|
== IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və status / National IUCN Status: “Təhlükəli həddə yaxın olanlar” kateqoriyasına aiddir –NT. Azərbaycanın nadir növüdür. ==
“Təhlükəli həddə yaxın olanlar” kateqoriyasına aiddir –NT. Azərbaycanın nadir növüdür.<ref>Azərbaycan Respublikasının Qırmızı kitabı Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri II nəşr, Bakı-2013</ref> <ref>http://www.redbook.az</ref>
== Qısa morfoloji təsviri ==
Qısa morfoloji təsviri: 30-35 (45) m hündürlüyündə, 100-120 (150) sm diametrində ağacdır. Tək bitn ağacların çətirləri geniş –çadırabənzər və ya enli –ehramvari şəkildədir. Yarpaqları töküləndir, 9-16 (20) sm uzunluğunda və 4-8 sm enindədir. Qalın, kifayət qədər sərt, demək olar ki, dərivaridir, üst tərəfləri parlaq, Tünd yaşıl rəngdədir, cavan yarpaqların üzəri nazik tüklüdür, sonralar demək olar ki, çılpaqlaşır, Qozaları iridir, 2, 5-3,5 (4,50 sm uzunluqda olub, çanaqcıqdan 2-3 dəfə uzundur [1].
== Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsussiyyətləri ==
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsussiyyətləri: Aprel-may aylarında çiçəkləyir düzn rayonlarından yuxarı dağ qurşağına qədər, dəniz səviyyəsindən 2000 m yüksəkliyədək rast gəlinir. Qozaları sentyabr –oktyabr (noyabr) aylarında yetişir. Toxumla və pöhrələrlə çoxalır. Çiçəklər külək vasitəsilə tozlanır. Tozlanması anemofildir. Bəzi nümunələri payız isti keçərkən təkrar yarpaq açır. Mezofitdir, torpağın münbitliyinə tələbkardır. əsaən dağların cənub və cənub-şərq yamaclarında bitir. Lənkəran zonasında şağı dağlıq qurşaqda dəmirağac, azat, vələs və s. Cinslərdən ibarət mürəkkəb palıdlıq yaradır. Rütubətli yamaclarda isə yüksək bonitetli, orta (0,6 -0,7) sıxlıqlı palıdlıqlar mövcuddur. Böyük Qafqazda isə dağətəyi düzəndə yayılmaqla göyrüş, uzunsaplaq və gürcü palıdı ilə qarışıq meşələr əmələ gətirir. Dekorativ və dərman bitkisidir. Yüksək keyfiyyətli oduncağa malikdir. Qozalarında çoxlu miqdarda nişasta vardır. Palıd meşələrinin torpağın aşınmadan qorunmasında və dağların su rejminin tənzim olunmasında əhəmiyyəti böyükdür [1, 2,3, 4, 5].
== Yayılması ==
Yayılması: Böyük Qafqazın şərq hissəsi (İsmayıllı rayonunun Qanıx –Həftəran vadisi) və Lənkəran ovalığı və dağlıq hissəsi (Hirkan meşələrinin 40% -dən çoxunu təşkil edir) [3, 6, 7].
Sayı və tendensiyası: Populyasiyanın vəziyyətinin və təbii bərpanım ətraf mühitin dəyişilməsindən asılıllığı müşahidə olunur, azalma tendensiyasına meyillidir [7].
== Məhdudlaşdırıcı amillər: ==
yanğınlar, təbii bərpanın zəif getməsi, antropogen amilər (ağacların qırılması, otarılma).
== Mühafizə tədbirləri: ==
Şahdağ və Hirkan Milli Parklarında mühafizə olunur [6]. {{Taksoqutu
| adı =Şabalıdyarpaq palıd
| şəkil =
|
