Mamestra brassicae: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{Takson
| adı = {{latb|Kələm sovkası}}
| aləmi = = Heyvanlar
| şəkil = Sovka kapustnaya-3.jpg
| şəkil məlumat =
| şəkilaltı yazı = Kələm sovkası
 
| yuxarı takson = Pieris
| ranqı = Növ
| latınca adı = Barathra brassicae
| müəllif = [[L.]], [[1758]]
| sinonim =
| tipik nümayəndə =
| aşağı takson adı =
| aşağı takson =
| arealın xəritəsi =
| arealın xəritəsi haqqında =
| arealın xəritəsinin eni =
| legend sərhədi =
| mühafizə =
| vikinövlər = Pieris brassicae
| vikianbar = Category:Pieris brassicae
| bttsmb =
| ütmx = 778274
| mbmm = 7116
| he =
| geiş1 =
| geiş2 =
| beabs =
}}
 
'''Kələm sovkası'''- ({{lang-lat|Barathra brassicae}}) [[Buğumayaqlılarbuğumayaqlılar]] tipinin [[Kəpənəklərkəpənəklər]] dəstəsinin [[Sovkalarsovkalar]] fəsiləsinə aid olan növ
 
== Xarici quruluşu ==
Boz rəngli kəpənəklərdir. Kənd təsərrüfatına zərər vururlar.
 
== Həyat tərzi ==
Kələm sovkası [[Azərbaycan]] şəraitində 2-3 nəsil verir. Sovka pup mərhələsində qışlayır. Puplara əsasən torpağın 6-8 sm dərlinyində rast gəlinir. Quraq keçən illərdə puplar nisbətən torpağın 10-15 sm dərinliyində qışlayırlar. I nəsil kəpənəklərin yumurtaqoyma müddəti may ayının IIIüçüncü ongünlüyündə müşahidə edilir. Kütləvi yumurtaqoyma dövrü iyun ayının axırına qədər davam edir. Dişilər öz yumurtalarını kələm yarpaqlarının alt səthinə topa halda qoyurlar. Hər yumurta topasında 10-dan 180-ə qədər yumurta olur. Kələm sovkasının yumurtaqoyma məhsuldarlığı çox yüksəkdir. Laboratoriya şəraitində bir dişi kəpənək 600-dən 2500-ə qədər, orta hesabla 1500-2000 yumurta qoya bilir. Yumurtaların inkişafı may ayının IIIüçüncü ongünlüyündə və iyun ayının Ibirinci ongünlüyündə 6-8 günə başa çatır. Yumurtadan tırtılların çıxması iyun ayında müşahidə edilir. II nəsil zərərvericilərin tırtıllarının puplaşması iyun ayının ortalarında baş verir. Kütləvi puplaşma iyunun IIIüçüncü ongünlüyündən iyulun Ibirinci ongünlüyünə qədər davam edir və bu proses iyulun axırına kimi müşahidə olunur. Qışlamış puplardan II nəsil kəpənəklərin uçuşu 45-50 günə başa çatır. Bu uçuş müddəti iyunun IIIüçüncü ongünlüyünün sonundan avqust ayının Ibirinci ongünlüyünə qədər davam edir. II nəsil kəpənəklərin yumurtaqoyma dövrü iyul ayının 7-14-ü arasında müşahidə olunur. yumurtaqoyma dövrü avqust ayının Ibirinci ongünlüyünə qədər davam edir. Yumurtanın inkişafı 5-7 gün çəkir. II nəsil tırtılları iyul ayının IIIüçüncü ongünlüyündə görməyə başlamışlar. Yumurtadan tırtılların çıxması avqust ayının axırlarına qədər davam edir. Tırtıllar sentyabr ayının 15-nə kimi müşahidə edilir. Kələm sovkasının II nəslinin inkişafı 45-50 günə başa çatır. <ref>Səfərova İ.M. Quba-Xaçmaz bölgəsində kələmin zərərvericiləri və başlıca zərərvericilərə qarşı kompleks mübarizə tədbirləri,. Gəncə,: 2006, s. 45-49.</ref>
 
== Yayılması ==
Kələm sovkası bütün [[MDB]] ölkələrində, eləcə də [[Sankt-Peterburq]], [[Moskva]], [[Pskov]], [[Yaroslavl]], [[Kostroma]], [[Ukrayna]], [[Qazaxıstan]] və bir çox yerlərdə yayılaraq kütləvi surətdə zərər vurmuşdur. [[Azərbaycan]]daAzərbaycanda 520 növ sovka yayılmışdır ki, onlardan 80 növü müxtəlif kənd təsərrüfatı bitkilərinə zərər verir. [[Azərbaycan]]ınAzərbaycanın əsasən düzən, dağətəyi və dağlıq zonalarında yayılmışdır. [[Quba-Xaçmaz]] bölgəsində 18 növ zərərli sovka yayılmışdır ki, onlardan 6 növü xaççiçəkli bitkilərə zərər verir. <ref>Səfərova İ.M. Quba-Xaçmaz bölgəsində kələmin zərərvericiləri və başlıca zərərvericilərə qarşı kompleks mübarizə tədbirləri,. Gəncə,: 2006, s. 45-49.</ref>
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
 
== Ədəbiyyat ==
* Səfərova İ.M. Quba-Xaçmaz bölgəsində kələmin zərərvericiləri və başlıca zərərvericilərə qarşı kompleks mübarizə tədbirləri,. Gəncə,: 2006, s. 45-49.
* Azərbaycan heyvanlar aləmi. II- cild. Buğumayaqlılar. Bakı,: Elm, 2004, -388 səh.
* Алиев С.В. Совки (Lepidoptera, Noctuidae) Азербайджана. Баку,: 1984.
 
== Həmçinin bax ==
[[Kəpənəklər]]
 
[[Pambıq sovkası]]
 
== Xarici keçidlər ==
* [https://az.anl.az/el/Kitab/2016/qa_nmrch.pdf NAXÇIVANNaxçıvan MUXTARMuxtar RESPUBLİKASINDARespublikasında ÇƏYİRDƏKLİçəyirdəkli MEYVƏmeyvə AĞACLARINAağaclarına ZƏRƏRVERƏNzərər HƏŞƏRATLARverən həşəratlar ONLARIN ENTOMOFAQLARIonların entomofaqları]
* [http://anl.az/el/Kitab/2015/Azf-287490.pdf Zərərli həşəratlar: neyroendokrin tənzimin fizioloji və biokimyəvi aspektləri]
* [https://hghltd.yandex.net/yandbtm?fmode=inject&url=https%3A%2F%2Fzoomet.ru%2Fnacek.html%3Fstart%3D10&tld=ru&lang=ru&la=1494349568&tm=1494840554&text=%D0%90%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2%20%D0%A1.%D0%92.%20%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B8&l10n=ru&mime=html&sign=c194f756b1bf77c81c269b588d7d2b16&keyno=0.pdf Алиев С.В. Совки (Lepidoptera, Noctuidae) Азербайджана.]
 
== İstinadlarHəmçinin bax ==
* [[Pambıq sovkası]]
[[Kateqoriya:Buğumayaqlılar|Arthropoda]]
 
[[Kateqoriya:Həşəratlar|İnsecta]]
[[Kateqoriya:Kəpənəklər|LepidopteraSovkalar]]
[[Kateqoriya:Sovkalar|Noctuidae]]