|
== Atom modelləri ==
=== '''Hind-Asiya modeli'''. ===
Qədim Hindlilər və asiyalılar hesab edirdilər ki, görünən hər şey atomdur. Bu atomun ən primitiv modelidir.
=== '''Demokrit- Levkipp modeli''' ===
Demokrit hesab edirdi ki, istənilən əşyanın xarakteri – onun kütləsi, forması və s. onun atomlarınn xassələri ilə təyin olunur. Məsələn, alovda atomlar daha itidir, buna görə də o yanma qabiliyyətinə malikdir. Bərk cisimlərdə onlar kələ-kötürdülər, ona görə də, onlar bir-biri ilə möhkəm əlaqədə olurlar, suda onlar hamardırlar, bu da suyun axmasına imkan verir. İnsan qəlbi (ruhu da) də Demokritə görə atomlardan təşkil olunmuşdur
=== '''Dalton modeli''' ===
. Con Daltona görə atomlar müəyyən üsulla birləşib molekul olurlar. Onlar sərbəst halda olmur.
=== '''Bertselius modeli (Atomun dualist modeli).''' ===
Yakob Bertseliusa görə atomlar yükə malikdir və beləcə molekul əmələ gəlir. Brtseliusa görə atomların yükü ya müsbət, ya da, mənfidir. Buna görə də o, bəsit maddə anlayışına inanmırdı.
=== '''[[J. J. Thomson|Tomson]] modeli.''' ===
O[[J. J. Thomson|Tomson]] atomu içərisində yüklənmiş elektron olan cisim kimi təsvir edir. Bu model atomun xassələrini açmırdı.
=== '''Saturn modeli.''' ===
[[1904]]-cü il. Burada atom ətrafında orbit üzrə elektronlar fırlanan kiçik müsbət yüklü nüvədən ibarətdir.
=== '''Planetar model.''' ===
[[1911]]-ci il. Ernst Rezerford bir çox təcrübələrdən sonra qərara gəlir ki, atom planetar quruluşa malikdir. Burada elektronlar atomun mərkəzində yerləşmiş müsbət yüklü nüvə ətrafında fırlanırlar. Belə təsvir klassik mexanikanın prinsipləri ilə uzlaşmırdı. Yəni fırlanan yük özündən elektromaqnit dalğaları buraxaraq enerjini itirməlidirlər.
=== '''Bor- Zommerfled modeli.''' ===
Hesablamalar göstərmişdir ki, elektronun nüvəyə düşməsi vaxtı çox qısadır. Atomların stabilliyini sübut etmək üçün [[Nils Bor]] belə bir postulat söyləyir ki, atomlarlarda elektronlar müəyyən enerji vəziyyətində olaraq şüalanırlar. Borun postulatı göstərmişdir ki, atomu təsvir etmək üçün klassik mexanika kifayət deyil. Atomların sonrakı tədqiqatı kvant mexanikasının yaranmasına gətirib çıxarmışdır. Bu sahə bir çox müşahidə olunan faktların izahını mümkün etmişdir.
*=== '''Heyzenberq modeli.''' ===
Atomun Heyzenberq modelində göstərilir ki, elektronlar nüvə ətrafında həm dalğa, həm də zərrəcik xassəsi göstərir və elektronun nüvə ətrafındakı dəqiq vəziyyətini müəyyən etmək qeyri mümkündür.
== Kvant mexaniki cəhətdən atom ==
| 