Adi zirə: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 35:
Yoğun köklərə malikdir. Yerüstü gövdəsi şırımlıdır, yuxarı hissəsi budaqlıdır. Yarpaqları dövrəsində uzunsovdur, aşağıdakılar uzun saplaqlıdır. Çiçəkləri çətir şəklində yerləşmişdir, ləçəkləri ağdır və ya çəhtrayı rəngdədir. Meyvəsi dənəcikdən ibarətdir.
 
Azərbaycanda[[Azərbaycan]]da bu cins 3 növlə təmsil olunmuşdur, onların 1-i dərman bitkisidir.
 
'''''Carum carvi L. - Adi zirə - Тмин обыкновенный - Ordinary omum plant''''' <ref name=":0">Mehdiyeva N.P. «Azərbaycanın dərman florasının biomüxtəlifliyi», Bakı,2011</ref>.
Sətir 43:
 
== Mənşəyi və yayılması ==
Adi zirə boreal coğrafi tipinin palearktik sinfinin palearktik-dağ qrupuna aiddir. [[Avropa]], [[Şimali Afrika]], [[İran]], [[Yeni Zenlandiya]], [[Mongolustan]], [[Rusiya]], '''Orta Asiya'''Qafqazda[[Qafqaz]]da yayılmışdır. Qiymətli bitki olduğu üçün Azərbaycanın əksər rayonlarında çoxdan bəri becərilir. Azərbaycanda Böyük və Kiçik Qafqazın bütün rayonlarında , Naxçıvanın[[Naxçıvan]]ın və Talışın dağlıq hissələrində, orta dağ qurşağından alp qurşağına kimi (dəniz səviyyəsindən 800–3200 m-ə hündürlükdə) rast gəlinir. Əsasən meşələrdə, çay kənarlarında, subalp və alp çəmənliklərində rast gəlinir <ref name=":0" />.
 
Elmi təbabətdə zirənin meyvəsindən istifadə olunur. Belə ki, meyvələri yetişənə az qalan vaxtda bitkinin yerüstü hissəsi çin və ya oraqla biçilib yığılır, sonra dərz bağlanır və bir müddət açıq havada qurudulub, tədarük məntəqəsinə göndərirlər. Burada qurudulmuş zirə otundan meyvələrini xırmanda döymək yolu ilə və ya xüsusi maşın vasitəsilə ayırıb təmizləyir, torbalara doldurub, aptek anbarlarına göndərirlər.
Sətir 51:
 
== Tərkibi ==
Zirə meyvəsinin tərkibində dərman əhəmiyyətli bir sıra maddələr vardır. Bunlardan başlıcasına [[efir yağıdıryağı]]dır. Meyvələrində efir yağının miqdarı 3 – 6 %-ə qədər olur. Zirənin efir yağı son dərəcə xoş ətirli iyə malik olub, tərkibcə karbon ketonundan və terpen – limonendən ibarətdir. Bundan başqa, meyvələrində 20 %-ə qədər piyli yağ 22 % zülal maddəsi vardır. Bu son illərdə zirə meyvələrində müalicə əhəmiyyətli [[flavonoid]]<nowiki/>li maddələr – kversetin, kempferol və s. tapılmışdır.
 
== Təsiri və tətbiqi ==