Gündəcələr: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Yeni səhifə: {{iş gedir}} Gündəcələr-({{lang-lat|Ephemeroptera }}) Buğumayaqlılar tipinin Həşəratlar sinfinə aid olan dəstə {{Takson | adı = {{lat...
 
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
Gündəcələr-({{lang-lat|Ephemeroptera }}) [[Buğumayaqlılar]] tipinin [[Həşəratlar]] sinfinə aid olan dəstə
{{iş gedir}}
 
 
Gündəcələr-({{lang-lat|Ephemeroptera }}) [[Buğumayaqlılar]] tipinin [[Həşəratlar]] sinfinə aid olan dəstə
 
{{Takson
| adı = {{latb|Gündəcələr}}
| aləmi = Heyvanlar
| şəkil = Mayfly - Ephemera indet. (8073729547).jpg
| şəkil məlumat =
| şəkilaltı yazı =
Sətir 36 ⟶ 33:
 
== Xarici quruluşu ==
Gündəcələr – qanadlı cücülərin qədim və ən ibtidai nümayəndəsidir. Qanadları zərifdir, arxa qanadları yoxdur. Torlu və şəffaf qanadlarının sayı 2 cütdür. Bunların üzərində çoxsaylı uzununa və eninə zərif damarlar var. Bu əlamətinə görə onu başqa cücülərdən fərqləndirmək asandır. Bığcıqları çox nazik, qısa və qılşəkilli olub, iki qısa və yoğun əsas buğumdan və nazik qıllardan ibarətdir. Yaşlılarda ağız orqanları reduksiya olunmuşdur, onlar qidalanmırlar. Gözləri iri, mürəkkəbdir, üç sadə gözcüyü var. Ayaqları uzun və nazik, pəncələri 4-5 buğumludur. Erkəklərdə qarıncığın qurtaracağında quyruq saplarından başqa, cinsiyyət dəliyi də yerləşmişdir. Yaşlı gündəcələr bədəninin əsas rəngi – sarı-qonurdur, onların ölçüsü 2-40 mm arasındadır. Gündəcələr, adından məlum olduğu kimi, yetkin mərhələdə çox qısaömürlü olurlar. Bəziləri bir gün və hətta bir neçə saat yaşayır. Ağız orqanları yaxşı inkişaf etməmişdir, ona görə də yetkin mərhələdə qidalanmırlar. Ömürlərinin qısa olması da onların qidalanmaları ilə əlaqədardır. Gündəcələrin bədəni uzunsovdur. Başda çox qısa bığcıq, bir cüt iri göz və 3 gözcük vardır.
 
== Həyat tərzi ==
Sətir 43 ⟶ 40:
 
== Yayılması ==
Gündəcələr paleozoy erasının karbon dövründən məlumdur. Sakit və Atlantik okeanlarının bəzi adalarından başqa, Yer kürəsinin demək olar ki, hər yerində yayılmışlar. Sürfələri balıqların qidasını təşkil edir. 1600- ə qədər növü məlumdur. Dünya faunasında 2000, Qafqazda 41, Keçmiş SSRİ-də 200-ə qədər növü təsvir edilmişdir. Azərbaycanda 3340 növü məlumdurqeydə alınmışdır. Azərbaycan faunasında 33 növ sürfə, 7 növ isə yaşlı formada təsvir edilmişdir.
 
== Təsnifatı ==
* [[Isonychia ignota (Walker)]]
*
* [[Ameletus inopinatus Eaton]]
*
* [[Siphlonurus linnaenus (Eaton)]]
* [[Caenis macrura Stephens]]
* [[Siphlonurus linneanus]]
* [[Siphlonurus lacustris]]
* [[Palingenia fluginosa Boeb]]
* [[Potomanthus luteus (L.)]]
* [[Rhithrogena aurantiaca Burm.]]
* [[Heptagenia perflava Brod.]]
* [[Ecdyonurus fluminum (Pictet)]]
* [[Leptophlebia marginata L.]]
* [[Cloeon dipterum (L.) Bgts]]
* [[C.simile L.]]
* [[Baetis rhodani Pictet.]]
* [[Ecdyonuruz znojkoi Tscher.]]
* [[E.flater Tscher.]]
* [[E.ornatipennis Tsher.]]
* [[Cinugna caucasis Tsher.]]
* [[Iron zojkoi Tscher.]]
* [[Oligoneuriella rhenana Imh.]]
 
== Ədəbiyyat ==
* B.Ağayev, Z.Zeynalova. Onurğasızlar zoologiyası. Bakı, Təhsil, 2008, -563 səh.
* Azərbayvcanın heyvanlar aləmi, II cild. Bakı, Elm, 2004
 
== Xarici keçidlər ==
* https://en.wikipedia.org/wiki/Mayfly
*
 
== Həmçinin bax ==