Azərbaycanda Bəhailik: Redaktələr arasındakı fərq

'''Azərbaycanda Bəhailik''' — [[Azərbaycan]]da [[Bəhailik]]|Bəhai [[dindininin]]in yaranmasını və keçdiyi tarixi yolu özündə ehtiva edir. Azərbaycan ərazisidə bəahilikBəhai dinindininin yayılması dövrü elə dinin yarandığı dövrdən başlamışdır. [[Babilik]] hərəkatı ilə başlanan proses nəticəsində günümüzdə müstəqil bir inanc sistemi olan [[bəhailikBəhailik]] dini yaranmışdır. [[Babilik|Babilər hərəkatı]]nın əsas iştirakçılarından olan [[Tahirə Qürrətüleyn]]in etnik [[azərbaycanlı]] olması və hərəkatda bir çox azərbaycanlının fəal iştirak etməsi nəticəsində azərbaycanlıların yaşadığı çoğraficoğrafi ərazidə ilkin forması ilə babilikBabilik və daha sonrakı forması ilə bəhailik diniBəhailik inkişaf etməyə başlamışdır.<ref name="vaw">{{cite book | last = Milani| first = Farzaneh | title = Veils and words: the emerging voices of Iranian women writers | publisher = I.B.Tauris| series =Contemporary issues in the Middle East| edition = illustrated| year =1992 | pages = 295, esp. 3, 8, 27, 49, 53, 61, 63, 77–82, 90 | url = https://books.google.com/books?id=Z4Iqv2dDySwC&lpg=PR9&pg=PA8#v=onepage&q&f=false| isbn = 978-1-85043-574-7}}</ref><ref name="Effendi 1944 72">{{Cite book |first = Shoghi |last = Effendi |authorlink = Shoghi Effendi |year = 1944 |title = God Passes By |publisher = Bahá'í Publishing Trust |location = Wilmette, Illinois, USA |isbn = 0-87743-020-9 |url = http://reference.bahai.org/en/t/se/GPB/ |page=72}}</ref><ref name="nn">{{cite web | title = The Dawn-Breakers: Nabíl’s Narrative of the Early Days of the Bahá’í Revelation | url = http://reference.bahai.org/en/t/nz/DB/db-45.html.utf8?query=1817&action=highlight#fr37| publisher = US Bahá’í Publishing Trust | accessdate=2008-07-05}}</ref> [[Azərbaycan]] ərazisində ilk mütəşəkkil bəhaiBabi toplumuicması [[1850]]-ci ildə [[Naxçıvan]]da yaradılmışdır. XX əsrdən etibarən [[Bakı]] mərkəz olmaqla bəhailər [[Gəncə]], [[Sabirabad]] kimi şəhərlərdə öz toplumlarınıicmalarını formalaşdırmağa başlamışdılar. Azərbaycanda [[1920]]-ci ildə bolşeviklərin hakimiyyətə gəlməsi bəhaiilə Bəhai icmaları bir çox dini icmalar kimi təqib olunmağa başlamışdır.

[[1922]]-ci ildən etibarən mətbuatda [[Bəhai dini]] təlimini antibolşevik ideologiyada ittiham edən məqalələrin çıxması ciddi təqiblər üçün bir növ işarə oldu. [[1926]]-cı ildə İran mənşəli bəhailərin kütləvi şəkildə [[Azərbaycan]]dan [[İran]]a deportasiyası ilə bəhailərə qarşı birinci təqib kampaniyası başlayır. İcmalarda yığıncaqlar keçirmək və iyanələrianələr toplamaq qadağan edilir. Dini ədəbiyyat və məhfil iclaslaınıniclaslarının protokolları müsadirə edilir. Bir müddət sonra kəskin qadağalar götürülsə də, məclislərin keçirilməsi üçün xüsusi dövlət razılığının olması tələbi qoyulur.<ref name="hist">{{cite web| title = Baha'i Faith History in Azerbaijan | publisher = National Spiritual Assembly of the Bahá'ís of Azerbaijan | url = http://www.bahai.az/lib/articles/histofaz/history_en.shtml | accessdate = 2008-12-22}}</ref> [[1928]]-ci ildə bəhai icmalarına qarşı kütləvi təqib kampaniyası yeni qüvvə ilə alovlanır. ''Bakıda Ruhani Məhfilin'' iki üzvü həbs edilir və [[Sibir]]ə sürgünə göndərilir. İcmaların dövlət qeydiyyatı və Nizamnamələri ləğv edilir, komitələr buraxılır.

BəhailəriBəhailərə qarşı təziqlərtəzyiqlər SSRİ süqutasüqut etdiyi dövrə qədər müxtəlif formalarda davam etmişdir. [[1991]]-ci ildə [[Azərbaycan]]ın ikinci dəfə müstəqilliyini elan etdikdən sonra icma [[Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi]] tərəfindən rəsmi şəkildə qeydiyyata götürülmüşdür. ''Dinlərin Arxivi Assosiasiyası'' tərəfindən [[2005]]-ci ildə elan olunmuş məlumatlara əsasən [[Azərbaycan]]da 1.638 bəhai inancına mənsub şəxs yaşayır.<ref name="WCE-05">{{cite web| title = Most Baha'i Nations (2005) | work = QuickLists > Compare Nations > Religions > | publisher = The Association of Religion Data Archives | year = 2005| url =http://www.thearda.com/QuickLists/QuickList_40c.asp | accessdate = 2012-09-11}}</ref>