Siçan (kompüter): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Hicran (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
Hicran (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
[[Şəkil:3-Tasten-Maus Microsoft.jpg|thumb|Ən çox ümumi xüsusiyyətlərə malik standart siçan: iki düymə və üçüncü düymə kimi işlənə bilən diyircəkli təkər.]]
{{digər məna|Siçan}}
Siçan plastik qurğu olub kompüterlə[[kompüter]]lə istifadəçi arasında əlaqə yaratmaqla proqramların[[proqram]]ların idarə olunmasında, mətnlər[[mətn]]lər, şəkillər üzərində çoxsaylı əmrlərin yerinə yetirilməsində istifadə olunan giriş qurğusudur. Siçan qurğuları diyircəkli, optik və məsafədən idarə edən formalarda olur. Siçanın sol düyməsi əsas əmrləri, sag düyməsi isə seçilmiş obyekt üzərində əməliyyatlar aparmaq üçün xüsusi menyu açır. Siçanın göstəricisi ekranda standart qaydada “ox” simvolu ilə əks olunur.<br>
Hesablamada siçan səthə bağlı olan ikiölçülü hərəkəti müəyyən edən işarələmə qurğusudur. Bu hərəkət adətən qrafik istifadəçi biriminin yaxşı idarəsinə imkan verən, göstəricinin ekranda hərəkəti kimi ötürülür.
Fiziki olaraq siçan əldə tutulan, bir və ya daha çox düyməsi olan qurğudan ibarətdir. Siçan həmçinin əlavə idarə və ölçülü girişi aktiv edən səthlər və "təkərlər" kimi başqa elementləri özündə saxlayır
Sətir 16:
Fiziki olaraq siçan istifadəçinin əli altında yerləşdirilir, bir və ya daha çox düymədən ibarət olur. Bundan başqa siçanın təkəri də ola bilər ki, bu da istifadəçiyə onu rahat hərəkət etdirməklə nişanlamaq istədiyi obyektin üzərinə siçanın işarəsini gətirməyə kömək edir.
 
Siçan vasitəsilə kompyuterəkompüterə müxtəlif əmrləri vermək, obyekti ekran boyu hərəkət etdirmək, əyrilər çəkmək və s. işləri görmək olar. Siçan ekranda olan göstəricisinin (kursorun) hərəkətini idarə edir. Siçan düz səthin – iş stolunun üzərində hərəkət edərkən ekrandakı göstərici vəziyyətini dəyişir (yaxşı olar ki, stolun üstündə kiçik "xalça" olsun). Siçanla ekranda istənilən əyrini həm də yüksək sürətlə çəkmək olar. Siçanın göstəricisi bəzi obyektlərin üzərindən keçirdikdə onlar dəyişilir (məsələn, alətlər lövhəsinin düymələrinin rəngi dəyişilir və s.) Onun bu xüsusiyyəti kokteksıt həssaslığı adlanır. Siçanın bu xüsusiyyəti sistemlə işi sadələşdirir. Siçanın ekranda görünən bu işarəsi görüləcək işi əyani göstərir.
 
Obyektləri seçmək və ekran boyu hərəkət etdirmək üçün siçanın düymələrinin birindən istifadə olunur. Siçanın düyməsini bir dəfə sıxdıqda, bu işin nəticəsi istifadə olunan proqramdan və düymələrin hansının sıxılmasından asılı olacaq. Siçanla aparılan başqa əməliyyat isə düyməni iki dəfə sıxmaqdır. Siçanın sol düyməsinin köməyi ilə obyektin yerini ekran boyu dəyişmək olar. Bunun üçün göstəricini obyektin üzərinə qoyub sol düyməni sıxmaq, siçanın köməyi ilə obyekti ekranda lazımı yerə çəkib aparmaq, sonra isə düyməni buraxmaq gərəkdir. Adətən siçan klaviatura kimi kompyuterə PS/2 portu vasitəsilə birləşdirilir. Siçanın kompyuterə bu port vasitəsilə birləşdirilməsi üçün kompyuterin sönülü olması vacibdir. Amma indi USB interfeysli qurğular var ki, onları kompyuterin işlək vəziyyətində kompyuterə birləşdirmək və ya ondan ayırmaq olar. Belə siçanlar mövcuddur və onlardan indi çox istifadə olunur. Əgər kompyuterə eyni zamanda iki və ya daha artıq siçan qoşulmuşsa (PS/2 USB1, USB2 və s.) onların hamısı işləyəcəkdir. Amma krusorun bir dənə olduğunu nəzərə almaq lazımdır.