21:06, 11 aprel 2017 tarixindəki versiya redaktə Baskervill (müzakirə \| töhfələr) Təcrübəli istifadəçilər, Fayl addəyişdiriciləri, Səhifə addəyişdiriciləri, Patrullar, Rolbakerlər 87.908 redaktə k Baskervill tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Meryemyusuf tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. ← Əvvəlki redaktə		16:08, 23 aprel 2017 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar By erdo can (müzakirə \| töhfələr) 37.546 redaktə k tənzimləmə using AWB Sonrakı redaktə →
Sətir 1: {{Uşaqlar üçün\|[[Şəkil:Usaqlar5.gif\|41px]] Bu məqalənin [[Vikipediya:Uşaqlar üçün/Hüceyrə\|Uşaqlar üçün ]] versiyası mövcuddur.}} [[Şəkil:Biological cell-2010-14-11.jpg\|thumb\|Hüceyrənin daxili quruluşu]] '''Hüceyrə''' – Elmə məlum olan [[Həyat\|canlı]] [[~~Orqanizm\|orqanizmlərin~~orqanizm]]lərin (yarı-canlı sayılan [[viruslar]] istisna olmaqla) əsas quruluş, funksional və bioloji vahidi.<ref name="p11">{{harvnb\|Abdulhəlimov\|2009\|p=11}}</ref> Hüceyrə sərbəst şəkildə [[Hüceyrənin bölünməsi\|bölünə]] bilən ən kiçik canlı hissədir və buna görə də bir çox halda "həyatın inşat bloku" adlanır. Hüceyrəni öyrənən elm sahəsinə [[~~Sitologiya\|~~sitologiya]] deyilir. Hüceyrə tərkibində [[Zülallar\|zülal]] və nukleotid turşuları kimi bir çox biomolekul olan [[~~Sitoplazma\|~~sitoplazma]] və onu əhatə edən membrandan təşkil olunmuşdur.<ref name="p11" /> Orqanizmlər birhüceyrəli ([[~~Bakteriyalar\|~~bakteriyalar]]) və çöxhüceyrəli ([[~~Bitkilər\|~~bitkilər]] və [[~~Heyvanlar\|~~heyvanlar]]) olmaqla iki qrupa bölünürlər. Heyvanlarda və insanlarda növündən asılı olaraq hüceyrə sayı müxtəlif olur, insanlarda isə 10 trilyon (10<sup>12</sup>)-dan artıq hüceyrə var. Bir çox bitki və heyvan hüceyrəsi 1-100 mikrometr ölçüsündə olub sadəcə mikroskop altında görünür. Hüceyrə 1665-ci ildə [[Robert Huk]] tərəfindən kəşf edilmişdi.<ref name="p1">{{harvnb\|Abdulhəlimov\|2009\|p=1}}</ref> Sətir 10: == Hüceyrənin kəşfi == İlk dəfə olaraq ingilis alimi [[Robert Huk]] hüceyrəni kəşf etmişdir. [[1665]]-ci ildə bioloji toxumadan – {{lang-la\|Quercus suber}} ağacından hazırlanmış tıxacın (probkanın) nazik kəsiyinə özü tərəfindən təkmilləşdirilmiş mikroskop altında baxarkən, tıxac kəsiyinin çoxlu sayda hücrəciklərdən ibarət olduğunu görmüş və onlara {{lang-en\|cell}} – hüceyrə adı vermişdır. [[1675]]-ci ildə italyan həkimi [[Marçello Malpigi]] və [[1682]]-ci ildə ingilis botaniki [[Qrü Neemiya]] bitkilərin hüceyrələrdən təşkil olunduğunu təsdiqləmişlər. Bununla da ilk dəfə olaraq hüceyrə – "qidalı şirə dolu qovuq" mənasını daşımış olur. [[1674]]-cü ildə holland [[Anton van Levenhuk]] ({{lang-en\|Anton van Leeuwenhoek, 1632-1723}}) mikroskopun köməyi ilə ilk dəfə su damcısında hərəkət edən təkhüceyrəli canlıları – [[ibtidailər]]i — [[İnfuzorlar\|infuzor tərlik]], [[amöb]], [[bakteriyalar]] və [[eritrositlər]]i, [[spermatozoid]]ləri müşahidə etmişdir. [[1802]]-[[1808]]-ci illərdə fransız tədqiqatçısı Şarl-Fransua Mirbel müəyyən etmişdir ki, bütün bitkilər hüceyrələrin əmələ gətirmiş olduqları toxumalardan ibarətdirlər. [[Jan-Batist Lamark]] isə [[1809]]-cu ildə sübut etmişdir ki, heyvanlar da bitkilər kimi hüceyrələrin əmələ gətirmiş olduqları toxumalardan ibarətdirlər. [[1825]]-ci ildə çex alimi Purkine Y. quş yumurta hüceyrəsinin nüvəsini aşkar etmişdir və [[1839]]-cu ildə o, elmə "[[protoplazma]]" terminini daxil etmişdir. [[1831]]-ci ildə ingilis alimi [[Robert Broun]] ilk dəfə olaraq bitki hüceyrəsinin nüvəsini təsvir etmiş və onun hüceyrədaxili vacib orqanoid olduğunu söyləmişdir. Beləliklə "[[Hüceyrə nəzəriyyəsi]]nin" əsası [[1839]]-cu ildə alman alimləri [[Şvann Teodor]], [[Mattias Yakob Şleyden]] və [[Virxov Rudolf]] tərəfindən qoyulmuş olmuşdur. Sətir 45: İngilis riyaziyyatçısı və astronom Ser Fred Hoyl 12 noyabr, 1981-ci ildə “Təbiət” (Nature) jurnalına verdiyi bir müsahibəsində bu cür bənzətmə etmişdir. Özünün materialist olmasına baxmayaraq, Hoyl təsadüflər nəticəsində bir canlı hüceyrənin meydana gəlməsiylə bir dəmir yığınının qasırğa ilə sovrulması nəticəsində təsadüfən Boing 747 təyyarəsinin əmələ gəlməsi arasında bir fərq olmadığını bildirir.<ref>"Hoyle on Evolution", Nature, cild 294, 12 noyabr 1981, səh. 105.</ref> Yəni hüceyrənin öz-özünə təsadüflər nəticəsində əmələ gəlməsi qeyri-mümkündür. == Mənbə == {{İstinad siyahısı}} ~~<references/>~~ * Ə-C.İ.Əhmədov, N.T.Əliyev, MEYVƏ VƏ TƏRƏVƏZİN ƏMTƏƏŞÜNASLIĞI, Dərslik // Bakı, 2009. ===Biblioqrafiya===

Hüceyrə: Redaktələr arasındakı fərq