I Mustafa: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 17:
[[Sofu Mehmed Paşa]] və [[Şeyxülislam]] [[Xocasadəttinzadə Mehmed Əsad Əfəndi|Əsad Əfəndi]] dövrün [[validə sultan]]ı [[Həlimə Sultan]]<nowiki/>la məsləhətləşərək [[padşah]]ın əqlən zəif olduğu və bu vəziyyətdə [[taxt]]<nowiki/>da çox qala bilməyəcəyi qərarını verdi. I Mustafa [[hərəmxana]]<nowiki/>dakı otaqlardan birinə həbs olundu və ardından [[I Əhməd]]<nowiki/>in böyük oğlu [[II Osman|Şahzadə Osman]] [[taxt]]<nowiki/>a çıxdı ([[26 fevral]] [[1618]]). [[II Osman]] vaxtilə onu yox, əmisini taxta çıxardan [[Sofu Mehmed Paşa]]<nowiki/>nı [[paytaxt]]<nowiki/>dan uzaqlaşdırdı və [[şeyxülislam]]ın səlahiyyətlərini məhdudlaşdırdı.
 
Qardaşı oğlunun səltənəti illərində Sultan Mustafa həbs olunduğu otaqda nəzarət altında yaşadı. [[II Osman]] Hotin səfərinə çıxarkən qardaşı [[Şahzadə Mehmed (I Əhmədin oğlu)|Şahzadə Mehmedi]] edam etdirsə də, əmisinə toxunmamış, buna səbəb isə onun əqlən zəif olması olmuşdur. Bir müddət sonra [[əmi]]<nowiki/>sini də edam etdirmək fikrinə düşən [[II Osman]] gecikdi. Çünki artıq [[II Osman]]ın [[taxt]]ı təhlükə altında idi. [[II Osman]]ı [[taxt]]<nowiki/>dan endirmək istəyən [[Yeniçərilər|yeniçəri]] və [[sipahilər]] istədiklərini etdirmək üçün I Mustafanı [[taxt]]<nowiki/>a çıxartmaq istəyirdilər. Üsyan qaldıran [[yeniçərilər]] [[19 may]] [[1622]] tarixində [[saray]]<nowiki/>a soxuldular. [[Saray]] ağalarından biri divanə [[padşah]]ın həbs olunduğu otağı göstərmiş, ancaq qapıları aça bilməyən [[yeniçərilər]] otağın [[günbəz]]<nowiki/>ini sındırmış və 3 nəfər [[Yeniçərilər|yeniçəri]] iplə otağa girərək Sultan Mustafanı azad etmişdir. Əsgərləri görən kimi ''“Siz beni isterseniz ben de sizi isterim”'' deyərək onlara qoşulan Sultan Mustafa [[saray]]<nowiki/>da olan [[şeyxülislam]]ın atına minərək [[saray]]<nowiki/>dan çıxmaq istəsə də, atın üstündə dayana bilməmiş, bu səbəblə yeni [[padşah]] [[saray]]<nowiki/>dakı [[Topqapı sarayı#.C6.8Frz ota.C4.9F.C4.B1|Ərz otağı]]<nowiki/>na aparılmışdır. Bu əsnada üləmadan bəzi şəxslər və [[Şeyxülislam]] [[Xocasadəttinzadə Mehmed Əsad Əfəndi|Əsad Əfəndi]] üsyançılara məsləhət verərək bu işdən əl çəkmələrini desə də, onlara heç kəs qulaq asmamış, əksinə məcbur qalıb divanə [[padşah]]<nowiki/>a təzim etmişlər. [[Topqapı sarayı#.C6.8Frz ota.C4.9F.C4.B1|Ərz otağı]]<nowiki/>nda pərişan vəziyyətdə olan I Mustafa ardından yanındakı [[kəniz]]<nowiki/>ləri ilə birlikdə anasının yanına - [[Köhnə Saray (İstanbul)|Köhnə Saray]]<nowiki/>a yollanmaq üçün hazırlandı. Bu əsnada əmisinin yenidən [[sultan]] elan edildiyini eşidən [[II Osman]] [[saray]]<nowiki/>dan güclüklə çıxa bilmişdir. Sultan Mustafanı [[Köhnə Saray (İstanbul)|Köhnə Saray]]<nowiki/>a aparmaq istəyən üsyançı [[yeniçərilər]] [[II Osman]]ın divanə [[padşah]]ı ələ keçirmək üçün əmr verdiyini eşitdilər və Sultan Mustafanın təhlükəsizliyi səbəbilə onu [[Orta Məscid]]ə apardılar. Hadisələri öz gözüylə izləyən [[İbrahim Peçevi]] bu əsnada böyük bir xalq kütləsinin toplandığını, hamının arabada gedən [[sultan]]ı və anasını görməyə çalışdığını, hətta bəzilərinin sarıq və paltarlarından kəsdikləri parçaları arabaya atmağa çalışdığını və bu parçaları [[Validə sultan|validə]] [[Həlimə Sultan]]ın topladığını qeyd edir.
 
Axşam saatlarında [[məscid]]ə gələn Sultan Mustafanın yanında [[ana]]<nowiki/>sı, [[kəniz]]<nowiki/>ləri və [[saray]]<nowiki/>dan çıxarkən onunla birlikdə arabaya minən [[saray]] xidmətçilərindən Dərviş ağa (sonradan [[Yeniçərilər|yeniçəri ağası]] seçildi) var idi. Üsyançılar onu [[Topqapı sarayı|Topqapı Sarayı]]<nowiki/>na aparmaq istəsələr də, Sultan Mustafa [[II Osman]] ələ keçirilmədən [[saray]]<nowiki/>a getməyəcəyini bildirdi. Bu əsnada Sultan Mustafa [[məscid]]<nowiki/>in [[mehrab]]ında oturaraq [[II Osman]]ın gətirilməsini gözləmişdir. Orada iştirak edən bir [[Yeniçərilər|yeniçəri]]<nowiki/>nin dediklərini nəql edən [[İbrahim Peçevi]] [[məscid]]ə gətirilən [[II Osman]]ın ''"Bakın görün, kimi sultan ediyorsunuz"'' dediyi, ancaq bu əsnada [[Validə sultan|validə]] [[Həlimə Sultan]]ın üsyan başçısı [[yeniçərilər]]<nowiki/>in qulağına nələrsə pıçıldadığını qeyd edir.