Azərbaycan mədəniyyəti: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 371:
== Folklor ==
{{main|Azərbaycan folkloru}}
{{Şəkillər sırası|
Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına [[Azərbaycan xalq musiqisi|xalq mahnıları]], [[əfsanə]]lər, [[dastan|sevgi və tarixi-qəhrəmanlıq dastan]]ları, [[Azərbaycan nağılları|nağıllar]], [[lətifə]]lər, [[atalar sözləri]], [[holavar]], [[sayaçı sözlər]], [[oxşama]]lar, [[ağı]]lar, [[layla]]lar, [[tapmaca]]lar, [[bayatı]]lar və s. daxildir. Azərbaycan xalq nəğmələrinin əmək ("Zəhmətin işığı", "Biçinçi nəğməsu" və s), tarixi ("Qaçaq Nəbi", "Piyada Koroğlu" və s), lirik ("Bu gələn yara bənzər", "Ay bəri bax", "[[Qalanın dibində]]", "Ay, Laçın", "[[Sarı Gəlin]]" və s), mərasim, məzhəkəli ("Yeri, yeri" və s) və s. növləri olur.
Sətir 378 ⟶ 377:
Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına həmçinin atalar sözləri və məsəllər daxildir. Azərbaycanda atalar sözündən misal çəkmək spikerin fikrini möhkəmləndirir, bədii ifadəliliyi və qulaq asanlar üzərində nitqin emosional təsirini artırır. Sovet türkoloqu və filoloqu Əfrasiyab Vəkilov qeyd edir ki, Azərbaycan atalar sözləri və məsəllərin çoxu orta əsrlərdə feodalizm dövründə yaranıb. Ona görə də onların çoxu kəndlilərin icbari iş və hüquqsuzluğu və onların bu qəddarlığa qarşı etirazı ilə bağlıdır.<ref>А. П. Векилов. Народная поэзия Азербайджана / Под ред. Ф. Я. Прийма. — Л.: Советский писатель., 1978. — Т. 2. — С. 31-34. — 448 с.</ref> Azərbaycan atalar sözləri və məsəllərini ilk dəfə İrəvan müsəlman məktəbinin türk dili müəllimi [[Mirzə Məmmədvəli Qəmərlinski]] çap etdirmişdir.<ref>Газ. «Хаят», 1905, № 20</ref>
▲{{Şəkillər sırası|Basat and Tepegez.jpg|Koroglu by A. Hajiyev.jpg|Lermontovun Aşıq Qəribinə çəkilmiş illüstrasiya (Dexterev B.A.).jpg|e1=175|e2=190|e3=180|mətn=“[[Kitabi Dədə Qorqud]]”, “[[Koroğlu]]” və “[[Aşıq Qərib]]” dastanlarına çəkilmiş illüstrasiyalar|color=black|üfüqi=right}}
“[[Kitabi Dədə Qorqud]]” dastanının mənşəyi Mərkəzi Asiya olsa da, oğuzların sıx məskunlaşdığı Azərbaycan ərazisində formalaşıb.<ref>Мелетинский Е. М. Огузский эпос «Китаб-и дэдэм Коркут» // История всемирной литературы: В 8 томах / АН СССР; Ин-т мировой лит. им. А. М. Горького. — М.: Наука, 1985. — Т. III. — С. 588—590.</ref> Buradakı hekayə və mahnılar XIII əsrin başlanğıcından gec olmamaqla formalaşmış, XV əsrdən gec olmamaqla yazıya alınmış olmalı idi.<ref>Michael E. Meeker. The Dede Korkut Ethic (англ.) // International Journal of Middle East Studies. — 1992. — August (vol. 24, no. 3). — P. 395—417.</ref> Dastanın günümüzə azərbaycan dilindəki Drezden və XVI əsr türkcəsinə yaxın Vatikan əlyazmaları gəlib çatıb.<ref>Китаби Деде Горгуд = Китаби-Дəдə Горгуд / Составители, транскрипция, упрощённый вариант и предисловие Фархада Зейналова и Самета Ализаде. — Б.: Язычы, 1988. — 265 с. — ISBN 5560002518. (азерб.)</ref> Dastan oğuzların işğal edilmiş Qafqaz torpaqlarında “kafirlərlə” mübarizəsində bəhs edir.<ref>Короглы Х. Китаби деде Коркуд // Большая советская энциклопедия. — М., 1973. — Т. XII. — С. 203.</ref><ref>Китаби-Дәдә Горгуд (азерб.) // Азербайджанская советская энциклопедия / Под ред. Дж. Кулиева. — Б.: Главная редакция Азербайджанской советской энциклопедии, 1981. — C. V. — S. 408.</ref> [[Oğuz xan]]la bağlı "Tarix-i Oğuz" dastanının [[Nizami Gəncəvi]]nin "[[İsgəndərnamə]]"si ilə bənzər süjet xətlərinə malik olması bu dastanın da Azərbaycanda yaradılmasını sübut edir.<ref>{{cite news |title=OḠUZ KHAN NARRATIVES |author=İlker Evrım Bınbaş |newspaper=[[Encyclopædia Iranica]] |date=April 15, 2010 |url=http://www.iranicaonline.org/articles/oguz-khan-narratives |accessdate=2016-12-09 }}</ref>
| |||