Appendisit: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 14:
|MeshID =
}}
'''Appendisit''' ({{lang-la|appendicitis}}) — [[korbağırsaq|korbağırsağın]] soxulcanabənzər çıxıntısının [[İltihab|iltihabı]]. Qarın boşluğunun ən geniş yayılmış kəskin [[Xəstəlik|xəstəliyi]] hesab olunur. Yalnız südəmər uşaqlarda xəstəliyə təsadüf edilmir. Xəstəliyin ağır formaları daha çox [[Ahıl|ahıl]] və qoca [[İnsanlar|insanlarda]] rastlanılır. Appendisit çox vaxt daima bağırsaqlarda qalan və normal həzm prosesi üçün lazım olan qarışıq qeyri-spesfik [[Bakteriyalar|bakteriyaların]] fəaliyyəti ilə əlaqədar baş verir. Qeyri-spesfik bakteriyalardan bağırsaq çöpləri üstünlük təşkil edir. Soxulcanabənzər çıxıntının spesifik [[Flora|flora]] ilə ([[Vərəm|vərəm]], [[Sifilis|sifilis]] və s.) zədələnməsinə çox nadir hallarda təsadüf edilir. Morfoloji olaraq kataral (ancaq [[Selikli qişa|selikli qişanın]] iltihabı), fleqmonoz (çıxıntının bütün qişalarının irinli iltihabı) və [[Qanqren|qanqrenoz]] (divar qişalarının hamısının [[Ölüm|ölməsindən]] tutmuş bəzən onun deşilməsinə – qanqrenoz-perforativ Appendisitədək) Appendisitlər var. Xəstəlik inkişaf etdikcə sağ qalça çuxurunda periton iltihab prosesinə cəlb olunur və yerli, sonra isə yayılmış peritonit baş verir. Orqanizmin müdafiə qüvvəsi yaxşı olduqda iltihabi proses məhdudlaşır (məs., böyük piyliklə, [[Nazik bağırsaq|nazik bağırsaq]] ilgəklərilə) və infiltrat formalaşır. O isə sonradan absesə (irinliyə) çevrilə bilər. Bəzən qarın boşluğu absesi əmələ gəlir. İltihabın müsariqəyə yayılması, [[Qaraciyər|qaraciyərin]] çoxsaylı metastatik absesinin inkişafı ilə flebitin (pileflebit –qapı venasının iltihabı) və sepsisin baş verməsi mümkündür. Xəstəlik adətən qarınüstü və ya göbəkətrafı sahədə olan arasıkəsilməz sızıldayan ağrıların meydana çıxması ilə başlayır və bir neçə saatdan sonra sağ qalça çuxuruna keçir, [[Ürəkbulanma|ürəkbulanma]], [[Ağız|ağızda]] quruluq, ümumi əzginlik, [[Temperatur|temperaturun]] 38,5°C-yə qədər qalxması, [[Taxikardiya|taxikardiya]] baş verir. [[Qan|Qanda]] [[Leykositlər|leykositlərin]] sayı artır (12·109/l-ə qədər). Qarnın palpasiyası zamanı soxulcanabənzər çıxıntının yerləşdiyi nahiyədə ağrı müəyyən edilir. Kəskin Appendisitin çoxlu simptomları təsvir edilmişdir (Mondor,Rovzinq, Obraztsov və s.). [[Peritonit|Peritonitin]] inkişafı zamanı sağ qalça nahiyəsi [[Əzələlər|əzələlərinin]] gərginləşməsi meydana çıxır. Klinik mənzərə müxtəlifdir və soxulcanabənzər çıxıntının yerləşməsindən asılı olaraq dəyişir. Bununla əlaqədar Appendisit özünü xolesistit ([[Qaraciyər|qaraciyərin]] altında yerləşdikdə), [[Sistit|sistit]] ([[Çanaq|çanaqda]] yerləşdikdə), [[Böyrək|sağ böyrəyin]] və sidik axarının patologiyası ([[Kor bağırsaq|kor bağırsağın]] arxasında yerləşdikdə) və s. kimi göstərə bilər. [[Hamiləlik|Hamilə]] qadınlarda kəskin Appendisitin diaqnostikası çətin olur və diaqnoz klinik mənzərəyə, [[Leykositlər|leykositlərin]] dinamikasına nəzarət əsasında qoyulur. Şübhəli hallarda təcili laparaskopiyanın aparılmasına göstəriş olur. Müalicəsi: kəskin Appendisitn bütün formalarında cərrahi müdaxilə yolu ilə aparılır(appendikulyar infiltratdan başqa; bu zaman antibakterial və iltihaba qarşı konservativ müalicə aparılır). Əməliyyat özü appendektomiya adlanır. Əməliyyat özü iki üsulla icra oluna bilər: 1)açıq üsul, yəni qarın boşluğunun yarılması; 2) laparoskopik, yəni minimal invaziv üsul. Laparoskopik üsulla appendektomiya qarın boşluğu yarılmadan ora göbək nahiyyəsindən inçision-punktion yolla daxil edilmiş optik cihaz və qarının aşağı iki yan tərəflərindən inçision-punktion yolla daxil edilmiş iki köməkçi alətlər vasitəsilə manitorda müşahidə aparmaqla icra olunur. Cərrahi əməliyyatdan sonrakı ilk günlərdə – antibakterial və simptomatik müalicə. <ref>{{AME|1|580}}</ref>
== Istinad ==
[[Şəkil:Inflamed appendix.jpg|thumb|250px|Laparotomik üsulla (qarın boşluğunun yarılması) appendektomiya]]
[[Şəkil:Appendix-Entfernung.jpg|250px|thumb||Laparoskopik üsulla appendektomiya]]
{{İltihablar}}
[[Kateqoriya:Xəstəliklər]]
| |||