'''Qranada qətliamı''' - [[1066]]-cı ildə [[Qranada]] şəhərində yaşayan yerli yəhudi əsilli insanlaraəhaliyə qarşı törədilmiş qətliam. Hadisə [[1066]]-cı ilin [[30 dekabr]] tarixində (İbrani təqvimlə: 9 Tevet, 4837-ci il) baş vermişdir. Hadisələr İslam hakimiyyətinə tabe olan [[Əndəlus]] bölgəsinin [[Qranada]] şəhərindəki dövlət sarayında [[yəhudi]] əsilli vəzir ''Yozef ibn Nagrela'' qarşı sui-qəsd cəhdininilə törədilməsindənöldürülməsindən sonra şiddətlənmişdir. Yəhudi əsilli vəzirə qarşı törədilmiş hadisədən sonra şəhərdə yaşayan bir çox yəhudi öldürülmüş və yəhudilərə məxsus mülklərə ziyan vurulmuşdur. <ref>{{Cite book | author= Lucien Gubbay | title = Sunlight and Shadow: The Jewish Experience of Islam | publisher = Other Press | location = New York | pages = 80 | year = 1999 | isbn = 1-892746-69-7}}</ref><ref>{{Cite book | author= Norman Roth | title =Jews, Visigoths, and Muslims in Medieval Spain: Cooperation and Conflict | publisher = E. J. Brill | location = Netherlands | pages = 110 | year = 1994 | isbn = 90-04-09971-9}}</ref>
== Arxa plan ==
''Yozef ibn Nagrela'' və ya tarixi mənbələrdə xatırlandığı kimi ''Yozef ha-Nagid'' ({{lang-he|רבי יהוסף בן שמואל הלוי הנגיד}} ; {{lang-ar|ابو حسين بن النغريلة}}) [[Berberlər|Berber]] hökümdarı ''Bədis əl-Müzəffərin'' sarayında vəzir kimi çalışırdı və eyni zamanda [[Qranada]] şəhərindəki yəhudi icmasının rəhbəri kimi də tanınmaqda idi. Rabbi Samuel adlı yəhudinin ailəsində dünyaya gələn Yozef yeniyetməlikilk və gənclik illərindəki bəzi məlumatlarıtəhsili atasından öyrənmişdiralmışdır. Atasının vasitəsi ilə [[ivrit dilindədili]]ndə yazılmış şeirlərlə tanış olmuş və ivrit ədəbiyyatı ilə daha yaxından maraqlanmağa başlamışdır. Qeydlərinə əsasən [[1045]]-ci ildə atası ilə birlikdə hərbi səfərlərə çıxmışdır. Sarayda fəaliyyət göstərmiş atasının ölümündən sonra onun yerinəvəzifəsinə keçmişdir.
[[1066]]-cı ilin [[30 dekabr]] tarixində şəhərin müsəlman əhalisinə mənsub bir qrup, kral sarayına hücum edərək Yozefi çarmıxa çəkmişdir. Yəhudi əsilli vəzərin öldürülməsindən sonra şəhərdə yəhudilərə qarşı poqromlar[[poqrom]]lar çoxalmışdırbaşlamışdır. [[1906]]-cı ildə nəşr olunan ''Yəhudi Ensiklopediyasına'' məlumatlarına görəəsasən həmin hadisədənhadisələr sonranəticəsində 4.000 çox yəhudi öldürülmüşdür. Öldürülən və ya zərər görən yəhudi ailələrin sayı isə 1.500 nəfərdəndən çox idi.<ref>[http://jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=412&letter=G&search=Granada Granada] by Richard Gottheil, Meyer Kayserling, ''Jewish Encyclopedia''. 1906 ed.</ref> Yozef ibn Nagrelanın arvadı və gənc oğlu Azarya ilə birlikdə Lukena şəhərinə qaçaraq buradakı yəhudi icmasına sığınmışdır. Azarya bir müddət sonra vəfat etmişdir. Tarixçilər [[Qranada]] şəhərində yəhudilərə qarşı baş vermiş qətliamın əsas səbəbi kimi yəhudi əsilli dövlət xadimlərinin yerli müsəlman əhali üzərində yaratmış olduğu əzici və bürokratik üstünlüyü göstərirlər. Dönəmin müsəlman şairləri tərəfindən [[antisemitizm]] ruhunda yazılmış bəzi şeirlərdə yəhudilərə qarşı olan münasibəti ifadə etməkdədir və bu şeirlərində yerli əhaliyə təkan verdiyi ehtimal olunur.
''Əbu İshaq'' adlı şairin yəhudilərə bağlı yazmış olduğu şeirində deyilir:
<center>{{cquote|''Onları öldürməyi dinə zidd kimi qəbul etməyin, onlarla bir yerdə davam etmək dinə ziddir. <br/> Aramızda olan razılaşmanı pozdular, onlara qarşı necə günahkar ola bilərik ? <br/> Bizlər qeyri-müəyyən olduğumuz halda, onlar seçilmişlərdir <br/> İndi isə onların yanında başımız aşağıdır, sanki biz səhv onlar isə doğru tərəfdir.''}}</center>
