Qarayazı Dövlət Təbiət Qoruğu: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 25:
|Sayt =
|Ümumdünya irsi =
|Fauna =[[Maral]], [[qunduz]], [[dələ]], [[Gəlincik (heyvan)|gəlincik]], [[dovşan]], [[çöl donuzu]], [[tülkü]], [[çaqqal]], [[porsuq]], [[çöl pişiyi]], [[süleysünsüleysin]], [[qırqovul]]
|Meşələr =[[Tuqay meşələri|Tuqay]]
|Çaylar = [[Kür]]
Sətir 32:
'''Qarayazı Dövlət Təbiət Qoruğu''' — Azərbaycanın şimal-qərbində, [[Ağstafa rayonu]]nda, [[Kür çayı]]nın sol sahilində yerləşən qoruq.
 
Qa'''rayazıQarayazı Dövlət Təbiət Qoruğu [[1978]]-ci il mart ayının 2-də təşkil olunmuşdur. Ümumi sahəsi 4,86 min ha, o cümlədən meşəlik sahəsi 3,48 ha-dır. Qoruğun sahəsini əsasən [[Tuqay meşələri]], keçmiş əkin, örüş yerləri və boş sahələr təşkil edir.'''
 
== Qarayazı meşələri ==
'''Qoruqda məşhur Qarayazı meşələrinin təbiət kompleksi qorunur. [[Azərbaycan]]ın düzən meşələrinin xeyli hissəsi [[Kür çayı]] boyunca yerləşmişdir. Bu meşələr uzun müddət ciddi mühafizə edilməmiş, qırılma, otarılma və Kürün[[Kür]]ün hidroloji rejiminin dəyişməsilə əlaqədar olaraq sahəsi azalmış, seyrəlmiş, ağacların cins tərkibi xeyli dəyişilmişdir.'''
 
Kürətrafı meşələrin mühafizəsi üçün tədbirlər ilk dəfə [[Ağstafa rayonundakırayonu]]ndakı Qarayazı meşələri sahəsində həyata keçirilməyə başlanmışdır. Qarayazı dövlət təbiət qoruğu Kür çayı boyunca onun yatağının sol sahillərini və Qarayazı düzünün xeyli hissəsini əhatə edir. Qoruğun şərqə davamı [[Qarayazı-Ağstafa Dövlət YasaqlığıdırTəbiət Yasaqlığı]]dır. Qərbdə [[Gürcüstan]], şimalda [[Bakı-Tbilisi dəmir yolu]], cənubda [[Kür çayı]] ilə sərhədlənir.
 
'''Qoruğun ərazisi əsasən meşəlikdən ibarətdir, bunun da çox hissəsini [[meşə]] ilə örtülü, az hissəsini isə meşə ilə örtülü olmayan sahə təşkil edir. Qoruğun ərazisinin mikrorelyefi, geomorfoloji xüsusiyyətləri, [[Kür çayınınçayı]]nın təsiri, qrunt suyunun səthə yaxın olması, bitki örtüyünün müxtəlifliyi və s. burada allüvial-bataqlı, allüvial-çəmən, allüvial-çəmən-meşə və çəmən-şabalıdı torpaqların əmələ gəlməsinə şərait yaratmışdır. [[Kür çayı]] boyu kolluqlar, söyüd kolluqları, iydə kolları, yemişan və sonra bitkilər əhatə edir. Bunlardan başqa burada külli miqdarda ağaclar: [[qovaq]], [[palıd]], [[Qızılağac (bitki)|qızılağac]], [[ağ akasiya]] və s. də var.'''
 
Kürün sahilindən uzaqlaşdıqca bitki örtüyünün dəyişməsi nəzərə çarpır: çay yatağının sahili boyunca söyüd, böyürtkən, iydə, zirinc kimi kollar inkişaf etmişdir. Sahildən uzaqlaşdıqda onları tipik [[tuqay meşələri]] əvəz edir. Burada [[tuqay meşələrinəmeşələri]]nə xüsusi görkəm verən lianlara da rast gəlinir.
 
== Fauna ==
'''<u>Heyvanlar aləminin zənginliyi cəhətdən Qarayazı meşələri xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Burada [[maral]], [[qunduz]], [[dələ]], [[Gəlincik (heyvan)|gəlincik]], [[dovşan]], [[çöl donuzu]], [[tülkü]], [[çaqqal]], [[porsuq]], [[çöl pişiyi]], [[süleysünsüleysin]] və s. məməlilər məskunlaşmışdır. Ərazi daimi yaşayan və köçəri quşlarla da zəngindir. Quşlardan [[qırqovul]], [[göyərçin]], [[alabaxta]], [[qaratoyuq]], [[ağacdələn]], [[sığırçın]] daha çox olub, sayı 500-dən 2000-ə qədərdir. [[Ördək]], [[Sufərələri|su fərəsi]] və s. suya maraq göstərən quşlar da az deyildir; burada, hətta həmişə sevilən bülbül də qorunur.</u>'''
 
Suda-quruda yaşayanlardan göl və quru qurbağaları, bataqlıq tısbağası, sürünənlərdən müxtəlif ilanlar və kərtənkələlər vardır. Qoruq ərazisində şəmayı, çapaq, naxa, şirbit və s. balıqlar Kürün[[Kür]]ün daimi sakinləridir. Qoruğun əsas vəzifələrindən biri də buradakı heyvanlar aləmini qorumaq, onların təbii yolla çoxalmaları üçün əlverişli şəraiti mühafizə edib yaxşılaşdırmaqdır.
 
== Mənbə ==
Sətir 57:
 
== Həmçinin bax ==
*[[Qarayazı-Ağstafa Dövlət Təbiət Yasaqlığı]]
*[[Qazax]]
*[[Ağstafa]]