Qazax sultanlığı: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
{{Azərbaycan tarixi}}
{{Tarixi dövlət
|mövzu = Qazax sultanlığı▼
|
|
|status = Sultanlıq
|himn =
|bayraq = Flag of Khanate of Ganja.JPG
|izah_bayraq =
|gerb =
|izah_gerb =
|xəritə = Khanate of Ganja in the Map of Caucasus with the borders 1801-1813.png
|izah_xəritə = Gəncə xanlığının ərazisi (1801-1813)
|p1 = Əfşarlar dövləti
|flag_p1 = Nadir Shah Flag.png
|yaranma1 = [[1746]]
|ləğvolma1 = [[1828]]
|flag_f1 = Romanov Flag.svg
|f2 =
|flag_f2 =
|şüar =
|paytaxt = [[Qazax]]
|şəhərlər =
|dil = [[Azərbaycan dili]]
|pul_vahidi =
|sahə =
|əhali =
|idarəetmə forması = [[Mütləq monarxiya]]
|sülalə = [[Ziyadoğlular sülaləsi]]
|rəhbər titulu1 = Xanlar
|rəhbər1 = [[Şahverdi xan Ziyadoğlu-Qacar]]
|rəhbər_hakimiyyət1 = (1747-1760)
|rəhbər titulu2 =
|rəhbər2 = [[Məhəmmədhəsən xan Ziyadoğlu-Qacar]]
|rəhbər_hakimiyyət2 = ([[1760]]-[[1780]])
|din = [[İslam]] ([[Cəfərilik|Şiəlik]])
|əvvəl =
|ə1 =
|sonra =
|s1 =
|qeyd =
}}
'''Qazax sultanlığı''' -. XV əsrin sonlarında Qazax sultanlığı yaradılmışdır. Səfəvilər dövründə Qazax sultanlığı Qarabağ bəylərbəyliyinə daxil idi.
Qazax sultanlığının hakimləri sultan titulu daşıyırdılar və irsi hakimiyyətə malik idilər. Qazax sultanlığına 3 nəsil rəhbərlik etmişdir. 1-ci nəslə "Qazaxlı" və ya "Alqazaxlı" deyilən Şıxlinskilər aiddir.
Osmanlı sultanı III Əhmədin (1703-1730) dövründə qazaxlılar osmanlıların tərəfinə keçdiyinə görə səfəvilər yenidən Qazaxı geri alarkən "Qazaxlı" tayfasını rəhbərlikdən azad etmiş, onların əvəzinə iranlı Sübhanverdi xan adlı sərkərdəni Qazaxa sultan təyin etmişlər. Bununla da II feodal sülaləsinə Sübhanverdi xan başçılıq etmişdir.
Həmin dövrdə Qazax sultanlığı hələ Qarabağ bəylərbəyliyinə tabe idi. 1736-cı ildə Nadir şah Muğanda özünü şah elan etdi. Lakin Qarabağ bəylərbəyi Uğurlu xan Ziyad oğlu onun hakimiyyətinə öz etirazını bildirdi. Bu səbəbdən Nadir şah taxta əyləşdikdən sonra Gəncə xanının nüfuzunu zəiflətmək üçün Qazax, Şəmşədil və Borçalı mahallarını Kaxetiya çarlığına verdi. Bundan sonra Kaxetiya çarı II İraklinin fərmanı ilə 1774-cü ildə Qazax sultanlığına rəhbərliyə Salahlıda bəylik edən Kosa Mirzalı ağanın nəslindən olan Pənah ağa rəhbər təyin edildi. Bununla III feodal sülaləsinin hakimiyyəti başladı.
1752-ci ildə Qazax sultanlığı II İraklini məğlub edən Şəki xanlığına birləşdirildi, Şəki xanı Hacı Çələbinin vəfatından sonra yenidən II İraklinin vassallığına keçdi. 1801-ci ildə Qazax sultanlığı Qərbi Gürcüstanın təkibində Rusiyaya birləşdirildi. 1819-cu ildə sultanlıq ləğv edilərək distansiyaya çevrildi. 1867-ci il dekabrın 9-da Yelizavetpol quberniyasının tərkibində Qazax qəzasına çevrilmişdir. Qazax qəzası indiki Tovuz, Ağstafa, Qazax rayonlarını və sovet dövründə Ermənistana verilmiş keçmiş Azərbaycan torpaqları olan Dilican dərəsi və Göyçə gölünə qədər əraziləri əhatə edirdi.
== Xanları ==
* [[Pənah ağa Salahlı]]
* [[Əli ağa Salahlı]]
* [[Mustafa ağa Arif]]
== Mənbə ==
[http://goyezen.az/qazaxi-taniyaq/print:page,1,74-rayonumuzu-tanyaq.html]
== Həmçinin bax ==
{{Azərbaycan tarixi}}
| |||