Azərbaycan qaraçıları: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə
Sətir 2:
Azərbaycanda XX əsrin 20-ci illərində köçəri çadırlarda yaşayan qaraçılar türk sözlərinin qarışığı ilə tat dilində danışırdılar, sayları 2 min nəfərə çatsa da onların əksəriyyəti çoxdan türkləşmiş və Azərbaycan türklərinə qarışmışdı.<ref>Etnoqrafik oçerk, səh. 60–61. // Azərbaycan (Fiziki-coğrafi, etnoqrafik və iqtisadi oçerk). — [[Məhəmmədhəsən bəy Vəlili-Baharlı|Məhəmməd Həsən Vəliyev (Baharlı)]]. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 1993-cü il, 189 səhifə</ref>
 
2012–2014–cü illərə olan qeyri–rəsmi məlumata əsasən Azərbaycanda yaşayan qaraçıların ümumi sayı 10 min nəfərə yaxındır.<ref>"Qafqazinfo.az" internet qəzeti: [http://qafqazinfo.az/arxiv-bqaraclar-niy-millt-xalq-ola-bilmirb-t15747.html Qaraçılar niyə millət, xalq ola bilmir ?] — Xəbərin onlayn yayımlanma tarixi: 08.04.12 | 14:08 ; Yoxlanılıb: 30.03.2015. [http://web.archive.org/web/20150703094409/http://qafqazinfo.az/arxiv-bqaraclar-niy-millt-xalq-ola-bilmirb-t15747.html Arxivləşdirilib].{{Sitatın əvvəli}}... Bütün dünyada olduğu kimi, Azərbaycan da da qaraçıların statistikasında dəqiqlik yoxdur. Onların ilk gəlişi I Şah Abbasın köçürmə siyasəti ilə baş versə də, ötən əsrin 60-70-ci illərində Qazaxıstandan kütləvi şəkildə gəldiyi məlumdur. Onların sayı zamanla dəyişıb. Elə sonuncu əhalinin qeydiyyata alınması prosesində onlar hasaba alınmayıb. Başqa sözlə, “havada qalan” bu təbəqə daxili miqrant olduğundan qeydiyyata düşməyib. Amma yenə də onların 10 minə yaxın olduğu fikri irəli sürülür. ...{{Sitatın sonu}}</ref><ref name="biz-yev-qaraç"></ref><ref name="lider-yev-qara-2014">[[Lider TV]]–nin 8 aprel 2014–cü il tarixli reportajı: [https://www.youtube.com/watch?v=g4hTOV3T59U Beynəlxalq Qaraçılar Günü]</ref> Onlar iki qrupa bölünürlər: [[FarsTat dili|farsTat dili]]ndə danışanlar və [[KurmancKürd dili|kurmancKürd dili]]ndə danışanlar.
 
Farsdilli Qaraçı adlandırılan tatlar [[Balakən rayonu]] ərazisinə [[I Abbas|I Şah Abbas]]ın hakimiyyəti dövründə köçürülüblər və sayları 2 min nəfərdən artıqdır.<ref name="kepez-qar-2013">[[Kəpəz TV]]–də Günay Azərinin 13.06.3013 tarixli reportajı: [https://www.youtube.com/watch?v=XpiAoRiJuHM Qaraçılar]</ref><ref name="rtv-qaraç">[[Regional TV]]: [https://www.youtube.com/watch?v=VTGh3lXw2RQ Qaraçılar]</ref> Əsasən Şambulbinə, Gülüzanbinə, Məlikzadə kəndlərində yaşayırlar. Özlərini pars adlandıran bu etnik qrup həmçinin Qax rayonunda məskunlaşmışdır. Rayonun [[Qapıçay]] kəndi əhalisi 1 ailə istisna olmaqla tamamiylə, [[Güllük]] kəndində isə təxminən 20 ailə farsdilli qaraçı adlandırılan tatlardan ibarətdir.<ref>Hərb və Sülh İcmalları İnstitutunun Azərbaycan nümayəndəliyi ({{lang-en|Institute for War and Peace Reporting Azerbaijan}}): [http://civil-forum.az/missiya/36-qapay-qaralar.html Qapıçay qaraçıları] — Xəbərin onlayn yayımlanma tarixi: 31-08-2012, 12:53 ; Yoxlanılıb: 30.03.2015. [http://archive.is/Dywvp Arxivləşdirilib.]{{Sitatın əvvəli}}... Bu da Güllük kəndi. Avtobus bir anda boşalır. Biz də bayaqkı yaşlı qadınla söhbətləşə-söhbətləşə “qarabənizlilər”in ardınca düşürük. Az gedirik, düz gedirik, Güllüyü ötüb keçirik, gəlib çıxırıq adına Qapıçay deyilən kəndə. Məlum olur ki, özlərini “pars” adlandıran, amma hər kəsin “qaraçı” deyə xitab etdiyi tat qadınlar Güllük icra nümayəndiliyinə aid olan Qapıçay kəndində yaşayırlar. Digər kəndlərin sakinləri tərəfindən şərti olaraq “qaraçı kəndi” adlandırılan Qapıçaya ictimai nəqliyyat işləmədiyi üçün burda yaşayanlar 4-5 kilometrlik yolu payi-piyada ötüb Güllük kəndinin girişindəki avtobus dayanacağına getməli olurlar. ...{{Sitatın sonu}}</ref><ref>Yeni Müsavat qəzeti: [http://musavat.com/news/olke/dilenmek-bizimkilerin-qaninda-var_103276.html “Dilənmək bizimkilərin qanında var”] — Xəbərin onlayn yayımlanma tarixi: 29 İyun 2011 09:48 ; Yoxlanılıb: 30.03.2015. [http://archive.is/sqdEL Arxivləşdirilib].{{Sitatın əvvəli}}... Dostlarımız xeyli sayda rumın qaraçılarının Qax rayonunun Güllük kəndində yaşadığını dedilər. Onların yaşayış və həyat tərzi ilə yaxından tanış olmaq qərarına gəldik. Qaxa gedəndə yolumuzu onların yaşadığı Güllük kəndindən saldıq. ... Rayonda “Mesprom” kimi tanınan, amma rəsmi sənədlərdə Qapıçay kimi qeyd olunan tat məskənində tamam başqa mənzərə ilə qarşılaşdıq. ... Bu tatlar “Mesprom”a 1950-ci illərdən sonra köçüblər. ... Bu tat kəndində bir nəfər də Kəlbəcər qaçqını yaşayır. Almaz xala qovhaqovda bura köçüb və Şəkidən Rəhim adlı şəxslə evlənib burada yaşamağa başlayıblar. ... Bu kənddə “qaraçı ovu”muz boşa çıxır. Üz tuturuq Güllük kəndinin Qaraçıoba adlanan ərazisinə. Bir tərəfdən reportaj planımızın alınmaması, digər tərəfdən havanın istisi əsəblərimiz gərmişdi. Bakıdan Qaxa qədər yol gələsən, bir tat"qaraçı" danışdıra bilməyəsən... Müsahibimiz Əlican Gəncəliyevin ailəsi 20 ildir Güllük kəndində məskunlaşıblar. Rayon ərazisində onlara "qaraçı" deyirlər. Ə.Gəncəliyev isə deyir ki, bu belə deyil. Dediyinə görə, milliyyətcə parsdırlar (fars əsilli xalq-L.İ )və vaxtilə əcdadları Pakistandan İrana sürgün olunublar. ... Müsahibimiz daha sonra söhbətinə davam edir. Deyir ki, Güllük kəndinin bu hissəsində 20-dək pars ailəsi yaşayır. Öz aralarında əsasən parsca(tatca) danışırlar. Amma azərbaycan dilində də səlis danışmağı bacarırlar. ...{{Sitatın sonu}}</ref>