Qonur ayı: Redaktələr arasındakı fərq

| he =

}}

'''Qonur ayı''' ({{lang-la|Ursus arctos}}) — {{lataz|Ursus}} cinsinə aid [[məməli heyvan]] növü. Bu növ ayıların yayılma arealı [[Avrasiya]] və [[Şimali Amerika]] materiklərini əhatə edir.

 

 

== Ümumi məlumat ==

Yaşayış yerləri bəzən meşəli, bəzən isə qayalı çılpaq əraziləri əhatə edir. Qışda onlar 195 gün səthi qış yuxusuna gedirlər. [[Boz ayı]]nın [[qış]] vaxtlarında dincəlməsini qış yuxusu adlandırmaq olmaz, çünki onun bədəninin hərarəti normal qalır və o, təhlükə hiss edəndə yuvasından çıxa bilər [[Talış dağları]]nda qış fəslində yuxuya getməmiş fərdlərə daha çox rast gəlinir. [[Ayı]]lar çalalarda, mağaralarda yuva qururlar.Yuva qurmayan ayılar veyl olur. Veyl heyvanların olması yaşayış şəraitinin pisləşməsindən xəbər verir. Bu ayılar insan üçün çox təhlükəlidir. [[Areal]]ın cənub hissələrində ayı bütün il boyu fəaldır. Ayılar suda çox yaxşı üzürlər, dayaz yerlərdə onlar hətta balıq tuturlar.

[[Cütləşmə]] dövrü may - iyul aylarında baş verir. Boğazlıq dövrü latent mərhələ ilə birlikdə 6 - 8 ay çəkir. Balalar yanvar-mart aylarında hələ qış yuxusu dövründə dünyaya gəlirlər. Adətən 2 - 3, bəzən isə 5 bala dünyaya gətirə bilirlər. Laktasiya müddəti 18 - 30 ay çəkə bilir, balaların böyüməsi və təlimi ilə ana fərd məşğul olur.<ref> Hacıyev D.V. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Bakı: Elm, 2000, s. 561 - 563.</ref>

== Sayı ==

[[Azərbaycan]]dakı ayı [[populyasiya]]sının sayına qonşu ölkələrdəki populyasiyaların təsiri böyükdür. Ayının [[respublika]]mızda əsas [[areal]]ı olan [[Böyük Qafqaz]]da fəsillərdən asılı olaraq [[Şimali Qafqaz]]dan gəlmiş və ya ərazini tərk etmiş fərdlər ümumi saya kəskin təsir edir. Ekspert qiymətləndirmələrinə görə [[Azərbaycan]]da təqribən 500 - 700 fərd mövcuddur.

== Məhdudlaşdırıcı amillər ==

Əsas amil insan tərəfindən birbaşa təqib olunması və yaşayış yerlərinin daralmasıdır.

== Tətbiq olunmuş və lazımi mühafizə tədbirləri ==

[[Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyi|İUCN]] siyahısına salınmışdır. Növün müasir arealı çərçivəsində yaşayış yerləri [[Zaqatala]] DTQ, İlisu DTQ, Türyançay DTQ, [[Şahdağ MP]], [[Altıağac]] MP, [[Hirkan]] MP, [[Ordubad]] MP, [[Göy-göl]] MP, [[Zuvand]], [[Ordubad]], [[Arpaçay]], [[Zaqatala]], [[Qax]], [[Şəki]], [[Qızılca]] [[yasaqlıq]]larında mühafizə olunur. Mövcud XMOTƏ-lərin mühafizə rejimini, texniki təchizatını və [[infrastruktur]]unu gücləndirmək, XMOTƏ-lər arasında ekoloji dəhlizlər təşkil etmək.

Şəkil:Ursus arctos syriacus.jpg|'''Ursus arctos syriacus'''

</gallery>

 

== Ədəbiyyat==

# Hacıyev D.V. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Bakı: Elm, 2000, s. 561 - 563.

 

[[Kateqoriya:Ayıkimilər]]