II Arşak (opera): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k (GR) File renamed: File:TovmasTersian.jpgFile:Tovmas Terzian.jpg File renaming criterion #3: To correct obvious errors in file names, including misspelled [[c::en:Noun#Proper nouns and common noun...
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 7:
| dili = [[ermənicə]]<br/>[[italyanca]]
| dillər =
| bəstəkar = [[Tiqran ÇuxacıyanÇuxacyan]]
| libretto = [[Tovmas Terzyan]]
| dirijor =
Sətir 24:
| audio_izah =
}}
'''''II Arşak''''' - [[ermənilər|erməni]] bəstəkarı [[Tiqran ÇuxacıyanÇuxacyan]] tərəfindən [[1868]]-ci ildə yazılmış və [[İstanbul]]da təqdim edilmiş ilk milli erməni operasıdır.<ref name="konsa.kharkov.ua">[http://konsa.kharkov.ua/e107_plugins/roll_mini/roll.php?&card_id=80 Музыкальный энциклопедический словарь]. — М.: «Советская энциклопедия», 1990.</ref><ref name="bse">Атаян Р. А. [https://slovari.yandex.ru/~%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8/ Армянская Советская Социалистическая Республика. XVI. Музыка] // Большая советская энциклопедия.</ref><ref name="ReferenceA">George Grove, Stanley Sadie. The New Grove dictionary of music and musicians. — 1980. — С. 213.</ref><ref name="Театральная энциклопедия">[http://culture.niv.ru/doc/theatre/encyclopedia/025.htm Театральная энциклопедия]. — С. 25.</ref><ref name="Большой Российский энциклопедический словарь">[http://www.longsoft.ru/cgi-bin/erd_fnd.pl Чухаджян Тигран Геворгович] // Большой Российский энциклопедический словарь.</ref><ref name="Армянская музыка">[http://www.music-dic.ru/html-music-keld/a/496.html Музыкальный энциклопедический словарь]. — 1990.</ref> II Arşak Şərq musiqi mədəniyyəti tarixində ilk operadır.<ref>Армянская советская энциклопедия. — Т. приложение «Советская Армения». — С. 578.</ref><ref>Dzidzernak. — Cairo: April — July 2006. — № 2-3.</ref><ref>[[Xronologiya|Xronoloji ardıcıllıqla]]: ilk gürcü operası — 1897 (bax. [http://slovari.yandex.ru/dict/bse/article/00006/19800.htm?text=%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5,%20%D0%9C%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BD%20%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87]), ilk Azərbaycan operası — 1907 (bax. [http://books.google.com/books?id=_Qr3RGhaA6cC&pg=PA209&dq=Uzeyir+Hajibeyov+was+born#PPA209,M1]), ilk türk operası — 1934 (bax. [http://www.kultur.gov.tr/RU/BelgeGoster.aspx?1C04EA51480895DA7A2395174CFB32E1AF182E6AD58190D6]), ilk ərəb operası — 2003 (bax. [http://www.mymusicbase.ru/PPB/ppb24/Bio_2449.htm] və [http://www.usenet.com/newsgroups/rec-music-opera/msg14381.html]), ilk yapon operası — 1952 (bax. [http://www.radio.cz/ru/statja/99518]) və sair.</ref> Operanın [[libretto]]sunun müəllifi Tovmas Terzyandır.
 
== Yaradılması tarixi ==
Sətir 42:
| izah2 = <center><small>''Tiqran Çuxacıyan''</small></center>
}}
İlk erməni milli operası<ref name="bse"/><ref name="ReferenceA" /><ref name="Большой Российский энциклопедический словарь" /><ref name="Oxford">John Hamilton Warrack, Ewan West. [https://books.google.az/books?id=WbDbuLJPKBgC&pg=PA92&dq=opera+Arshak+II&as_brr=3&cd=2&redir_esc=y#v=onepage&q=opera%20Arshak%20II&f=false The concise Oxford dictionary of opera]. — 3-е изд. — New York: Oxford University Press, 1996. — С. 92.</ref><ref name=autogenerated1>[http://www.music-dic.ru/html-music-keld/a/496.html Музыкальный энциклопедический словарь]. — М.: Советская энциклопедия, 1990.</ref><ref name="Театральная энциклопедия, стр. 17"/> olan II Arşak, bəstəkar [[Tiqran ÇuxacıyanÇuxacyan|Çuxacıyan]]ın ən böyük<ref name="Театральная Энциклопедия">[http://vslovar.org.ru/cult/5787.html Театральная Энциклопедия]. — М.: Советская энциклопедия, 1961. — Т. I. — С. 293—294.</ref> əsəridir. Bəstəkar opera üzərində işi [[1868]]-ci ildə [[İstanbul]]da tamamlamışdır. Əsərin iki dilli (italyan və erməni dili) [[libretto]]sunun müəllifi şair və dramaturq [[Tovmas Terzyan]]dır. Opera ilk dəfə [[1871]]-ci ildə nəşr edilmişdir.<ref>Agop Jack Hacikyan, Gabriel Basmajian, Edward S. Franchuk. [https://books.google.az/books?id=GmtPLvnrc38C&pg=PA381&dq=Arshak&redir_esc=y#v=onepage&q=Arshak&f=false The Heritage of Armenian Literature: From the Eighteenth Century to Modern Times]. — Wayne State University Press, 2005. — С. 381.</ref> Öz stilinə görə operanın librettosu lirik-dramatik janra aiddir. Terzyanın kitabında verilmiş [[italyan dili]]ndə operanın tamamlanması haqqında qeyd erməni milli operasının yaranması kimi qəbul edilir.<ref name="Gariné">[http://www.netarmenie.com/culture/opera/geraldPapasian/garine.php#dik GARINE par Gérald Papasian]</ref>
 
Operanın ilk səhnələşdirilməsi [[10 mart]] [[1868]]-ci ildə<ref>ahmizian N. The life and work of Dikran Tchouhadjian. — Los Angeles: Drazark Press, 2001. — P. 35.</ref> (əsərin hissələri göstərilmişdi<ref name="Oxford"/>) “''Naum''” teatrında<ref>Mixael Naumun teatrı 1870-ci ilə kimi İstanbulda fəaliyyət göstərmiş və yanğın nəticəsində dağılmışdır ([http://www.turizm.gov.tr/RU/Genel/BelgeGoster.aspx?1C04EA51480895DA7A2395174CFB32E1AF182E6AD58190D6 Türkiyə Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi])</ref>, italyan opera truppasının ifasında baş tutmuşdur. Bəstəkar operanın tam səhnələşdirilməsini növbəti [[1869]]-cu il üçün nəzərdə tutsa<ref name="Армянская советская энциклопедия">Армянская советская энциклопедия. — Т. 9. — С. 66—67.</ref> da, [[Osmanlı imperiyası]]ndakı qeyri-əlverişli şərait<ref name="The New York Times">David Stevens. [http://www.nytimes.com/2001/10/17/style/17iht-arshak_ed3_.html An Armenian Opera: First Take] // [[The New York Times]]. — 17 oktyabr, 2001.</ref> və lazımlı material resursların olmaması üzündən bu ideyanı gerçəkləşdirmək mümkün olmamışdır. Bəstəkarın sağlığında operadan bəzi nömrələr İstanbulda, [[Venesiya]]da və [[Paris]]də<ref name="Gariné"/> konsertdə ifa edilmişdir (“Olimpiya” adı ilə).<ref name="Театральная энциклопедия, стр. 17">[http://www.booksite.ru/fulltext/the/ate/theater/tom1/9.htm Театральная Энциклопедия]. — М.: Советская энциклопедия, 1961. — Т. I. — С. 293—294.</ref> [[1873]]-cü ildə operadan fraqment<ref name="Р. А. Атаян">[https://slovari.yandex.ru/~%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8/%D0%91%D0%A1%D0%AD/%D0%A7%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D1%8F%D0%BD%20%D0%A2%D0%B8%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BD%20%D0%93%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87/ Чухаджян Тигран Геворгович] — статья из Большой советской энциклопедии (3 издание)</ref> [[Vyana]]da Beynəlxalq sərgidə təqdim edilmişdir.<ref>Русская музыкальная газета. — 1901. — № 19.</ref>