Jorj Bize: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k using AWB |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 4:
| Şəkil başlığı =
| Şəkil ölçüsü = 280
| Fəaliyyəti =
| Doğum adı =
| Ləqəblər =
Sətir 25:
'''Jorj Bize''' (Georges Bizet, 1838-1875) — Görkəmli fransız bəstəkarı.
Bize XIX əsrin dahi fransız bəstəkarıdır. Onun istedadı və ustalığı ilk növbədə opera,operetta və tamaşalara musiqi sahəsində əks olunmuşdur. Onun yaradıcılığının əsas sahəsi opera idi. 60-cı illərdə “Don Prokopio”, “Mirvari axtaranlar”(1863), 1867-ci ildə-“Pert gözəli”, “Cəmilə” operaları, “Rim”,”Venesiya”, “Florensiya”, “Neapol” proqramlı simfoniyaları meydana gəlir.
== Karmen ==
1875-ci ilin martında Parisdə tanınmış fransız bəstəkarı Jorj Bizenin ispan yazıçısı Prosper Merimenin novellası əsasında yaratdığı «Karmen» operasının ilk tamaşası göstərilir. Premyeradan dərhal sonra əsər ətrafında qalmaqallar qopur. Bəstəkar obrazları daha çılğın, bəzi hallarda lirik planda tərənnüm edir. «Opera bizim mənəviyyatımızı pozur», — deyə əksər tənqidçilər əsərin baş qəhrəmanı Karmenin azadsevər xasiyyətini, onun cəmiyyətin qayda-qanunlarına etinasızlığını yolverilməz, qeyri-tərbiyəvi bir hal kimi qiymətləndirirlər. Operanın ispan milli folklorundan bəhrələnmiş, canlı, səmimi musiqisi isə sadə, hətta kobud elan olunur. «Opera həyatı olduğu kimi təsvir edir» — Bizeni müdafiə edən qüvvələrin bu şüarı əsər barədə mənfi rəyləri dəyişdirə bilmir və nəticədə «Karmen» səhnədən çıxarılır. Bu zərbəyə tab gətirməyən 36 yaşlı bəstəkar premyeradan üç ay sonra vəfat edir. «Karmen» isə tezliklə nəinki bəraət qazanır, hətta Avropanın ən möhtəşəm opera teatrlarında tamaşaya qoyulur və dünyanın ən məşhur operaları sırasına daxil olur. «Karmen»in Vyanadakı tamaşasını hazırlayarkən Bizenin dostu E.Giro operanın ilk variantındakı danışıq epizodlarını «musiqiləşdirir» və bununla da əsərin yeni, redaksiyasını yaradır. «Karmen» Bizenin yaradıcılıq yolunun məntiqi nəticəsi idi. Bəstəkar «Karmen»dən əvvəl də "İnciaxtaranlar", «Pert gözəli», «Cəmilə» operaları, fransız yazıçısı Alfons Dodenin «Arleli qadın» dramına yazdığı musiqisi ilə artıq kifayət qədər tanınmışdı. Bize həmçinin bir sıra xor, fortepiano və simfonik əsərlərin müəllifi kimi də musiqisəvərlərin geniş rəğbətini qazanmışdı. Lakin «Karmen» səviyyəsi, «Karmen» zirvəsi əlçatmaz qalmışdır. Təxminən yüz il sonra görkəmli rus bəstəkarı Rodion Şedrin Bize operasının mövzuları əsasında özünün «Karmen-süita» simfonik əsərini yaratmışdır. Həmin əsər Moskvanın Böyük Teatrında gözəl balet tamaşasının hazırlanmasına təkan vermişdir. Görkəmli rus bəstəkarı Çaykovskiy 1880-ci ildə dediyi kimi-“10 ildən sonra Karmen dünyaya ən popular opera olacaq” fikrini doğrultmuş oldu. Operanın musiqi dramaturqiyasında əsas yeri faciəvi məhəbbət xətti tutur. Ən parlaq səhnə son səhnədir. Xalq şənliyin fonunda Karmenlə Xozenin son dueti və Karmenin ölümünün verilməsidir. Operada məişət musiqi olan Marş vardır. Marş ritmlərindən çox istifadə olunur.<ref>[http://kayzen.az/blog/musiqi%C3%A7il%C9%99r/15449/jorj-bize.html Jorj Bize - Böyük Musiqiçilər]</ref>
== Xarici keçidlər ==
Sətir 33 ⟶ 34:
* [http://www.vestnik.com/issues/2004/0512/win/kushner.htm Б. Кушнер. Рекомендательное письмо: Страница из жизни Бизе] // «Вестник» (Бостон), № 10 (347), 12 мая 2004 г.
* [http://www.sinor.ru/~raritet/ Бизе. Полные либретто опер на русском языке]
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
{{Jorj Bizenin operaları}}
| |||