Kütüm: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 217.64.27.254 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq 85.132.67.179 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 16:
'''Kütüm''' və ya '''Ziyad balığı''' ({{lang-la|Rutilus frisii kutum}}) — [[Xəzər dənizi]]ndə, duzsuz və az duzlu suda yaşayan balıqdır. Azərbaycanın və İranın Xəzər sahillərində tutulur. Balığın əti və kürüsü delikates hesab olunur. Azərbaycanda kütümdən [[Kütüm küküsü]] və [[Ləvəngi|Kütüm ləvəngisi]] hazırlanır. Sümüklü balıqdır.
Xəzərin cənubi-qərbində yaşayan əhalinin ən sevimli balığı olan kütüm yalnız Xəzər dənizində yayılmışdır. Ətindən təzə, hisə verilmiş və duzlanaraq qurudulmuş halda istifadə olunur.Kütümün [[Xəzər dənizi|Xəzərdə]] arealı Terek çayından başlamış [[Qorqan|Qorqan körfəzinə]] qədər olan ərazini əhatə edir. İl ərzində Orta və Cənubi Xəzərin qərb sahili boyu 9-24 m dərinliklər kütümün ən çox yayıldığı zonalardır. Kütüm yayda dənizin cənubi-qərb hissəsində Qızılağac və Ənzəli körfəzi boyu toplanır. Xəzərin şərq sahilində az, Atrek-Xəzər rayonunda, Krasno- vodsk (Türkmənbaşı) körfəzi və Karşi buxtasında isə tez-tez rast gəlinir.Kütüm yarımkeçici balıqdır, daim dənizdə yaşayır, cinsi yetişkənliyə çatdıqda, çoxalmaq üçün çaylara (əsasən Qumbaşı, Səfıdrud, [[Lənkərançay|Lənkəran]], [[Kür çayı|Kür]], Samur, [[Terek]], [[Sulak çayı|Sulak]] və s.) keçərək orada kürüsünü tökür. Cinsi yetişkənliyə erkəklər 3, dişilər isə 4 yaşında çatır. Ovlanan balıqlar arasında 5-6 yaşlı balıqlar kürutökmədə çoxluq təşkil edir.Kütümün cənuba çoxalma miq- rasiyasi adətən martın əvvəllərində, suda temperatur 9-12°C olduqda başlayır və kürü vermə aprelin axırlarına qədər davam edir. Qızılağac körfəzində tutulan balıq-larm uzunluğu 49-62 sm, kürü məhsuldarlığı orta hesabla 101,3 min ədəd olur.Kütümün ehtiyatını saxlamaq və səmərəli çoxalmasını təmin etmək məqsədilə bir sıra balıqartırma təsərrüfatları yaradılıb. Bu təsərrüfatlar kütüm körpələrini yetişdirərək Xəzərə buraxır. Kütüm sürətlə böyüyən balıqdır.Dənizdə yaşayan canlılarla, əsasən ilbiz, yengəc, krevetka və s. ilə qidalanır.Kütüm Cənubi və Orta Xəzərdə qiymətli vətəgə əhəmiyyətli balıqdır. Bir sıra illərdə kütümün Xəzərdə illik ovu 7 min tona çatırdı. Son vaxtlar (1991-1998-cı illər) Azərbaycanda ildə 3-10 ton kütüm ovlanır.<ref>Əsgerov F.S., Zaytsev Y.Y., Qasımov R.Y., Quliyev Z.«Biomüxtəliflik: Xəzərin əsrarəngiz balıqları» “Bəşər-XXI” nəşriyyatı, Bakı, 2003, səh58.</ref>
== Həmçinin bax ==
[[Xəzər dənizi]]
[[Xəzər dənizində yaşayan balıqların siyahısı]]
[[Balıqlar]]
[[Balıq xalçaları]]
== Istinadlar ==
[[Kateqoriya:Çəkikimilər]]
| |||