12:21, 22 iyun 2017 tarixindəki versiya redaktə Hicran (müzakirə \| töhfələr) 191 redaktə Redaktənin izahı yoxdur ← Əvvəlki redaktə		17:29, 8 iyul 2017 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Muradaev (müzakirə \| töhfələr) 18 redaktə kRedaktənin izahı yoxdur Teq: Vizual redaktor Sonrakı redaktə →
Sətir 5: 169 s.</ref>. Latınca qayda-qanun deməkdir. Alqoritm [[783]]- [[850]]-ci illərdə [[Xarəzm]]də (indiki [[Özbəkistan]]da şəhər) yaşamış [[IX əsr]]in məşhur özbək riyaziyyatçısı Məhəmməd İbn Musa əl-Xarəzminin (yəni Xarəzmli Musa oğlu Məhəmmədin) adının latın hərflərilə olan "alqoritmi" yazılışıyla bağlıdır. Əl-Xarəzminin yazdığı traktatın [[XII əsr\|XII əsrdə]]də [[latın dili\|latın dilinə]]nə tərcümə olunması sayəsində avropalılar [[mövqeli say sistemi]] ilə tanış olmuş, onluq say sistemini və onun hesab qaydalarını alqoritm adlandırmışlar. Ümumiyyətlə, alqoritm-verilmiş məsələnin həlli üçün lazım olan əməliyyatları müəyyən edən və onların hansı ardıcıllıqla yerinə yetirilməsini göstərən formal yazılışdır. Hesablama maşınlarının əsas fərqləndirici xüsusiyyətlərindən biri də onun proqramla idarə olunmasıdır. Yəni, istər sadə, istərsə də mürəkkəb məsələni maşının həll etməsi üçün proqram tərtib edilməlidir. Sətir 11: == Alqoritmin xassələri == Məsələnin maşında həlli üçün tərtib edilən alqoritm bir çox şərtləri ödəməlidir. Bu şərtlərə alqoritmin xassələri deyilir. Həmin xassələr aşağıdakılardır: # ''Diskretlilik xassəsi.'' Hər bir alqoritm məsələnin həll prosesini sadə addımların yerinə yetirilməsi ardıcıllığı şəklində ifadə edir və hər bir addımın yerinə yetirilməsi üçün sonlu zaman fasiləsi tələb olunur, yəni başlanğıc verilənlərlə icra olunan hesabi və məntiqi əməliyyatların yerinə yetirilməsi və nəticənin alınması zamana görə diskret yerinə yetirilir. # ''Müəyyənlik xassəsi.'' Hər bir alqoritm dəqiq, birqiymətli olmalıdır. Bu xassəyə əsasən alqoritm yerinə yetirildikdə istifadəçinin və onun istifadə etdiyi kompüterdən asılı olmayaraq eyni nəticə əldə edilməlidir. # ''Kütləvilik xassəsi.'' Müəyyən sinif məsələnin həlli üçün qurulmuş alqoritm bu sinfə aid olan yalnız başlanğıc qiymətləri ilə fərqlənən bütün məsələlərin həllini təmin etməlidir. Məsələn, ax<sup>2</sup> + bx + c = 0 kvadrat tənliyi üçün qurulmuş alqoritm a, b, c – nin ixtiyari qiymətləri üçün məsələni həll edir. # ''Nəticəlilik və sonluluq xassəsi.'' Alqoritm sonlu sayda addımdan sonra başa çatmalı və verilmiş məsələnin həlli tapılmalıdır. [[Riyaziyyat]]da və [[informatika]]da məsələnin həllinin alqoritmi yerinə yetirilibsə, məsələ qismən həll edilmiş sayılır. Sətir 20: == Alqoritmin təsvir üsulları == # Mətn şəkildə (adi dildə); # Qrafik – blok-sxem; # Cədvəl; # Proqram (alqoritmik dil). Sətir 29: Alqoritmin blok-sxem təsviri. Mürəkkəb alqoritmlərin təsviri zamanı blok-sxemlərdən istifadə olunması daha geniş yayılmışdır, çünki bu halda alqoritmin blok-sxem şəklində təsviri daha əyani olur. Bu zaman, adətən alqoritmin bir addımına bir blok uyğun olur. Lakin bir blokda bir neçə eyni tipli mərhələ və ya bir mərhələ bir neçə blokda təsvir oluna bilər. Bloklar standart işarələr şəklində ifadə olunur və bir-birləri ilə şaquli və ya üfüqi xətlərlə birləşdirilir. Birləşdirici xətlərin uclarında istiqaməti göstərən ox işarəsi qoyulur. Alqoritm ayrı-ayrı ədədlərlə yox, verilmiş hər hansı obyektlərlə işləyir. [[Proqramlaşdırma\|Proqramlaşdırmanı]]~~nın~~n əsas obyekti dəyişəndir. Məsələn, x adlı dəyişənə 5 qiymətinin mənimsənilməsini belə müəyyən etmək olar: x : = 5 yazılır və x = 5 olur. Sətir 57: * Fayllar. ~~kompyuterin~~Kompyuterin alqoritmi başa düşməsi üçün [[proqramlaşdırma dilləri\|proqramlaşdırma dillərindən]]~~ndən~~ istifadə edilir. Məsələ həll edərkən əvvəlcə yerinə yetiriləcək əməliyyatların alqoritmi tərtib edilir, daha sonra bu əməliyyatlar hər-hansı alqoritm (proqramlaşdırma) dilində əmrlər şəklində yazılır. Tərtib olunmuş proqram xüsusi əlavələr (translyator proqramlar) vasitəsilə yerinə yetirilir və ya [[maşın kodu]]na çevrilir. == Alqoritmin tipləri == EHM-də müxtəlif tipli məsələləri həll edərkən əsasən üç tipli alqoritmlərdən istifadə olunur: xətti (düz), [[Budaqlanan alqoritm\|budaqlanan]] və [[Dövri Alqoritma\|dövri]]. * '''[[Xətti alqoritm\|Xətti alqoritmlər]]~~lər~~''' sadə hesablama prosesini ifadə edən bir neçə ardıcıl əməliyyatlardan ibarət olur və onlar yazıldığı ardıcıllıqla da icra olunur. * '''[[Budaqlanan alqoritmlər\|Budaqlanan alqoritmlərin]]''' tərkibində bir və ya bir neçə məntiq mərhələsi olur. Bu mərhələdə müəyyən kəmiyyətlərin hər hansı bir şərti ödəyib-ödəmədiyi yoxlanılır və ona uyğun olaraq sonrakı gedişin istiqaməti seçilir. Yəni nəzərdə tutulan şərt ödənilirsə, bir istiqamətə, həmin şərt ödənilmirsə, başqa istiqamətə doğru hərəkət edilir. Beləliklə, alqoritmdə budaqlanma baş verir. * '''[[Dövrü alqoritm\|Dövrü alqoritm]]''' - Alqoritmin hər hansı mərhələsi təkrar-təkrar yerinə yetirilirsə belə alqoritm dövru alqoritm adlanır.

Alqoritm: Redaktələr arasındakı fərq