Tomas Maltus: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 3:
==Həyatı==
Tomas Maltus London yaxınlığındakı bir kənddə, mülkədar ailəsində anadan olmuşdur. O, Kembric Universitetini bitirərək ingilis kilsəsində ruhani rütbəsi almış və kənd keşişi işləmişdir. 1807- ildən o, Ost-hind kompaniyasının kollecində siyasi iqtisad professoru dərəcəsi almışdır. Maltus elmdə demoqrafik problemləri və əhalinin sayının dəyişməsi qanunauyğunluqlarını öyrənən ilk adam olmamışdır, lakin yarandığı gündən ictimai elmlər sahəsində mübahisəyə səbəb olmuş əhali nəzəriyyəsinin yaranması onun adı ilə bağlıdır. Tomas Maltus dünya əhalisinin sayının tənzimlənməyəcəyi halda bütün dünyanın aclıq çəkəcəyi ilə bağlı pessimist iqtisadi nəzəriyyəninin müəllifi kimi şöhrət qazanmışdır. Maltus göstərir ki, insan cəmiyyəti yarandığı vaxtdan əhali yaşayış vasitələrinə nisbətən daha sürətlə artma meylinə malikdir. Bunu sübut etmək üçün o, əhalinin və yaşayış vasitələrinin artımının müxtəlif meyllərini kəşf edir: "Hər 25 ildə əhali 2 dəfə, yəni, həndəsi silsilənin rəqəm sırası kimi-2, 4, 8, 16, 32, 64, ... arta bilər, yaşayış vasitələri isə ən yaxşı halda həmin vaxt ərzində ədədi silsilə üzrə- 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7... arta bilər. İki əsrdən sonra əhali yaşayış vasitələrinə qarşı 256-nın 9-a nisbəti şəklində olar. Üç əsrdən sonra isə 4096-nın 13-ə olan nisbəti kimi olaar. İki min ildən sonra isə bu nisbət sonsuz olar və hesablanması qeyri-mümkün olar".
== “Əhali Haqqında Esse” ==
Robert Maltus [[1798]]‐ci ildə nəşr edilən “Əhali Haqqında Esse” (Essay on Population) əsəri ilə iqtisadiyyat və siyasətin ümumi mənzərəsini dəyişdirərək çox qısa bir zamanda [[Adam Smit]], Marquis de Condorcet və digər rasionalizm tərəfdarlarının nikbin baxışlarının önündə səddə çevrildi. Önə sürdüyü tez, dünyadakı ehtiyatların mütəmadi olaraq artan dünya əhalisinin tələbatlarını ödəyə bilməyəcəyi ilə bağlı idi. Fikirləri qısa zamanda o qədər geniş rezonans doğurdu ki, bundan təsirlənən [[İngiltərə]] [[1801]]‐ci ildə ilk dəfə olaraq əhalinin siyahıya alınmasına qərar verdi. Ona görə də Maltus eyni zamanda demoqrafiyanın banisi sayılır.<ref>{{cite web |url= |title=“Əhalinin artımı tənzimlənməli, amma necə?”, IqtisadNet, |author= İlkin Sabiroğlu |date=22.09.2004 |publisher= |accessdate=2017-08-24 |language=az }}</ref>
Bu əsər, [[Çarlz Darvin]]in məşhur “təkamül nəzəriyyəsi”nin də ilham mənbəyi oldu. Darvin əsər haqqında deyirdi: “Bəlkə də oxuduğum ən əhəmiyyətli kitab Maltusun “Əhali Haqqında Esse”siydi... Fəlsəfi biologiyanın problemlərini ələ alan o günə qədər oxuduğum ilk kitab idi və onun əsas prinsipləri daima ağlımda qaldı. İyirmi il sonra bu prinsiplər mənə üzvi növlərin təkamülündə təsirli ünsürün nə olduğu mövzusunda uzun müddətdir axtardığım ip uclarını verəcəkdi”.<ref>{{cite web |url= |title=“Modern İktisadın İnşası”, Tərcümə: Mustafa Acar və digərləri, Liberte Yayınları, Ankara, |author=Mark Skousen |date=2003 |publisher= |accessdate=2017-08-24 |language=az }}</ref>
==Əsərləri==
| |||