Mumiya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 8:
 
==Tarixi==
[[Şəkil:Tuts Tomb Opened.JPG|thumb|left|230px|Hovard Karter firon Tutanhamonun qəbrini açarkən (Luksor şəhəri, [[Misir]]) ]]
Mumiyalama ilk dəfə olaraq Çinçorro qəbiləsinin üzvləri tərəfindən kəşf edilmişdir.<ref>[http://www.vokrugsveta.ru/vs/article/1276/ Çinçorro qəbiləsinin axtarışları] Vokrugsveta.ru saytında</ref> Çinçorro qəbiləsi [[Cənubi AmerikadaAmerika]]da yerləşən Takna ([[Peru]]), Arika, Tarapaka ([[Çili]]) şəhərlərində və Çilidə yerləşən [[Atakama]] səhrasında b.e.ə. IX minillik və b.e.ə. IV minillik ərzində yaşamışlar. Çinçorrolular yığıcılıq və ovçuluqla məşğul olurdular. Bu qəbilə qəbilə üzvləri yaxınlarının və əzizlərinin ölümüylə barışmayaraq, onları əbədi həyata qovuşdurmaq istəyi ilə mumiyalayıblar. Çilidə Arika şəhərinə yaxın Kamorenos vadisində Çinçorro qəbiləsinin üzvlərindən biri olan uşağın mumiyasını tapan alimlər onu təqribən b.e.ə. 5050-ci ildə<ref>Bartkusa, Luke; Amarasiriwardena, Dulasiri; Arriaza, Bernardo; Bellis, David; Yañez, Jorge (2011). "Exploring lead exposure in ancient Chilean mummies using a single strand of hair by laser ablation-inductively coupled plasma-mass spectrometry (LA-ICP-MS)". Microchemical Journal 98 (2): 267–274.</ref> dəfn edildiyini qeyd etmişlər.<ref>[http://secrets-world.com/history/1278-mumii-chiliyskih-chinchorro.html Çiliyanın Çinçorro qəbiləsinin mumiyaları] Secrets-world.com saytında</ref> Alimlər çinçorro qəbirlərində bir çox əldəqayırma əşya, o cümlədən, qarmaq, taxta bəndlər və bir çox qurğu aşkarlamışdılar. Bu əşyalar qəbirlərdə bərabər paylanmışdı. Bu isə qədim Çilidə əbədiləşdirmə eşqinin bütün qəbilə üzvləri üzərində həyata keçirilməsindən xəbər verir. Alimlərin tədqiqatları bunu sübut edib ki, 7000 il əvvəl bu ərazilərdə rütəbətlirütubətli hava şəraiti mövcud olub və bu 3000 il ərzində davam edib. Alimlərin sözlərinə əsasən, məhz bu ərəfələrdə çinçorro əhalisi kəskin artıma başlayıb. Çinçorro qəbiləsinin dəfdəfn etdiyi mumiyalar bütün ölən insanlara aid idi. Çinçorrolular ölən insanın üzərindən bütün yumşaq parçaları ayırır və onu gilli formalarla əvəz edirdilər. Sonra bədənə dəri yerləşdirirdilər. Beləliklə, onun dərisini qırmızı oyaboya ilə tez -tez boyayır, başına parıkparik və üzünə isə gildən hazırlanmış maska taxırdılar. Bu baxımdan onların mumiyalama adətləri Misir adətlərindən xeyli fərqlənirdi.
 
Misirdə isə mumifikasiya prosesi b.e.ə. 35000-ci illərdən başlayaraq<ref name="Penn">{{cite web|title=The Egyptian Mummy |publisher=Penn Museum |url=http://www.penn.museum/long-term-exhibits/the-egyptian-mummy.html|accessdate=9 Noyabr 2013}}</ref> yunan-roma dövrünə kimi davam etdiyi təsadüf edilir. Qədim Misirlilərin hakimləri inanırdılar ki, əbədi həyata qovuşmaq yalnız fironlara aiddir.<ref>Бадж У. Мумия. Материалы археологических исследований египетских гробниц. — М., 2001.</ref> Lakin b.e.ə. 2000-ci illərdən etibarən mumiyalama prosesi bütün insanlara aid edildi. İnsanlarla bərabər Qədim Misirin tanrı kimi böyük rəğbət bəslədiyi bir çox pişiklər də mumiyalanırdı.<ref name="pets">{{cite web|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2004/09/0915_040915_petmummies.html|title=Egyptian Animals Were Mummified Same Way as Humans|publisher=news.nationalgeographic.com|accessdate=2 Noyabr 2008}}</ref> Mumifikasiya prosesini yerinə yetirmək hər insana nəsib olmurdu. Çünki mumiyalama prosesi böyük xərc tələb edirdi. Bu səbəbdən mumiyalamaq varlılar arasında geniş yayılmışdı.<ref>[http://secrets-world.com/unknown/128-mumii-netronutye-tlenom.html Mumiya haqqında maraqlı] Secrets-world.com saytında</ref> Mumiyalamaq o dünyada bədənin ruhunu əbədi həyata qovuşmaq üçün çoxda vacib deyildi, çünki bu proses daha çox ruhun öz məqsədinə nail olması üçün istifadə edilirdi.<ref>Рак И. В. Легенды и мифы Древнего Египта. — СПб., 1997.</ref> Həmçinin, mumiyalama prosesində [[Ölülər kitabı (Qədim Misir)|Ölülər kitabı]]ndan xüsusi dualar oxunulurdu. B.e.ə. 1070-712-ci illərdə Üçüncü keçid dövründə isə mumiyalama prosesi daha da inkişaf etdirilmişdi.<ref>Шоу Я. Древний Египет. — М., 2006.v</ref> Hal-hazırda mumifikasiya prosesi təbii və süni olmaqla iki yerə ayrılır. Kiçik Asiyanın ölkələrində insan cəsədlərini mumiyalamaq geniş yayılmışdı.<ref>[http://1001vopros.com/raznoe/991-chto-takoe-mumiya.html Mumiya] 1001vopros.com saytında</ref>