Xallı badyan: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k replaced: <references/> → {{İstinad siyahısı}}, File: → Şəkil: using AWB |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 31:
'''{{latb|Conium maculatum}}''' ({{lang-la|Conium maculatum}})<ref>[[Nurəddin Əliyev]]. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.</ref> - {{lataz|Conium}} cinsinə aid ikiillik ot [[bitki]]si növü.<ref>[[Elşad Qurbanov]]. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.</ref>
Conium maculatum L. - Ləkəli badyan - Болиголов пятнистый– Spotted hemlock <ref name=":0">Mehdiyeva N.P. «Azərbaycanın dərman florasının biomüxtəlifliyi», Bakı,2011</ref>
== Botaniki təsviri ==
Hündürlüyü 100 sm qədər olan, çox vaxt mixəyiqırmızı ləkəli ikiillik ot bitkisidir. Gövdəsi çılpaq, düz budaqlı, xırda şırımlı içi boşdur. Aşağı yarpaqları saplaqlı, enli üçbucaqşəkillidir. Orta və yuxarı yarpaqları daha xırda və oturaqdır. Çox saylı çətirlərinin 12-20 sayda nahamar şüası vardır. Çiçəkləri ağ, meyvəsi 3 mm, dalğalı tinli yumru-kürəvaridir. İyun-iyul aylarında çiçəkləyir, iyul-avqust aylarında
meyvə verir.<ref name=":0" />
== Mənşəyi və yayılması ==
Ləkəli badyan boreal coğrafi tipinin palearktik sinfinin qərbi-palearktik qrupuna aiddir. Skandinaviya, Atlantik və Orta Avropa, Şimali Afrika, Balkan və Kiçik Asiya ölkələri, İran, Əfqanıstan, Şimali Amerika, Rusiya, Orta Asiya və Qafqazda yayılmışdır. Ləkəli badyan Azərbaycanda Böyük Qafqazın bütün rayonlarında, Kiçik Qafqazın mərkəzi rayonlarında, Naxçıvan və Lənkəranın dağlıq hissəsində arandan orta dağ qurşağına kimi (dəniz səviyyəsindən 1800 m qədər) bitir.<ref name=":0" />
== Ekoloji qrup və bitdiyi yerlər ==
Mezokserofitdir, dağ-kserofit və alaq bitkilik tiplərində rast gəlir. Kolluqlar, yol kənarları və baxımsız (zibillik) olan yerlərdə ləkələr əmələ gətirir, alaq bitkilərdən təşkil olunmuş senozlarda çox vaxt dominantlıq edir.<ref name=":0" />
== Kimyəvi tərkibi ==
Alkaloid, kumarin, flavonoid, efir və piyli yağlar, C vitamini, karotin, eləcə də antosianlarla zəngindir.<ref name=":0" />
== Təsiri və tətbiqi ==
Elmi və xalq təbabətində, homeopatiyada tətbiq edilir, Azərbaycanın orta əsrlər təbabətində istifadə olunmuşdur. Mədə, damar, dəri-zöhrəvi, revmatizm, epilepsiya, podaqra, anemiya xəstəliklərində, bəd şişlərə, qıcolmaya və iltihab proseslərinə qarşı istifadə olunur. Ağrıkəsici, sakitləşdirici və hemostatik təsirə malikdir.<ref name=":0" />
== Əks təsirləri ==
Zəhərli olduğuna görə yarpaqlarının şirəsi və spirtli tinkturasının daxilə qəbulu ancaq həkim məsləhəti ilə olmalıdır.<ref name=":0" />
== İstifadə olunan hissələri və İstifadə formaları ==
Müalicə məqsədi ilə bitkinin yerüstü hissəsi, meyvələri və yarpaqları istifadə edilir.
Şirə, spirt tinkturası, təpitmələr formasında istifadə olunur.<ref name=":0" />
==Yayılması==
| |||