Maldiv adaları: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Ümumi məlumatlar hissəsində və Coğrafiya hissəsində bəzi əlavələr |
k Ümumi məlumatlara əlavə |
||
Sətir 61:
'''Maldiv adaları'''(maldiv dil. ދިވެހިރާއްޖެ, Dhivehi Raa’je), rəsmi adı '''Maldiv Respublikası''' (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމުހޫރިއްޔާ}} {divehi raːɟɟeːge ɟumhuːrijjaː} ''Divexi Raddeqe Cumxuriyye'') — [[Cənubi Asiya]]da ada dövləti<ref>[http://slovari.yandex.ru/dict/bse/article/00045/14000.htm «Мальдивы»] — [[Большая советская энциклопедия]] — slovari.yandex.ru</ref>, [[Hindistan]]ın cənubunda, [[Hind okeanı]]ndakı atollarda yerləşir. Ölkənin tərkibinə daxil olan adalar qrupu [[Hindistan]] və [[Şri-Lanka]]<nowiki/>nın cənub-qərbinə qədər uzanır. [[Maldivin iyirmi altı atolu|İyirmi altı Atol]]<nowiki/>dan ibarət adalar qrupu şimalda İhavandhippolhu Atolundan cənubda [[Addu]] şəhərinə kimi uzanır. Təxminən 298 kvadrat kilometr ərazini əhatə edən Maldiv adaları dünyanın coğrafi cəhətdən ən çox səpələnmiş ölkələrindən biridir. Ölkə həmçinin, [[Asiya]]<nowiki/>nın həm əhali, həm də ərazi baxımından ən kiçik ölkəsi olmaqla, 393,500 sakinə ev sahibliyi edir. Paytaxt şəhər olan [[Male]], ölkənin ən çox məskunlaşmış adasıdır. Ada həmçinin, mərkəzdə yerləşdiyinə görə öz "Kral Adası" adı ilə də tanınır.
Maldiv arxipelaqı Çaqos və Lakkadiv arxipelaqı ilə birlikdə Çaqos-Maldiv-Lakkadiv tektonik qalxmasında, Hind okeanındakı böyük dənizaltı dağ silsiləsi üzərində yerləşir. Ölkə dəniz səviyyəsindən 1.5 metr yüksəklik dərəcəsi ilə dünyanın ən alçaqda yerləşən ölkəsi hesab olunur. Hətta ölkənin ən yüksək nöqtəsi hesab olunan hündürlüyü belə (2.4 metr) dünyada ən alçaq təbii yüksəklik hesab edilir. Dəniz səviyyəsinin qalxması ilə əlaqədar olaraq, hökümət Maldivi 2019-cu ilə qədər karbondan azad ölkə edəcəyi vədini vermişdir.▼
Maldiv adaları erazımdan əvvəl 4-cü əsrdən etibarən tarixi və mədəni baxımdan Hindistan yarimadası ilə əlaqəli şəkildə inkişaf etmişdir. Maldiv Arxipelaqı 12-ci əsrdə islamlaşdı və sultanlıq şəklində birləşərək [[Asiya]] və [[Afrika]] ilə güclü mədəni və ticari əlaqələrini inkişaf etdirilməsinə nail oldu. 16-cı əsrin ortalarından artan müstəmləkə qüvvələrinin təsiri regiona çatır və Maldiv adaları 1887-ci ildə Britaniyanın qoruması altına keçir. [[Böyük Britaniya|Birləşmiş Krallıq]]<nowiki/>dan müstəqillik 1965-ci ildə alınır və 1968-ci ildə Xalq Məclisi tərəfindən ölkənin Prezidentli Respublika şəklidə idarəsinin əsası qoyulur. Sonrakı onilliklər isə qeyri-sabitlik, demokratik islahatlara cəhd və iqlim dəyişikliyi nəticəsində meydana gələn ekoloji problemlərin həlli ilə xarakterizə olunmuşdur.
Maldiv adaları [[Cənubi Asiya Regional Əməkdaşlıq Assosiasiyası]]<nowiki/>nın qurucu üzvlərindən biridir. Həmçinin, ölkə [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]], [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı]] və [[Tərəfsiz Dövlətlər Hərəkatı]] kimi nüfuzlu təşkilatlara üzvdür. [[Dünya Bankı]] Maldivi yuxarı orta gəlirli iqtisadiyyata malik ölkə kimi təsnifləşdirir. Balıqçılıq ölkənin tarixən hakim iqtisadi fəaliyyəti olmuş və indiyə qədər ən iri fəaliyyət sektoru kimi özünü qoruyub saxlamışdır. Tuzim sənayesi isə balıqçılıq sektorunu izləyərək, sürətlə böyüməkdədir. [[Şri-Lanka]] ilə birlikdə, Maldiv adaları Cənubi Asiyada yalnız iki "yüksək" dərəcəli [[İnsan İnkişafı İndeksi]]<nowiki/>nə malik ölkələrdir. Adambaşına düşən gəlirlə isə Maldiv [[Cənubi Asiya Regional Əməkdaşlıq Assosiasiyası]] üzvləri arasında ən yüksək göstərici ilə fərqlənir.
Maldiv adaları 1982-ci ilin iyul ayından etibarən [[İngilis dövlətlər birliyi]]<nowiki/>nə daxil edilmiş və yalnız 2016-cı ilin oktyabr ayında insan hüquqları və korrupsiya ilə bağlı tənqidi etirazı əsasında bu birlikdən geri çəkilmişdir.
==Tarix==
Sətir 67 ⟶ 75:
== Coğrafiyası ==
▲Maldiv arxipelaqı Çaqos və Lakkadiv arxipelaqı ilə birlikdə Çaqos-Maldiv-Lakkadiv tektonik qalxmasında, Hind okeanındakı böyük dənizaltı dağ silsiləsi üzərində yerləşir. Ölkə dəniz səviyyəsindən 1.5 metr yüksəklik dərəcəsi ilə dünyanın ən alçaqda yerləşən ölkəsi hesab olunur. Hətta ölkənin ən yüksək nöqtəsi hesab olunan hündürlüyü belə (2.4 metr) dünyada ən alçaq təbii yüksəklik hesab edilir. Dəniz səviyyəsinin qalxması ilə əlaqədar olaraq, hökümət Maldivi 2019-cu ilə qədər karbondan azad ölkə edəcəyi vədini vermişdir.
Maldiv Respublikası Hind okeanının ekvotirial sularında, Şri Lankanın (cənub-qərb istiqamətində) 700 kilometrliyində yerləşir. 1192 orta-kiçik adanı birləşdirən 20 atoldan ibarətdir. Əhalisi təxminən 365 min nəfərdir.(2015-ci il).Əhalinin sıxlığı çox yüksəkdir-1200 nəfər/kv.km!
| |||