Kazım Həsənov: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Yeni səhifə: {{İş gedir}} {{eyni ad-soyadlı| Kazım Həsənov}} {{Alim |Adı = Kazım Həsənov |Orijinal adı = {{lang-az|Kazım Əliheydər oğlu Həsənov}}...
 
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 3:
{{Alim
|Adı = Kazım Həsənov
|Orijinal adı = {{lang-az|Kazım Əliheydər oğlu Həsənov}}
|Şəkil =
|Şəkil = AMEA-nın müxbir üzvü Arif Əliheydər oğlu Babayev.png|thumb|AMEA-nın müxbir üzvü Arif Əliheydər oğlu Babayev
|Şəkil miqyası = 250px
|Şəkil məlumat =
|Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1934|1108|1101}}
|Vəfatı = 19982015
|Vəfat yeri = Bakı şəhəri
|Vətəndaşlıq = {{USSR}} → {{AZE}}
|Milliyət = azərbaycanlı
|Elm sahəsi = [[Riyaziyyat]]
|Alma mater = Azərbaycan Pedaqoji İnstitutu
|Təhsili = [[Bakı Dövlət Universiteti]]
|İş yeri = BDUBakı Mexanika-riyaziyyatDövlət fakultəsininUniversiteti dekanı
|Elmi dərəcəsi = fizika-riyaziyyat elmləri doktorunamizədi
|Elmi vəzifəsi = müxbir üzvprofessor
}}
 
'''Həsənov Kazım''' fizika-riyaziyyat elmləri namizədi, professor
'''Babayev Arif Əliheydər oğlu''' Azərbaycan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü ([[1976]]), Əməkdar Elm Xadimi([[1992]]), fikiza-riyaziyyat elmləri doktoru
 
=== Həyatı ===
1934-cü il, avqustun 1-də,Azərbaycan Respublikasının, Tovuz rayonunun aşağı Eyibli kəndində anadan olub. 1942-1952-ci illərdə Tovuz rayonunun aşağı Eyibli kənd orta məktəbində oxuyub. 1953-1958-ci illərdə BDU-nun Mexanika-riyaziyyat fakültəsinin əyani şöbəsində təhsil alıb.
 
Azərbaycanda təhsilin və elmin inkişafındakı xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 oktyabr 2009-cu il tarixli Sərəncamı ilə "Əməkdar müəllim" fəxri adı verilmişdir 1959-cu ildən BDU-da çalışır.
 
== Həyatı ==
Babayev Arif Əliheydər oğlu 11 noyabr 1934-cü ildə anadan olmuşdur. Arif Əliheydər oğlu Babayev – 1952-ci ildə orta məktəbi qızıl medalla bitirərək Azərbaycan (Bakı) Dövlət Universitetinin fizika-riyaziyyat fakultəsinin “Riyaziyyat” bölməsinə daxil olmuş və 1957-ci ildə həmin fakültəni fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdır. O,həmin il “Funksiyalar nəzəriyyəsi və funksional analiz” kafelrasının aspi­rantı olmuşdur. A.Ə. Babayev aspirantura­da oxuyarkən qeyri-xətti sinqulyar inteqral tənliklərin həllinin varlığı və yeganəliyi haqqında bir sıra yeni teoremlər isbat etmişdir. A.Ə.Babayev 1960-cı il-də akademik Ə.İ.Hüseynovun rəhbər­liyi ilə “Qeyri-xətti sinqulyar inteqral tənliklərə dair tədqiqatlar” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir.
 
=== Əmək fəaliyyəti ===
1988- h/h, professor, Diferensial və inteqral tənliklər kafedrası, Mexanika-riyaziyyat fakültəsi, BDU
Azərbay­can Dövlət Universitetinin Mexanika-riyaziyyat fakültəsində müəllim, dosent, professor, kafedra müdiri, dekan (1979-1994) vəzifələrində çalışmışdır.
 
Uzun müddət ərzində A.Ə.Babayev elmi dərəcələr verən Elmi Şuraların üzvü, Bakı Dövlət Universitetinin Mexanika-riyaziyyat fakultəsinin dekanı (1979-1994) kimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında AAK-ın riyaziyyat və mexanika üzrə Ekspert Şurasının sədri kimi uğurlu və hərtərəfli fəaliyyəti respublikada riyaziyyatın inkişafına böyük təsir göstərmişdir.
1967-1988, dosent, Diferensial və inteqral tənliklər kafedrası, Mexanika-riyaziyyat fakültəsi, BDU
 
1961-1967, nəzəri şöbənin müdiri,Hesablama mərkəzi, BDU
 
Apardığı dərslər: Diferensial tənliklər, Riyazi optimal idarəetmə məsələləri.
 
120-dən artıq elmi məqalənin və 4 kitabın müəllifidir. 25 elmlər namizədi yetişdirmişdir
 
=== Təhsili və elmi dərəcə və elmi adları ===
1953-1958, tələbə, Mexanika-riyaziyyat fakültəsi, BDU
 
1959-1961, aspirant, Mexanika-riyaziyyat fakültəsi, BDU
 
1961, f.-r.e.n., «Kvazi-xətti hiperbolik və parabolik tipli diferensial tənliklər üçün qarışıq məsələnin həllinin tədqiqi»
 
=== Tədqiqat sahəsi ===
Gecikən arqumentli diferensial tənliklər, Riyazi optimal idarəetmə məsələləri, Diferensial tənliklər üçün qoyulmuş sərhəd məsələləri ,
 
=== Beynəlxalq seminar, simpozium konfraslarda iştirakı ===
2008, Sankt-Peterburq, Russia: «The Second International Conference Tools for Mathematical modelithg»
 
2000, Zanjan, Iran: «Second Joint Seminar on Applied Mathematics»
 
2002, Kazan, Rusiya: «VIII Четаевская Международная конференция,Аналитическая механика, устойчивость и управление движением»
 
2002, Baku, Azerbaijan: «Third Joint Seminar on applied mathematics»
 
2003, Sumqayıt, Azerbaycan: I Международная научная конференция, Обратные задачи теоретической и математической физики»
 
2004, Bakı, Azerbaycan: «Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunun 45 illiyinə həsr olunmuş riyaziyyat və mexanika üzrə Beynəlxalq kofrans»
 
2006, Bakı, Azerbaycan: «AMEA-nın həqiqi üzvü əməkdar elm xadimi professor M.L.Rəsulovun 90 olliyinə həsr olunmuş,Riyazi fizika üsulları»
 
2002, Baku, Azerbaijan: «The Second International conference on control and optimization with Industrial applications»
 
=== Seçilmiş əsərləri ===
'''1.''' Ümumiləşmiş funksiyalı birinci tərtib xüsusi törəməli diferensial tənliklərin vibrokorrektliyi.-2005,41, №4, səh.551-552.
 
'''2.''' Birtərtibli xüsusi törəməli xətti tənliklər sistemin idarə olunması.-BDU-nun xəbərləri,fizika-riyaziyyat elmləri seriyyası, №1, 2007, səh.25-29.
 
'''3.''' Adi və ümumiləşmiş idarələri olan birtərtibli xüsusi törəməli diferensial tənliklər sisteminin optimallığı üçün zəruri şərt.-BDU-nun xəbərləri,fizika-riyaziyyat elmləri seriyyası, №4, 2007, səh.24-28.
 
'''4.''' Klassik olmayan sərhəd şərtli istilikkeçirmə tənliyi üçün bir idarəetmə məsələsinin idarəolunması haqqında.-BDU-nun xəbərləri,fizika-riyaziyyat elmləri seriyyası, №3, 2008, səh.21-24.
 
'''5.''' Об управляемости процесса теплопроводности неклассичекским краевым условием. BDU, Xəbərlər, fizika-riyaziyyat elm. ser. №4,2008
 
'''6.''' Optimal control problem for tze huperbolik ture equation with non classic boundary conditions. Abstrakts The 2nd International Conterence on Control and optimization with industrial Appiictions. Baku, june 2-4,2008.
 
'''7.''' Об управляемости для волнового уравнения с неклассическими краевыми условиями. Bakı Dövlət Universitetinin 90 illik yubileyinə həsr olunmuş tələbə, magistr, aspirant və gənc tədqiqatçıların «Riyaziyyat və Mexanikanın aktual problemləri» adlı elmi konfransın elmi materialları. Səh.34-35. Bakı. 2009
 
'''8.''' Задача управления с минимальной энергией для линейных гиперболических систем второго порядка с двумя независимыми переменными.AMEA Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunun 50 illik yubileyinə həsr olunmuş riyaziyyat və mexanika üzrə Beynəlxalq konfransın tezisləri. Səh.100. Bakı. 2009
 
'''9.''' Minimal energy control for a wave equation with non-classic boundary condition.Актуальные проблемы прикладной математики и информационных технологий. Тезисы докладов, стр.123-124, А 6 Хорезем. 2009.
 
'''10.''' Об управляемости для волнового уравнения с неклассическими краевыми условиями.BDU «Xəbərlər», №4, 2009.
 
'''11.''' Об управляемости процесса теплопроводности неклассичекским краевым условием. BDU, Xəbərlər, fizika-riyaziyyat elm. ser. №4,2008.
 
'''12.''' Optimal control problem for tze huperbolik ture equation with non classic boundary conditions. Abstrakts The 2nd International
Conterence on Control and optimization with industrial Appiictions. Baku, june 2-4,2008.
 
'''13.''' Об управляемости для волнового уравнения с неклассическими краевыми условиями. Bakı Dövlət Universitetinin 90 illik yubileyinə həsr olunmuş tələbə, magistr, aspirant və gənc tədqiqatçıların «Riyaziyyat və Mexanikanın aktual problemləri» adlı elmi konfransın elmi materialları. Səh.34-35. Bakı. 2009.
 
'''14.''' Задача управления с минимальной энергией для линейных гиперболических систем второго порядка с двумя независимыми переменными.AMEA Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunun 50 illik yubileyinə həsr olunmuş riyaziyyat və mexanika üzrə Beynəlxalq konfransın tezisləri. Səh.100. Bakı. 2009.
 
'''15.''' Minimal energy control for a wave equation with non-classic boundary condition.Актуальные проблемы прикладной математики и информационных технологий. Тезисы докладов, стр.123-124, А 6 Хорезем. 2009.
 
'''16.''' Об управляемости для волнового уравнения с неклассическими краевыми условиями.BDU «Xəbərlər», №4, 2009.
 
'''17.''' Управление с минимальной энергией для уравнения двухмерной теплопроводности с неклассическим краевым условием. Спектральная теория и ее приложения, тезисы Международной конференции посвященной 80-летнему юбилею академика Ф.Г.Максудова. Баку, 2010, стр.118-119.
 
'''18.''' Управление с минимальной энергией для двумерного уравнения теплопроводности с нелокальными краевыми условиями. Ярославский педагогический вестник, 2010, стр.22-23.
 
'''19.''' Управление с минимальной энергией в процессах, описываемых уравнением теплопроводности с неклассическими краевыми условиями. Естественные и технические науки, №2 (46), 2010, стр.38-41.
 
'''20.''' Управление с минимальной энергией в процессах, описанных параболическим уравнением с неклассическими краевыми условиями для несамосопряженной спектральной задачи. Вестник Национального Авиационного Университета, №6, 2010, Украина, стр.22-23.
=== Elmi fəaliyyəti ===
A.Ə.Babayev qeyri–hamar qapalı inteqrallama əyrisi üzrə sinqulyar inteqralı tədqiq etmiş və bu tədqiqatların xətti və qeyri-xətti sinqulyar inteqral tənliklərə tətbiqlərini vermişdir. Açıq əyri üzrə Koşi nüvəli sinqulyar inteqral operatorun öyrənilməsi üçün o, yeni metod vermişdir ki, bu metod əsasında qeyri-xətti sinqulyar inteqral tənliklərin lokal nəzəriyyəsi yaradılmışdır. Bu tədqiqatlar onun 1966-cı ildə Tbilisi şəhərində A.M.Razmadze adına Riyaziyyat İnstitutunda “Sinqulyar inteqral tənliklərə dair tədqiqatlar” mövzu­sunda müdafiə etdiyi doktorluq dissertasiyasının əsasını təşkil etmişdir. N.İ.Musxilişvili, İ.N.Vekua,A.N.Tixonov,Z.İ.Xəlilov,
 
'''21.''' Minimal energy control for two-dimensional heat conductivity equation with non-classical boundary condition. AMEA, Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunun Əsərləri, sild XXXII(XL), Bakı, 2010, səh.263-268.
A.İ.Hüseynov, B.V. Xvedelidze, S.Q. Mixlin, M.A.Krasnoselski, T.Q.Qeqeliya və başqa görkəmli riyaziyyatçılar onun aldığı nəticələrə yüksək qiymət vermişlər.
 
'''22.''' Minimal energy control for a wave equation with non-classic boundary condition. Актуальные проблемы прикладной математики и информационных технологий. Тезисы докладов, стр.123-124, А 6 Хорезем. 2009.
Son illərdə A.Ə.Babayev və onun tələbələri tərəfindən Koşi tipli inteqral və qeyri-hamar qapalı düzləndirilə bilən əyri üzrə sinqulyar inteqral haqqında klassik Plemel-Privalov problemi həll edilmişdir.
 
=== Kitablar ===
A.Ə.Babayev tərəfindən sinqulyar inteqralın və bu inteqralın təsir etdiyi fəzaların diskret analoqları, həmçinin bu anlayışların qeyri-xətti sinqulyar inteqral tənliklərin təqribi həllinə tətbiqləri verilmişdir.
'''1.''' Adi diferensial tənliklər k== Həmçinin bax ==ursu.- Bakı, Maarif, 1978.
'''2.''' Optimallaşdırma üsulları.- Bakı, BDU, 1987, 94 səh.
'''3.''' Diferensial tənliklər.- Bakı, Çaşıoğlu, 2001, 322 səh.
'''4.''' Funksiyalar nəzəriyyəsi və funksional analiz kursu. Sumqayıt – 2010, 426 səh.
 
A.Ə.Babayevin rəhbərlik etdiyi Bakı Ddövlət Universitetinin Riyazi analiz kafedrasında onun bilavasitə iştirakı və rəhbərliyi altında qeyri-xətti sinqulyar inteqral tənliklərin lokal nəzəriyyəsi, bu tənliklərin təqribi həlli metodları, oblast üzrə çoxölçülü sinqulyar inteqral operatorlar və tənliklərin lokal nəzəriyyəsi və onun funksional fəzaların daxilolma teoremlərinə tətbiqləri, təbiətşünaslığın müxtəlif sahələrində tətbiq olunan qeyri-xətti sinqulyar inteqral tənliklərin tədqiqi sahələrində bir sıra fundamental nəticələr alınmışdır.
 
=== Mənbə ===
A.Ə.Babayevin rəhbərliyi altında 40-dan çox namizədlik dissertasiyası müdafiə olunmuş, onun tələbələri V.V.Salayev, R.S.Sadırxanov, S.K.Abdul­layev, B.İ.Musayev, E.Q.Hüseynov, V.S.Quliyev, R.M.Rzayev elmlər doktor­ları olmuşlar.
* [http://mechmath.bsu.edu.az/az/content/kazm_hsnov_387]
 
* [https://report.az/elm-ve-tehsil/bdu-nun-professoru-vefat-edib/]
== Təltif və mükafatlar ==
* [[1976]]-cı ildə elmi, pedaqoji və ictimai fəaliyyətinə görə A.Ə.Babayev “Şərəf Nişanı” ordeni;
* [[1976]]-cı ildə o, AMEA-nın müx­bir üzvü seçilmiş;
* Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif olunmuş;
* [[1992]]-ci ildə Əməkdar Elm Xadimi fəxri adına layiq görülmüşdür.
 
== Mənbə ==
* [http://www.imm.az/exp/gork%C9%99mli-az%C9%99rbaycan-riyaziyyatcilari/arif-%C9%99liheyd%C9%99r-oglu-babayev/ AMEA Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu]
* [http://mechmath.bsu.edu.az/az/content/arif_liheydr_olu_babayev__691 Bakı Dövlət Universiteti]
* [http://www.nkpi.az/index.php?page=addread&id=1729 Neft Kimya Prosesləri İnstitutu]
 
=== Həmçinin bax ===
* [[AMEA-nın müxbir üzvlərinin siyahısı]]
* [[Kateqoriya: Əməkdar elm xadimləri]]
* [[Kateqoriya: Azərbaycanlı alimlər]]