Alban Həvari kilsəsi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 79:
== İyerarxik münasibətlər ==
Cənubi Qafqazın digər kilsələri kimi, Alban Apostol kilsəsi də ilk üç ümumdünya kilsə məclislərinin qərarlarını qəbul etdi. [[325]]-ci ildə [[Nikoya yarımadası|Nikeyada]] çağırılmış ümumdünya məclisi bidətçi [[Ariy]]in küfrünü lənətlədi; müəyyən düzəliş və əlavələrdən sonra Ariyin təliminin əksinə olaraq
[[381]]-ci ildə [[Konstantinopol]]da ancaq şərq kilsəsi nümayəndələrinin iştirak etdiyi II ümumdünya kilsə məclisi çağırıldı. Məclis ariyanlığı daha da inkişaf etdirərək Müqəddəs Ruhun xəlq edildiyini sübut edən Makedoniyin küfrünü mühakimə etdi. Müqəddəs Ruhun Allah-Ata və Allah-oğulla eyni mahiyyətliliyi haqqında təlimi yenidən irəli sürdü. Ümumdünya kilsə məclisinə görə patriarxlar içərisində Roma patriarxından sonra ikinci yeri Konstantinopol patriarxı tutdu; lakin daha qədim şərq patriarxları bununla razılaşa bilməzdilər. [[431]]-ci ildə [[Efes]]də keçirilən III ümumdünya kilsə məclisi Nestorun təlimini ([[Nestorianlıq|nestorianlığı]]) mühakimə etdi.
Bu zaman [[Bizans]] kilsəsinin özündə, xüsusilə də [[İsgəndəriyyə]]də nestorianlığa müqabil olaraq yaranan və inkişaf edən yeni cərəyan meydana çıxdı. Bu, sonralar Alban Apostol kilsəsinin də etiqad etdiyi, xristianlığın monofizit cərəyanı idi. [[451]]-ci ildə [[Xalkidon]]da keçirilən IV ümumdünya kilsə məclisində
Gürcü kilsəsi isə özünün əvvəlki mövqeyində – mülayim xalkidonçuluqda qaldı.
Sətir 97 ⟶ 93:
== Yeparxiyalar ==
Alban katolikosluğunun patriarxları [[551]]-ci ildən "Albaniya, Lpina və Çola katolikosu" titulunu daşıyırdılar. 552-ci ildə Alban Apostol kilsəsinin mərkəzi paytaxt-şəhər [[Qəbələ|Qəbələdən]],
Yadelli qüvvələrin assimilyasiya siyasətinə qarşı dura biləcək Alban Apostol kilsəsinin müstəqilliyinin bərqərar edilməsində, dini ayin və mərasimlərin möhkəmləndirilməsində, qeyri-xristian inam qalıqlarının məhv edilməsində, ruhanilərin maddi bazasının yaradılmasında, onların hüquqi və iqtisadi imtiyazlarının möhkəmləndirilməsində, albanların kilsə qarşısında maddi və dini öhdəliklərinin qanuniləşdirilməsində alban hökmdarı [[III Mömün Vaçaqan|III Vaçaqan]]ın V əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində keçirdiyi [[Aluen kilsə məclisi|Aquen məclisi]]nin qərarları həlledici rol ynadı.
Sətir 111 ⟶ 107:
[[607]]-ci ildə keçirilən Dvin məclisində gürcü kilsəsi özünün xalkidonçuluq məzhəbini tutduğunu və rəsmən erməni-qriqoryan kilsəsindən ayrıldığını bəyan etdi. Alban Apostol kilsəsi isə rəsmi surətdə erməni-qriqoryan kilsəsindən ayrılmasa da onun bəzi icmaları və yepiskopluqları xalkidonçuluğa tərəfdar çıxırdılar.
Cənubi Qafqazın ərəblər tərəfindən fəthindən sonra, VIII əsrin əvvəllərində işğalçıların təzyiqi və erməni-qriqoryan kilsəsinin fəal iştirakı ilə Alban Apostol kilsəsi [[Diofizitlik|diofizitliklə]] əlaqəsini kəsdi. Xristian əhalisinə qarşı ardıcıl olaraq Sasanilərin siyasətini davam etdirən [[Ərəb Xilafəti|Xilafət]] [[Bizans]] təsirinin güclənməsinin qarşısını almaq məqsədilə [[Monofizitizm|monofizit]] məzhəbini müdafiə etdi. Siyasi məqsədlər güdən ərəb üsuli-idarəsi tabeliyində olan xristian əhalisi və kilsələrinin fəaliyyətini uzlaşdırmağa çalışaraq, erməni ruhanilərinin köməyi ilə Alban Apostol kilsəsini monofizi kilsəyə çevirdi
{{Qafqaz Albaniyası}}
| |||