbez ve medrese kompleksi vardir. Eraziye 1951-1953-cu illerde Qerbi Azerbaycandan zorla departatsiya edilmis ehali meskunlasdirilmisdir. Boyuk fereh hissi ile onu da bildiririk ki, unudulmaz hekim Sosialist Emeyi qehramani Zehra xanim Qaziyeva Otuzikiler kend Sovetliyinde uzun iller ehalinin saglamligi kesiyinde durmusdur. Bu siraya adina mahnilar yazilmis Kovseri de elave etmek olar [[Şəkil:Otuzikiler
Otuzikilər kəndi haqqında tərixi hadisələr.
Mənbə: Kənd sakinlərinin sorğusu və yazılı mənbələr əsasında toplanmışdır.
1. Vəliuşağı və Hacıəhmədli kəndlərinin arasındakı şor su kanalının çəkilişi zamanı bizim eradan əvvələ aid küp qəbirlər aşkar edilmişdir.
2. Otuzikilər tayfa birliyi haqqında XVI-ci əsirdə yazılı mənbələrdə adı çəkilmişdir və Səfəvilər Dövlətində ən güclü və hörmətli tayfa birliyi olmuşdur.Azərbaycan ərazisində 2 rayonda Bərdə və İmişli rayonunda isə Otuzikilər və Otuziki adlı kənd var.Bu adda Türkiyə ərazisində də kənd vardır.
3. Kənddə Çinarlı, Tümənli,Saçlı,Çaylı, Carlı, Hacallı,Əfəndilər, Bor-borlar, Bozbalılar, Amanlar və Sadıxlılar kimi məhəllə və tayfalar olmuş və indidə vardır.
4. Kənd Otuzikilər adı ilə yanaşı həm də Xanqaraqoyunlu kəndi kimi də adlandırılmışdır.Bu adda yalnız hal-hazırda ərazidə tam orta məktəb fəaliyyət göstərir. Qeyd edim ki, İnzibati cəhətdən bir çox kəndlər 1947-ci ilə kimi Xanqaraqoyunluya daxil idi. Bu kəndlər aşağıdakılardır.
1-ci Otuzikilər kəndi
2-ci Hacıəhmədli kəndi
3-cü Vəliuşağı kəndi
4-cü Bayramlı kəndi
5-ci Kolayır kəndi
6-cı Gülgəzli kəndi
7-ci Sərkarlar kəndi
8-ci Mollaəhmədli kəndi
9-cu Mollaisalar kəndi
10-cu Böyük Göyüşlü
11-ci Bala Göyüşlü
5.1917-18-ci illərdə ərazidə kifayət qədər tanınmış Qurbanəli Xozeyin ilk dəfə olaraq Firənk Dəyirmanı tikdirərək istifadəyə vermişdir.
6. Əvvələr ərazidə dini təhsil mərkəzi olmasına baxmayaraq 1918-20-ci illərdə dünyavi elmlərin tədris olunması məqsədi ilə o vaxtkı dövür üçün Qurbanəlibəyin evində ilk təhsil ocağı fəaliyyətə başlamışdır.
7.1930-cu illərdə bolşeviklər tərəfindən kənddə eləcədə Qarabağ ərazisində kifayət qədər tanınmış Sartel Aslan və oğlu qətlə yetirilmişdir.Qurbanəli Xozeyin isə əvvəl İrana ondan sonra isə Türkiyəyə gedərək mühacir həyatı yaşamışdır və 1960-cı ildə vəfat etmişdir.Bundan başqa bəzi ailələlərdə represiyaya məruz qalmışdır.
8. 1930-40-cı illərdə əraziyə ilk planlı yol çəkilmişdir. 1941-45-ci illərdə ərazinin silah tutan igid oğulları BVM-nə yollanmış az bir qismi isə geri doğmalarının yanına qayıtmışdır.
9. 1940-cı ildə Poçt işi təşkil olunmuşdur.
10. 1943-cü ildə 4- ilk məktəb binası tikilib istifadəyə verilmişdir.
11. 1948-1950-ci illərdə ilk səhiyyə ocağı tikilmişdir.
12. 1951-53-cü illərdə Azərbaycanın digər bölgələri kimi Bərdə rayonunun Otuzikilər kəndinədə Qədim Azərbaycan torpağı olan İrəvan mahalından (indiki Ermənistan ərazisindən) bir çox əhali zorla depotasiya olunmuş və məskunlaşdırılmışdır.
13. 1953-cü ildə əraziyə ilk dəfə olaraq özüçıxan içməli su artizan quyusu qazılmışdır.
14. 1959-60-cı illərdə əkin sahələrinin suvarılması üçün əraziyə ilk suvarma kanalı çəkilmişdir.
15. 1963-65-ci illərdə Vəliuşağı kəndini sel yuyaraq ziyan vurmuş və kəndin yeri dəyişdirilmişdir. Həmin illərdə əraziyə elektirik təsərrüfatı qurularaq energinin verilməsinə başlanılmışdır.
16.1975-1978-ci illərdə o dövür üçün ən müasir məktəb binası tikilərək istifadəyə verilmişdir.
17. 1988-1990 və 1991-1994-cü illərdə Milli Azadlıq Hərəkatının başlanması və ermənilərin əsrin əvvələrində olduğu kimi torpaq iddiası ilə bağlı ərazidə vətənpərvərlik ruhu daha da yüksəlmişdir. Ərazinin gəncləri, yaşlıları 1-ci Qarabağ müharibəsində aktiv iştirak etmiş və könüllü cəbhəyə yollanmışlar. Ərazidən 4-nəfər Şəhid olmuş, 2-nəfər itkin düşmüş, 8-nəfər isə əlil olmuşdur.
18. 1997-2006-ci ildə ərazidə "Bilal" və "Seyidlər" məscidi tikilərək istifadəyə verilmişdir.
19.2009-2015 AzKİL-in dəstəyi və Otuzikilər İcması ilə ərazidə 10-dan çox bulaq , kəndarası yolların çınqıllanması əlavə məktəb otaqlarının tikilməsi və qəbirsanlığın kənarına dəmir setka çəkilmişdir.
20.14.08.2014-cü il tarixdə Ölkə Rəhbəri cənab İlham Əliyevin sərəncamına əsasən Otuzikilər-Kolayır yolunun tikintisi ilə əlaqədəar sərəncam verilmidir.
21. 12.03.2015-ci ildə Ölkə Rəhbəri cənab İlham Əliyev tərəfindən rəmzi lent kəsilərək Otuzikilər-Kolayır yolu əhalinin istifadəsinə verilmişdir.
22. 2015-ci ildə ərazinin qazlaşdırılmasına başlanılmışdır.
23. 2016-cı ildə əraziyə 1-ədəd özüçıxan içməli su artizan quyusu qazılaraq istifadəyə verilmişdir bununlada artizan quyularının sayı 9-za çatmışdır.
24.2016-cı ildə Telman Qurbanov adına Xanqaraqoyunlu tam orta məktəbinin məzunu Rahib İsmayılov rayonumuz üzrə ən yüksək nəticə göstərərək bal 691-toplamışdır
25. 08.06.2016-cı ildən şəhid Telman Qurbanov adına Xanqaraqoyunlu tam orta məktəbi əsaslı təmir olunmasına başlamışdır .
26. 01.04.2016-cı il tarixdə 4-günlük Aprel döyüşlərində Otuzikilər kəndindən 1- hərbiçimiz ağır yaralanmış, 1- hərbiçimiz isə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən "İgidliyə Görə" medalı ilə təltif olunmuşdur.
Uğurlarınız uğrumuzdur! Keçmişini unutma ki, gələcəyə inamla addımlayasan ! SN
== Əhalisi == melumat 01.01.2014 cu ile melumat
| |||