Rus Pravoslav Kilsəsi: Redaktələr arasındakı fərq

'''Rus Pravoslav kilsəsi''' - [[Pravoslav]] [[kilsə]]ləri arasında ən böyüyüdür. Onun tarixi rusların xristianlığı qəbul etdikləri IX əsrdən başlayır. Tarixi qaynaqlardan məlum olduğuna əsasən, bu əsrin ikinci yarısında [[Kiyev]] şəhərində [[xristian]] icması mövcud olmuşdur. Rusların xristianlığı qəbul etməsində onların qonşusu olan [[Bizans İmperiyası]]nın böyük rolu olmuşdur.

 

Knyaz Vladimir [[988]]-ci ildən xristianlığı rəsmən qəbul etmiş, bu tarixdən rus kilsəsinin hakimiyyəti başlanmışdır.

 

Rus kilsəsi mövcudluğunun ilk beş əsrində [[:tr:Rum Ortodoks Patrikhanesi|Konstantinopol Patriarxlığı]]nın tabeçiliyində olmuşdur. Kilsənin başçısı olan mitropoliti Konstantinopol patriarxı təyin edirdi. Mitropolit əsasən yunanlardan olurdu. Lakin [[1051]]-ci ildə knyaz Müdrik Yaroslav [[mitropolit]] vəzifəsinə dövrünün ən bilikli adamlarından olan İllarionu təyin etdirməyə nail olmuşdur. Kiyev şəhəri [[monqollar]] tərəfindən darmadağın edildikdən sonra mitropolit Maksim öz iqamətgahını [[Vladimir]]ə köçürmüşdür. [[1325]]-ci ildən mitropolitliyin mərkəzi [[Moskva]] şəhəri olmuşdur.

 

[[1441]]-ci ildə mitropolit İsidoru vəzifəsindən uzaqlaşdıran yepiskoplar məclisi Konstanopol patriarxı ilə məsləhətləşmələr aparmadan İonanı onun yerinə təyin etmişdir. Məhz bu tarixdən etibarən Rus Pravoslav Kilsəsi müstəqil fəaliyyətə başlamışdır. [[1589]]-cu ildə Konstantinopol patriarxı tərəfindən Rus kilsəsinin müstəqilliyi tanınaraq, ona avtokefal statusu verilmiş, mitropolitlər isə patriarx adlanmağa başlamışdır. XVII əsrin ortalarında patriarx Nikonun kilsə islahatlarını tanımayan bir qrup kilsədən ayrılmış, nəticədə indiyədək mövcud olan parçalanma yaranmışdır.

XVIII əsrdə [[I Pyotr]]un kilsə islahatı nəticəsində patriarx seçkiləri bir daha keçirilməmiş, kilsə hakimiyyəti Müqəddəs Sinod adlanan quruma verilmişdir. Bu islahatların səbəbi patriarxların mütləq hakimiyyətinə son vermək olmuşdur.

 

 

[[Şəkil:Patriarch_Kirill_of_Moscow.jpg|thumb|200px|Rus Pravoslav Kilsəsinin indiki patriarxı Kirill]]

 

Rus Pravoslav kisəsinin müasir strukturu 2000-ci ildə qəbul edilmiş Əsasnamə ilə müəyyən edilmişdir. Bu əsasnaməyə görə kilsə digər Yerli Pravoslav kilsələri ilə qarşılıqlı əlaqələrə malik çoxmillətli Yerli Avtokefal Kİlsə kimi təqdim edilmişdir. Kilsənin əsas idarəedici orqanları Yerli Məclis, Arxierey Məclisi və başda Patriarx olan Müqəddəs Sinoddur. Bu orqanların hər biri müvafiq olaraq qanunverici, idarəedici və məhkəmə hakimiyyətini özündə cəmləşdirmişdir.

Kisənin ən kiçik qurumu [[prixod]] adlanır. O, məbəd ətrafında dünyəviləri və prixod başçısını birləşdirən dini təşkilatdır. Onun başçısı yepiskop tərəfindən, dindarlara rəhbərlik etmək və kilsəni idarə etmək məqsədilə təyin edilir. Prixod idarəetmə orqanları başçının rəhbərlik etdiyi Prixod Məclisi, ona tabe olan, kilsə ağsaqqalının başçılıq etdiyi Prixod Şurası və yoxlama komissiyasıdır.

 

 

XIX əsrdə [[Rusiya]]nın [[Azərbaycan]]ı [[Türkmənçay müqaviləsi|işğal etməsi]] və burada rusların məskunlaşması Azərbaycanda pravoslavlığın yayılmasına təkan vermişdir. [[Bakı]] və Azərbaycanın digər bölgələrində məskunlaşan rus əhalisinin əksəriyyəti hərbçi və məmur ailələrindən ibarət idi. Onların dini tələbatının ödənilməsi və çar Rusiyasının Azərbaycanda mövqeyinin gücləndirilməsi məqsədilə pravoslav kilsələri və dua evləri inşa edilmişdir.