Ad günü (film, 1977): Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 50:
Bu filmdə insan tədqiq və təsvir olunur, onun məişəti və yaşayışı, gündəlik həyatı ekranda canlandırılır.<ref name ="Azərbaycan kinematoqrafçıları">[http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=3138&pno=72 Azərbaycan kinematoqrafçıları [Mətn]: portretlər /A. Kazımzadə; elmi red. R. Bədəlov, red. S. Cəfərli, naşir. T. Vəlixanlı; Azərb. Döv. Mədəniyyət və İncəsənət Un-ti; Azərb. Döv. Filmfondu]</ref>
==Film haqqında==▼
[[Şəkil:Ad günü (1977)(Hacı İsmayılov).jpeg|thumb|right|[[Hacı İsmayılov]] Mustafa rolunda]]▼
*[[Rasim Ocaqov]]: "Ad günü"nün ssenari variantında qəhrəman ümumi mənada [[azərbaycanlı]]dır. [[Moskva]]ya gedib Mərkəzi Poçtda bir qadınla görüşür. Rejissor ssenarisini işləyəndə mən [[Rüstəm İbrahimbəyov|Rüstəmə]] dedim, nəyimizə lazımdır Moskva? Qoy qəhrəman Mustafa adlı bir şəkili olsun, [[Bakı]]ya gəlib şəhərli qadınla görüşsün. Heç ağlıma gəlməzdi, bu da başıma bir əngəl olacaq. Film Ümumittifaq Mərkəzi Televiziyası ilə nümayiş etdiriləndən sonra, şəkililər o ki var, dalımca söydülər. "Bu nədi, bizi biabır eləyib. Atası Şəkidə adla olan bir kişinin oğlu, Şəkinin çörəyini yeyib-böyümüş bu adam, bütün İttifaqa şəkilini səfeh kimi təqdim eləyib. Yəni şəkili bu qədər əfəl oldu ki, gözəl bir xanımın dəvətiylə gecə onun evinə getsin, sonra da heç bir şey eləmədən yağışın altında yetim kimi bayıra atılsın?!". Bu sözləri evdən də, tanış olanlardan da, tanış olmayanlardan da eşidirdim. Açığını deyim, qaçırdım bu söz-söhbətlərdən, bezmişdim. Elə o filmdən sonra tövbə elədim Şəki mövzusuna bir daha qayıtmağa. Yalnız iyirmi ildən sonra "Həm ziyarət, həm ticarət" filmində yenidən şəkili Mustafanı ekrana qaytardım. Yenə əfəl sifətində. Yadınızdadır da, onu İstanbulda uşaq kimi aldadıb soyurlar. Film ekranlara çıxandan sonra gözlədim, yenə həmyerlilərim məni danlayıb-qınayayaqlar. Amma belə olmadı. Ya bu illər ərzində mən dəyişmişdim, ya da bizim yerlərin camaatı. "Ad günü"nün başqa sərgüzəştləri Moskvada oldu. Onu qəbul edəndə, təxminən, iyirmi düzəliş verdilər. Rüstəm həyatı bilən və çox praqmatik adamdır. Onun təkidiylə mən də bu düzəlişləri etməyə razı oldum, təki əsas dramaturji özək dəyişməsin və film ekranlara çıxsın. Məsələn, o zaman ölkədə ət-yağ qıtlığı vardı. Filmin qəhrəmanı bazara girəndə piştaxtada parça-parça ətlər asılmışdı. Dedilər, onu çıxarın, camaatı cırnatmaq lazım deyil. Nə olar, çıxartdıq. Beləcə, iyirmiyə yaxın xırda çıxarış etdik.<ref name ="Rasim Ocaqov">EL jurnali Rasim Ocaqov: "MƏN KİNODA SÖZÜMÜ DEMİŞƏM!"</ref>▼
*[[Hacı İsmayılov]]: Bu film həm [[Rasim Ocaqov]]un, həm mənim sözün əsl mənasında doğum günümüz, ad günümüz oldu. Həmişə demişəm və deyəcəyəm. Məni kinoda kəşf edən, o möcüzəli aləmə daxil edən Rasim müəllim olub. Əslində, mən kinostudiyaya dublyaj üçün getmişdim. Bir gün bufetdə çay içirdim, qəfildən Rasim Ocaqov mənə yaxınlaşdı ki, yeni bir film çəkirəm. “Ad günü” filminə fotosınaq üçün gəl, səni dəvət edirəm. O zamanın nəhəng aktyorlarına baxanda həmişə özüm geri çəkilirdim ki, “yox, mən kinoluq deyiləm”. Fotosınaq və kino sınağı da uğurlu olandan sonra məni filmə çəkdilər. Rasim Ocaqov əslində risk elədi, çünki yaradıcılığına yaxşı bələd olmadığı, heç vaxt kinoda çəkilməyən bir gənc aktyorla uğur qazanmaq onun bir peşəkar kimi özünə necə güvəndiyini, öz işini necə yaxşı bildiyini göstərir. Sonra başqa filmlərdə də işlədik. Biz şəkilinin nə qədər saf, təmiz insan olduğunu üzə çıxarmaq istədik. Buna da nail olduq.<ref>[http://hafta.az/index2.php?m=yazi&id=139542 Rasim Ocaqovun kino kimi həyatından]</ref>▼
*[[Kənan Məmmədov]]: Filmin çəkilişlərinə [[1976]]-cı ildə başlanılıb. İstehsal müddəti təxminən 2-3 aya qədər davam edib.<ref name ="Kənan Məmmədov">[http://modern.az/articles/63945/1 Kadrarxası: “Səməndər Rzayev “Ad günü” filmində çəkilişi saxlayıb, rejissordan əsl şampan tələb etdi”]</ref>▼
:Mustafanın avtobus səhnəsi Kürdəmir-Bakı yolunda lentə alınıb. Asanlıqla başa gələn bir səhnə oldu. Xüsusi nələrsə tələb etməyən bir epizod idi.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>▼
:Poçt səhnəsi keçmiş “Baş Poçtamt İdarəsi”ndə real interyerdə ekranlaşdırılmışdı. Oradakı insanlar, yaşlı kişi, qadın hamısı kütləvi səhnənin iştirakçıları idilər. Hazırda belə bir idarə yoxdur.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>▼
:Filmdə gördüyünüz səhnələrin əksəriyyəti əsasən Bakı küçə və meydanlarında lentə alınıb. Orada olan mühüm dekor çəkilişlərini kinostudiyanın pavilyonlarından birində həyata keçirdik. Əsas dekorasiya işi isə evlərin qurulması idi. Bildiyiniz kimi evlərdən biri baş qəhrəman Əlinin, digəri isə poçt işçisi Fəridənin evi idi. Hər ikisi kinostudiyada qurulmuş evlər idi. Sadəcə ustalıqla tikilmişdi deyə, tamaşaçıda real ev təəssüratı yaradır. Bu da [[Kamil Nəcəfzadə]]nin peşəkarlığının nəticəsi idi.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>▼
:Bazar səhnəsinə hazırlıq prosesində bir neçə variant üzərində çalışdıq. Əvvəl istədik ki, pavilyon quraq, sonra qərara gəldik ki, çəkilişləri Sirkin yanındakı “Təzə bazar”da həyata keçirək. “Təzə bazar” adlanmağına baxmayın, oranın ən az 70 yaşı var. O vaxt həmin bazar indiki kimi deyildi. İndi orada bazarlıq qalmayıb, hər şey dəyişib, artıq müxtəlif cihazlar, dəmir-dümür satılan bir yerə çevrilib. Əvvəl isə səliqə-səhman var idi, o dövrdə Bakının ən böyük bazarı sayılırdı. Bazarın içində isə ət satılan böyük bir ərazi vardı. Əvvəlcədən baş rejissor, baş operator, mən birlikdə gedib həmin yerlərə baxdıq, çəkiliş aparacağımız yerləri müəyyən etdik. Epizodun təbii alınması üçün qərara gəlindi ki, bunu kütləvi səhnə şəklində çəkək. Amma gördük ki, mümkün deyil, bazar elə qəliz yerdir ki, çəkiliş müddətində orada olan hamı kameraya baxırdı. Bu səbəbdən də həmin səhnəni gizlin çəkdik. Uzun fokuslu obyektivlə işlədik, çalışdıq ki, kameranı gizlədək. Əlinin ət aldığı səhnədən başqa hamısı - meyvə sıralarında girib onlardan dadması, tərəvəzlərlə maraqlanması, xiyarı dişləməsi bazardakı satıcılardan xəbərsiz çəkilmişdi. Ət səhnəsi böyük planda çəkildiyindən elə də problem olmadı. (yəni bazardakı hamının kameraya tərəf baxması). Onu çəkəndə satıcının xəbəri var idi. Filmdə maraq doğuran, canlı səhnələrdən biridir.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>▼
:Baş qəhrəman Əlinin bazarlıqdan qayıdarkən pilləkənlərlə evə qalxdığı səhnə real interyerdə çəkilib. Həmin ev hazırda Texniki Universitetin yaxınlığındakı Rasim Ocaqovun barelyefi vurulan binanın yaxınlığında yerləşir. Mustafa və Fəridənin yağışa düşdükləri səhnə də orada ekranlaşdırılıb.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>▼
[[Şəkil:Ad günü (1977)(Qonaqlıq səhnəsi).jpeg|thumb|left|Qonaqlıq səhnəsi]]▼
:Qonaqlıqda [[Yaşar Nuri]], [[Tariyel Qasımov]], [[Səməndər Rzayev]] və başqaları çəkilirdi. Bir epizodda Səməndər ayağa durub sağlıq deyir. Aparat getdikcə ondan uzaqlaşır və ümumi plana keçir. Bildiyiniz kimi, film çəkilişlərində araq şüşələrinə su, şampan şüşələrinə çay və limonad tökülür. Yəni, real içki olmur. Əks təqdirdə, içki səhnəsi 3-4 dubla çəkilərsə, aktyorun aqibəti yaxşı olmaz. Dubl çəkilməyə başladı. Səməndər Rzayev sağlıq deyir ki, “bunu içək dostluğun, qardaşlığın, birliyin şərəfinə” və s. Badəni qaldırıb içən kimi Səməndər başladı qışqırmağa: “Ə, bu nədir, ay Rasim? Biz o qədər acizik ki, şampan şərabı da içə bilməyək? “Stop kadr” deyildi və səhnənin çəkilişi dayandı. Səməndər Rzayev canfəşanlıqla bildirdi ki,” əşşi bu nədir, mən sağlıq deyirəm, çayı doldurmusuz bura”. Rasim Ocaqov başa düşdü ki, real şampan şərabı olmasa, mümkün olmayacaq. Çəkilişi 10-15 dəqiqəliyinə saxladıq. İşçilərdən biri dükana qaçıb 4-5 şüşə şampan şərabı aldı. Yalnız bundan sonra çəkiliş davam etdi.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>▼
:Əlinin uşağı obrazında oynayan kinostudiyanın dublyaj redaksiyasında çalışan Rafiq adlı bir işçinin övladı idi. Qonaqların hamısının gəlib səbəbkarı gözlədiyi səhnədə uşaq anasının qucağından düşüb o biri otağa gedir. Həmin epizodda uşağın ağlaması üçün onu çimdiklədilər<ref name ="Kənan Məmmədov">[http://modern.az/articles/63945/1 Kadrarxası: “Səməndər Rzayev “Ad günü” filmində çəkilişi saxlayıb, rejissordan əsl şampan tələb etdi”]</ref>▼
:Qonaqlıq səhnəsinin çəkilişlərindən bir gün əvvəl [[Rasim Ocaqov]] məni yanına çağırıb dedi ki, “ssenaridə olmayan bir personajı filmə salmaq istəyirəm: dolma yeyən adam. Xahiş edirəm ki, bu rolu sən oynayasan”. Mən dedim ki, “yox ey, Rasim müəllim, mənim o qədər işim, problemim var, kostyumda oturub filmə çəkilməyə həvəsim yoxdur”. Rejissor təkidlə dedi ki, “mənə problem haqqında danışma. O səhnəni çəkəndə kostyum geyinib orda oturacaqsan, vəssalam”. Razılaşmaqdan başqa çarəm qalmadı. Həmin obrazın mahiyyəti onun qarınqulu olduğunu göstərmək idi. Yəni, hamının başı sağlığa, söhbətə qarışıb, amma bu kişi dolma yeməklə məşğuldur. Arada da qapını açıb, “a bala gəlin də, harda qaldız” deyirəm. Yemək zamanı hətta orda bildirirəm ki, “dolma mənim ən sevdiyim yeməkdir”. Aktyor olmasam da, çalışdım ki, öhdəsindən gəlim. Daha sonra film dövlət mükafatı alanda Rasim müəllim mənə dedi ki, “hər filmimdə sənə qısaca da olsa, bir rol verəcəm.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>▼
[[Şəkil:Ad günü (1977)(Yağış səhnəsi).jpg|thumb|right|Yağış səhnəsi]]▼
:Nə qədər güclü yağış yağsa belə, heç bir halda real yağışda film çəkilmir. Məsələ burasındadır ki, yağış damcılarını kadra salmaq olmur. Buna görə də mütləq süni yağıntıdan istifadə edilməlidir. Yağış səhnəsi bitəndə təkcə Hacı və Şəfiqə xanım yox, hamımız suyun içində idik. Mustafanın Fəridənin evindən çıxandan sonra yolboyu hərəkəti keçmiş Əzizbəyov heykəlinin yanındakı ”Almaz” zərgər mağazasında lentə alınmışdı. Ora iki böyük yanğınsöndürən maşını çağırılmışdı. Yağış səhnəsi çəkiləndə təkcə səhnə deyil, həm də ön planda da su görülməlidir. Əks təqdirdə, tamaşaçıda elə təəssürat yaranar ki, yağış ancaq aktyorların üstünə yağır.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>▼
:Mustafanın pis vəziyyətdə, kor-peşman, əynində ağ plaşla üstündən su tökülərək getməsi səhnəsi araba ilə çəkilib. O səhnəni [[Zaur Məhərrəmov]]la birgə çəkirdik. Fokus məsələsinə də mən baxırdım. Böyük polietilenə bükülmüş kamera və biz suyun içində idik. Əsas məsələ o idi ki, kameranın ekranına su dəyməsin. Biz o səhnəni çəkəndə Rasim Ocaqov qucağında sarı yarpaqlarla dayandı. Çəkiliş gedə-gedə yarpaqları kameranın qarşısında səpələməyə başladı. Rasim müəllim o qədər real insan idi ki, burada da payız fəslinin reallığını əks olunmasını istəyirdi. Bunu etməklə guya ağacdan yarpaq düşməsini əks etdirirdi.<ref name ="Kənan Məmmədov">[http://modern.az/articles/63945/1 Kadrarxası: “Səməndər Rzayev “Ad günü” filmində çəkilişi saxlayıb, rejissordan əsl şampan tələb etdi”]</ref>▼
*[[Hacı İsmayılov]]: Onun çəkilişinə gecikmək, ya da hazırlıqsız gəlmək mümkün deyildi. "Ad günü" filmi çəkiləndə mənə səhər saat 7-də kinostudiyaya gəlməyi tapşırdı. Hər gün gəlirdim, görürdüm, xadimələrdən başqa heç kəs yoxdu. Saat 8-də kostyumçu qadın gəlirdi. Mən roluma uyğun geyinirdim. Bir saat sonra qrimçi gəlirdi, qrim eləyirdim. Fikirləşməyə başladım: mən niyə bu qədər erkən gəlirəm? Sonra bildim Rasim Ocaqov bunu bilərəkdən edir. Çünki çəkiliş vaxtını gözləyə-gözləyə ssenariyə baxıb öz-özümə məşq etməyə məcbur olur, daxilən hazırlanırdım. Səhər saat 10-da çəkiliş başlayır, saat 2-də başa çatırdı.<ref name ="insan">[http://regionplus.az/az/articles/view/2616 İNSAN REJİSSORU]</ref> ▼
*[[Hacı İsmayılov]]: Bir dəfə "Ad günü" filminin çəkilişinə gecikmişdim, Rasim müəllimdən üzr istədim. Dedi, əşi, eybi yox, gecikmisən, əcəb eləmisən. Çəkilişdən sonra biz bir aktyorun ad gününü qeyd eləməyə gedəcəkdik, buna görə pul yığılırdı. Pulun pul vaxtında 10 manat verdim, amma gedəndə məni dəvət eləmədilər, bu mənə dərs oldu, başa düşdüm ki, çəkilişə gecikmək olmaz.<ref>[http://axar.az/news/layiheler/55580.html “Ocaqovun bu hərəkəti mənə dərs oldu”]</ref>▼
*[[Tariyel Qasımov]]: Mən [[Bolqarıstan]]dan yenicə gəlmişdim. Mənə zəng elədilər ki, studiyaya gəlim. Mən də Rasim müəllimə dedim ki, təzə aldığım pencəyi hələ geyinməmişəm, bu çəkilişdə geyinərəm. Rasim Ocaqov çox bəyənmişdi. O pencəyi birinci dəfə o kinoda geyinmişəm.<ref name ="Bizim kino">[http://www.anstv.ws/site/video/22541-bizim-kino-13-02-2016 Bizim kino 13.02.2016]</ref>▼
*"Ad günü"nün ilk tamaşaçıları Azərbaycanın o zamanki rəhbəri Heydər Əliyev və o vaxt Bakıda olan SSRİ-nin İrandakı səfiri Aleksandr Vinoqradov oldu. Film onların çox xoşuna gəldi. “Ad günü” Respublika Dövlət Mükafatına layiq görüldü.<ref name ="insan">[http://regionplus.az/az/articles/view/2616 İNSAN REJİSSORU]</ref> Vinoqradov İrana qayıdanda Ulu Öndərimizdən xahiş etmişdi ki, filmin bir nüsxəsini onlara versinlər.<ref>[http://metbuat.az/news/587409/ulu-onder-ad-gunu-filmine-baxandan-sonra-foto.html “Ulu öndər “Ad günü” filminə baxandan sonra…”]</ref>▼
[[Şəkil:Ad günü (1977)(sonluq).jpg|thumb|left]]▼
*Film Mərkəzi televiziya ilə nümayiş etdirildikdən sonra rejissor Moskva sakini V.Sidorenkodan məəkub (1977) alır. Məktubda deyilirdi: "Televiziya iləbaxdığım "Ad günü" filminə görə sağ ol! Ağıllı, istedadlı, xeyirxah və təmənnasız insanla görüşdən özümü xoşbəxt hesab edirəm. Yalnız bu keyfiyyətlərə malik insan öz qəhrəmanlarını belə görər və səhv etmədən aktyorları tapa bilərdi. Bəzi səhnələr məncə "Çaplinsayağıdır".<ref name ="Azərbaycan kinematoqrafçıları"></ref> "Ad günü" professional filmdir..."▼
*Film yazıçı [[Rüstəm İbrahimbəyov]]un<ref name ="Aydın Kazımzadə"></ref> "Ad günü" və "Ezamiyyət" hekayələri üzrə ekranlaşdırılmışdır.<ref name ="Aydın Kazımzadə">Aydın Kazımzadə. Azərbaycan kinosu - 1 (filmlərin izahlı kataloqu (1898-2002)). Bakı: 2003, səh.93.</ref>▼
*Film Mərkəzi Televiziyanın (Moskva) sifarişi ilə çəkilmişdir.▼
*Filmin sonunda "Nazilə" instrumental musiqi havası səslənir. Qarmon ifaçısı [[Aftandil İsrafilov]], stulda çalan isə Ramiz Həsənovdur.<ref name ="Bizim kino"></ref>▼
*Rasim Ocaqov: Bəs Hacı İsmayılov? "Ad günü"nə qədər məgər o, kinoda çəkilmişdi? İndi mənə elə gəlir ki, bizim kinoulduzlarımızın siyahısında Hacının da adı mütləq çəkilməlidir. Onun yaratdığı Mustafa nəinki bizdə, ümumiyyətlə, kinoda qeyri-adi qəhrəmandır. İlk baxışda zəif insandır, bəli, əfəldir. Amma həllediyci məqamlarda onda daxili qüvvəyə bir fikir verin.<ref name ="Rasim Ocaqov">EL jurnali Rasim Ocaqov: "MƏN KİNODA SÖZÜMÜ DEMİŞƏM!"</ref>▼
== Mükafatlar ==▼
[[26 dekabr]] [[1978]]-ci ildə filmə Azərbaycan dövlət mükafatı verilmişdir.<ref name ="Aydın Kazımzadə1">Aydın Kazımzadə. Azərbaycan kinosu - 1 (filmlərin izahlı kataloqu (1898-2002)). Bakı: 2003, səh.94.</ref>▼
[[1979]]-cu ildə [[Bakı]]da VIII Ümumittifaq televiziya filmləri festivalında filmə I mükafat verilmişdir.<ref name ="Aydın Kazımzadə1"></ref>▼
[[1980]]-ci ildə [[Berlin]]də filmə ADR televiziyasının diplomu verilmişdir.<ref name ="Aydın Kazımzadə1"></ref>▼
== Rollarda ==
Sətir 88 ⟶ 123:
[[Əminə Yusifqızı]] — Rəna ([[Şükufə Yusifova]])<br/>
[[Elxan Ağahüseynoğlu]] — qəssab<br/>
▲==Film haqqında==
▲[[Şəkil:Ad günü (1977)(Hacı İsmayılov).jpeg|thumb|right|[[Hacı İsmayılov]] Mustafa rolunda]]
▲*[[Rasim Ocaqov]]: "Ad günü"nün ssenari variantında qəhrəman ümumi mənada [[azərbaycanlı]]dır. [[Moskva]]ya gedib Mərkəzi Poçtda bir qadınla görüşür. Rejissor ssenarisini işləyəndə mən [[Rüstəm İbrahimbəyov|Rüstəmə]] dedim, nəyimizə lazımdır Moskva? Qoy qəhrəman Mustafa adlı bir şəkili olsun, [[Bakı]]ya gəlib şəhərli qadınla görüşsün. Heç ağlıma gəlməzdi, bu da başıma bir əngəl olacaq. Film Ümumittifaq Mərkəzi Televiziyası ilə nümayiş etdiriləndən sonra, şəkililər o ki var, dalımca söydülər. "Bu nədi, bizi biabır eləyib. Atası Şəkidə adla olan bir kişinin oğlu, Şəkinin çörəyini yeyib-böyümüş bu adam, bütün İttifaqa şəkilini səfeh kimi təqdim eləyib. Yəni şəkili bu qədər əfəl oldu ki, gözəl bir xanımın dəvətiylə gecə onun evinə getsin, sonra da heç bir şey eləmədən yağışın altında yetim kimi bayıra atılsın?!". Bu sözləri evdən də, tanış olanlardan da, tanış olmayanlardan da eşidirdim. Açığını deyim, qaçırdım bu söz-söhbətlərdən, bezmişdim. Elə o filmdən sonra tövbə elədim Şəki mövzusuna bir daha qayıtmağa. Yalnız iyirmi ildən sonra "Həm ziyarət, həm ticarət" filmində yenidən şəkili Mustafanı ekrana qaytardım. Yenə əfəl sifətində. Yadınızdadır da, onu İstanbulda uşaq kimi aldadıb soyurlar. Film ekranlara çıxandan sonra gözlədim, yenə həmyerlilərim məni danlayıb-qınayayaqlar. Amma belə olmadı. Ya bu illər ərzində mən dəyişmişdim, ya da bizim yerlərin camaatı. "Ad günü"nün başqa sərgüzəştləri Moskvada oldu. Onu qəbul edəndə, təxminən, iyirmi düzəliş verdilər. Rüstəm həyatı bilən və çox praqmatik adamdır. Onun təkidiylə mən də bu düzəlişləri etməyə razı oldum, təki əsas dramaturji özək dəyişməsin və film ekranlara çıxsın. Məsələn, o zaman ölkədə ət-yağ qıtlığı vardı. Filmin qəhrəmanı bazara girəndə piştaxtada parça-parça ətlər asılmışdı. Dedilər, onu çıxarın, camaatı cırnatmaq lazım deyil. Nə olar, çıxartdıq. Beləcə, iyirmiyə yaxın xırda çıxarış etdik.<ref name ="Rasim Ocaqov">EL jurnali Rasim Ocaqov: "MƏN KİNODA SÖZÜMÜ DEMİŞƏM!"</ref>
▲*[[Hacı İsmayılov]]: Bu film həm [[Rasim Ocaqov]]un, həm mənim sözün əsl mənasında doğum günümüz, ad günümüz oldu. Həmişə demişəm və deyəcəyəm. Məni kinoda kəşf edən, o möcüzəli aləmə daxil edən Rasim müəllim olub. Əslində, mən kinostudiyaya dublyaj üçün getmişdim. Bir gün bufetdə çay içirdim, qəfildən Rasim Ocaqov mənə yaxınlaşdı ki, yeni bir film çəkirəm. “Ad günü” filminə fotosınaq üçün gəl, səni dəvət edirəm. O zamanın nəhəng aktyorlarına baxanda həmişə özüm geri çəkilirdim ki, “yox, mən kinoluq deyiləm”. Fotosınaq və kino sınağı da uğurlu olandan sonra məni filmə çəkdilər. Rasim Ocaqov əslində risk elədi, çünki yaradıcılığına yaxşı bələd olmadığı, heç vaxt kinoda çəkilməyən bir gənc aktyorla uğur qazanmaq onun bir peşəkar kimi özünə necə güvəndiyini, öz işini necə yaxşı bildiyini göstərir. Sonra başqa filmlərdə də işlədik. Biz şəkilinin nə qədər saf, təmiz insan olduğunu üzə çıxarmaq istədik. Buna da nail olduq.<ref>[http://hafta.az/index2.php?m=yazi&id=139542 Rasim Ocaqovun kino kimi həyatından]</ref>
▲*[[Kənan Məmmədov]]: Filmin çəkilişlərinə [[1976]]-cı ildə başlanılıb. İstehsal müddəti təxminən 2-3 aya qədər davam edib.<ref name ="Kənan Məmmədov">[http://modern.az/articles/63945/1 Kadrarxası: “Səməndər Rzayev “Ad günü” filmində çəkilişi saxlayıb, rejissordan əsl şampan tələb etdi”]</ref>
▲:Mustafanın avtobus səhnəsi Kürdəmir-Bakı yolunda lentə alınıb. Asanlıqla başa gələn bir səhnə oldu. Xüsusi nələrsə tələb etməyən bir epizod idi.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>
▲:Poçt səhnəsi keçmiş “Baş Poçtamt İdarəsi”ndə real interyerdə ekranlaşdırılmışdı. Oradakı insanlar, yaşlı kişi, qadın hamısı kütləvi səhnənin iştirakçıları idilər. Hazırda belə bir idarə yoxdur.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>
▲:Filmdə gördüyünüz səhnələrin əksəriyyəti əsasən Bakı küçə və meydanlarında lentə alınıb. Orada olan mühüm dekor çəkilişlərini kinostudiyanın pavilyonlarından birində həyata keçirdik. Əsas dekorasiya işi isə evlərin qurulması idi. Bildiyiniz kimi evlərdən biri baş qəhrəman Əlinin, digəri isə poçt işçisi Fəridənin evi idi. Hər ikisi kinostudiyada qurulmuş evlər idi. Sadəcə ustalıqla tikilmişdi deyə, tamaşaçıda real ev təəssüratı yaradır. Bu da [[Kamil Nəcəfzadə]]nin peşəkarlığının nəticəsi idi.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>
▲:Bazar səhnəsinə hazırlıq prosesində bir neçə variant üzərində çalışdıq. Əvvəl istədik ki, pavilyon quraq, sonra qərara gəldik ki, çəkilişləri Sirkin yanındakı “Təzə bazar”da həyata keçirək. “Təzə bazar” adlanmağına baxmayın, oranın ən az 70 yaşı var. O vaxt həmin bazar indiki kimi deyildi. İndi orada bazarlıq qalmayıb, hər şey dəyişib, artıq müxtəlif cihazlar, dəmir-dümür satılan bir yerə çevrilib. Əvvəl isə səliqə-səhman var idi, o dövrdə Bakının ən böyük bazarı sayılırdı. Bazarın içində isə ət satılan böyük bir ərazi vardı. Əvvəlcədən baş rejissor, baş operator, mən birlikdə gedib həmin yerlərə baxdıq, çəkiliş aparacağımız yerləri müəyyən etdik. Epizodun təbii alınması üçün qərara gəlindi ki, bunu kütləvi səhnə şəklində çəkək. Amma gördük ki, mümkün deyil, bazar elə qəliz yerdir ki, çəkiliş müddətində orada olan hamı kameraya baxırdı. Bu səbəbdən də həmin səhnəni gizlin çəkdik. Uzun fokuslu obyektivlə işlədik, çalışdıq ki, kameranı gizlədək. Əlinin ət aldığı səhnədən başqa hamısı - meyvə sıralarında girib onlardan dadması, tərəvəzlərlə maraqlanması, xiyarı dişləməsi bazardakı satıcılardan xəbərsiz çəkilmişdi. Ət səhnəsi böyük planda çəkildiyindən elə də problem olmadı. (yəni bazardakı hamının kameraya tərəf baxması). Onu çəkəndə satıcının xəbəri var idi. Filmdə maraq doğuran, canlı səhnələrdən biridir.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>
▲:Baş qəhrəman Əlinin bazarlıqdan qayıdarkən pilləkənlərlə evə qalxdığı səhnə real interyerdə çəkilib. Həmin ev hazırda Texniki Universitetin yaxınlığındakı Rasim Ocaqovun barelyefi vurulan binanın yaxınlığında yerləşir. Mustafa və Fəridənin yağışa düşdükləri səhnə də orada ekranlaşdırılıb.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>
▲[[Şəkil:Ad günü (1977)(Qonaqlıq səhnəsi).jpeg|thumb|left|Qonaqlıq səhnəsi]]
▲:Qonaqlıqda [[Yaşar Nuri]], [[Tariyel Qasımov]], [[Səməndər Rzayev]] və başqaları çəkilirdi. Bir epizodda Səməndər ayağa durub sağlıq deyir. Aparat getdikcə ondan uzaqlaşır və ümumi plana keçir. Bildiyiniz kimi, film çəkilişlərində araq şüşələrinə su, şampan şüşələrinə çay və limonad tökülür. Yəni, real içki olmur. Əks təqdirdə, içki səhnəsi 3-4 dubla çəkilərsə, aktyorun aqibəti yaxşı olmaz. Dubl çəkilməyə başladı. Səməndər Rzayev sağlıq deyir ki, “bunu içək dostluğun, qardaşlığın, birliyin şərəfinə” və s. Badəni qaldırıb içən kimi Səməndər başladı qışqırmağa: “Ə, bu nədir, ay Rasim? Biz o qədər acizik ki, şampan şərabı da içə bilməyək? “Stop kadr” deyildi və səhnənin çəkilişi dayandı. Səməndər Rzayev canfəşanlıqla bildirdi ki,” əşşi bu nədir, mən sağlıq deyirəm, çayı doldurmusuz bura”. Rasim Ocaqov başa düşdü ki, real şampan şərabı olmasa, mümkün olmayacaq. Çəkilişi 10-15 dəqiqəliyinə saxladıq. İşçilərdən biri dükana qaçıb 4-5 şüşə şampan şərabı aldı. Yalnız bundan sonra çəkiliş davam etdi.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>
▲:Əlinin uşağı obrazında oynayan kinostudiyanın dublyaj redaksiyasında çalışan Rafiq adlı bir işçinin övladı idi. Qonaqların hamısının gəlib səbəbkarı gözlədiyi səhnədə uşaq anasının qucağından düşüb o biri otağa gedir. Həmin epizodda uşağın ağlaması üçün onu çimdiklədilər<ref name ="Kənan Məmmədov">[http://modern.az/articles/63945/1 Kadrarxası: “Səməndər Rzayev “Ad günü” filmində çəkilişi saxlayıb, rejissordan əsl şampan tələb etdi”]</ref>
▲:Qonaqlıq səhnəsinin çəkilişlərindən bir gün əvvəl [[Rasim Ocaqov]] məni yanına çağırıb dedi ki, “ssenaridə olmayan bir personajı filmə salmaq istəyirəm: dolma yeyən adam. Xahiş edirəm ki, bu rolu sən oynayasan”. Mən dedim ki, “yox ey, Rasim müəllim, mənim o qədər işim, problemim var, kostyumda oturub filmə çəkilməyə həvəsim yoxdur”. Rejissor təkidlə dedi ki, “mənə problem haqqında danışma. O səhnəni çəkəndə kostyum geyinib orda oturacaqsan, vəssalam”. Razılaşmaqdan başqa çarəm qalmadı. Həmin obrazın mahiyyəti onun qarınqulu olduğunu göstərmək idi. Yəni, hamının başı sağlığa, söhbətə qarışıb, amma bu kişi dolma yeməklə məşğuldur. Arada da qapını açıb, “a bala gəlin də, harda qaldız” deyirəm. Yemək zamanı hətta orda bildirirəm ki, “dolma mənim ən sevdiyim yeməkdir”. Aktyor olmasam da, çalışdım ki, öhdəsindən gəlim. Daha sonra film dövlət mükafatı alanda Rasim müəllim mənə dedi ki, “hər filmimdə sənə qısaca da olsa, bir rol verəcəm.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>
▲[[Şəkil:Ad günü (1977)(Yağış səhnəsi).jpg|thumb|right|Yağış səhnəsi]]
▲:Nə qədər güclü yağış yağsa belə, heç bir halda real yağışda film çəkilmir. Məsələ burasındadır ki, yağış damcılarını kadra salmaq olmur. Buna görə də mütləq süni yağıntıdan istifadə edilməlidir. Yağış səhnəsi bitəndə təkcə Hacı və Şəfiqə xanım yox, hamımız suyun içində idik. Mustafanın Fəridənin evindən çıxandan sonra yolboyu hərəkəti keçmiş Əzizbəyov heykəlinin yanındakı ”Almaz” zərgər mağazasında lentə alınmışdı. Ora iki böyük yanğınsöndürən maşını çağırılmışdı. Yağış səhnəsi çəkiləndə təkcə səhnə deyil, həm də ön planda da su görülməlidir. Əks təqdirdə, tamaşaçıda elə təəssürat yaranar ki, yağış ancaq aktyorların üstünə yağır.<ref name ="Kənan Məmmədov"></ref>
▲:Mustafanın pis vəziyyətdə, kor-peşman, əynində ağ plaşla üstündən su tökülərək getməsi səhnəsi araba ilə çəkilib. O səhnəni [[Zaur Məhərrəmov]]la birgə çəkirdik. Fokus məsələsinə də mən baxırdım. Böyük polietilenə bükülmüş kamera və biz suyun içində idik. Əsas məsələ o idi ki, kameranın ekranına su dəyməsin. Biz o səhnəni çəkəndə Rasim Ocaqov qucağında sarı yarpaqlarla dayandı. Çəkiliş gedə-gedə yarpaqları kameranın qarşısında səpələməyə başladı. Rasim müəllim o qədər real insan idi ki, burada da payız fəslinin reallığını əks olunmasını istəyirdi. Bunu etməklə guya ağacdan yarpaq düşməsini əks etdirirdi.<ref name ="Kənan Məmmədov">[http://modern.az/articles/63945/1 Kadrarxası: “Səməndər Rzayev “Ad günü” filmində çəkilişi saxlayıb, rejissordan əsl şampan tələb etdi”]</ref>
▲*[[Hacı İsmayılov]]: Onun çəkilişinə gecikmək, ya da hazırlıqsız gəlmək mümkün deyildi. "Ad günü" filmi çəkiləndə mənə səhər saat 7-də kinostudiyaya gəlməyi tapşırdı. Hər gün gəlirdim, görürdüm, xadimələrdən başqa heç kəs yoxdu. Saat 8-də kostyumçu qadın gəlirdi. Mən roluma uyğun geyinirdim. Bir saat sonra qrimçi gəlirdi, qrim eləyirdim. Fikirləşməyə başladım: mən niyə bu qədər erkən gəlirəm? Sonra bildim Rasim Ocaqov bunu bilərəkdən edir. Çünki çəkiliş vaxtını gözləyə-gözləyə ssenariyə baxıb öz-özümə məşq etməyə məcbur olur, daxilən hazırlanırdım. Səhər saat 10-da çəkiliş başlayır, saat 2-də başa çatırdı.<ref name ="insan">[http://regionplus.az/az/articles/view/2616 İNSAN REJİSSORU]</ref>
▲*[[Hacı İsmayılov]]: Bir dəfə "Ad günü" filminin çəkilişinə gecikmişdim, Rasim müəllimdən üzr istədim. Dedi, əşi, eybi yox, gecikmisən, əcəb eləmisən. Çəkilişdən sonra biz bir aktyorun ad gününü qeyd eləməyə gedəcəkdik, buna görə pul yığılırdı. Pulun pul vaxtında 10 manat verdim, amma gedəndə məni dəvət eləmədilər, bu mənə dərs oldu, başa düşdüm ki, çəkilişə gecikmək olmaz.<ref>[http://axar.az/news/layiheler/55580.html “Ocaqovun bu hərəkəti mənə dərs oldu”]</ref>
▲*[[Tariyel Qasımov]]: Mən [[Bolqarıstan]]dan yenicə gəlmişdim. Mənə zəng elədilər ki, studiyaya gəlim. Mən də Rasim müəllimə dedim ki, təzə aldığım pencəyi hələ geyinməmişəm, bu çəkilişdə geyinərəm. Rasim Ocaqov çox bəyənmişdi. O pencəyi birinci dəfə o kinoda geyinmişəm.<ref name ="Bizim kino">[http://www.anstv.ws/site/video/22541-bizim-kino-13-02-2016 Bizim kino 13.02.2016]</ref>
▲*"Ad günü"nün ilk tamaşaçıları Azərbaycanın o zamanki rəhbəri Heydər Əliyev və o vaxt Bakıda olan SSRİ-nin İrandakı səfiri Aleksandr Vinoqradov oldu. Film onların çox xoşuna gəldi. “Ad günü” Respublika Dövlət Mükafatına layiq görüldü.<ref name ="insan">[http://regionplus.az/az/articles/view/2616 İNSAN REJİSSORU]</ref> Vinoqradov İrana qayıdanda Ulu Öndərimizdən xahiş etmişdi ki, filmin bir nüsxəsini onlara versinlər.<ref>[http://metbuat.az/news/587409/ulu-onder-ad-gunu-filmine-baxandan-sonra-foto.html “Ulu öndər “Ad günü” filminə baxandan sonra…”]</ref>
▲[[Şəkil:Ad günü (1977)(sonluq).jpg|thumb|left]]
▲*Film Mərkəzi televiziya ilə nümayiş etdirildikdən sonra rejissor Moskva sakini V.Sidorenkodan məəkub (1977) alır. Məktubda deyilirdi: "Televiziya iləbaxdığım "Ad günü" filminə görə sağ ol! Ağıllı, istedadlı, xeyirxah və təmənnasız insanla görüşdən özümü xoşbəxt hesab edirəm. Yalnız bu keyfiyyətlərə malik insan öz qəhrəmanlarını belə görər və səhv etmədən aktyorları tapa bilərdi. Bəzi səhnələr məncə "Çaplinsayağıdır".<ref name ="Azərbaycan kinematoqrafçıları"></ref> "Ad günü" professional filmdir..."
▲*Film yazıçı [[Rüstəm İbrahimbəyov]]un<ref name ="Aydın Kazımzadə"></ref> "Ad günü" və "Ezamiyyət" hekayələri üzrə ekranlaşdırılmışdır.<ref name ="Aydın Kazımzadə">Aydın Kazımzadə. Azərbaycan kinosu - 1 (filmlərin izahlı kataloqu (1898-2002)). Bakı: 2003, səh.93.</ref>
▲*Film Mərkəzi Televiziyanın (Moskva) sifarişi ilə çəkilmişdir.
▲*Filmin sonunda "Nazilə" instrumental musiqi havası səslənir. Qarmon ifaçısı [[Aftandil İsrafilov]], stulda çalan isə Ramiz Həsənovdur.<ref name ="Bizim kino"></ref>
▲*Rasim Ocaqov: Bəs Hacı İsmayılov? "Ad günü"nə qədər məgər o, kinoda çəkilmişdi? İndi mənə elə gəlir ki, bizim kinoulduzlarımızın siyahısında Hacının da adı mütləq çəkilməlidir. Onun yaratdığı Mustafa nəinki bizdə, ümumiyyətlə, kinoda qeyri-adi qəhrəmandır. İlk baxışda zəif insandır, bəli, əfəldir. Amma həllediyci məqamlarda onda daxili qüvvəyə bir fikir verin.<ref name ="Rasim Ocaqov">EL jurnali Rasim Ocaqov: "MƏN KİNODA SÖZÜMÜ DEMİŞƏM!"</ref>
▲== Mükafatlar ==
▲[[26 dekabr]] [[1978]]-ci ildə filmə Azərbaycan dövlət mükafatı verilmişdir.<ref name ="Aydın Kazımzadə1">Aydın Kazımzadə. Azərbaycan kinosu - 1 (filmlərin izahlı kataloqu (1898-2002)). Bakı: 2003, səh.94.</ref>
▲[[1979]]-cu ildə [[Bakı]]da VIII Ümumittifaq televiziya filmləri festivalında filmə I mükafat verilmişdir.<ref name ="Aydın Kazımzadə1"></ref>
▲[[1980]]-ci ildə [[Berlin]]də filmə ADR televiziyasının diplomu verilmişdir.<ref name ="Aydın Kazımzadə1"></ref>
== İstinadlar ==
Sətir 128:
== Mənbə ==
*Əbluc, H. "Ad günü" [Rüstəm İbrahimbəyovun "Ezamiyyət" və "Ad günü" hekayələri əsasında çəkilmiş eyniadlı film haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1977.- 18 iyun.- səh. 6.
*Rəhimli, İ. "Kövrək hisslərin nikbinliyi" [R. İbrahimbəyovun "Ad günü" filmi haqqında] //Kommunist.- 1978.- 28 yanvar.▼
*[[Ağakişi Kazımov]]. "Yaxın ürəklər" ["Ad günü" filminin Respublika Dövlət Mükafatına təqdim olunması haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1980.- 28 mart.- səh. 6.▼
▲Rəhimli, İ. "Kövrək hisslərin nikbinliyi" [R. İbrahimbəyovun "Ad günü" filmi haqqında] //Kommunist.- 1978.- 28 yanvar.
*Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. [[Sergey Yutkeviç|С. И. Юткевич]]; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 13.▼
*Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. [[Sergey Yutkeviç|С. И. Юткевич]]; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 246; 304.▼
▲[[Ağakişi Kazımov]]. "Yaxın ürəklər" ["Ad günü" filminin Respublika Dövlət Mükafatına təqdim olunması haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1980.- 28 mart.- səh. 6.
*[[Xamis Muradov]]. Kinofabrikdən başlanan yol. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 4.▼
*Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 180; 218; 220-223; 268; 278.▼
▲Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. [[Sergey Yutkeviç|С. И. Юткевич]]; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 13.
*Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 816.▼
*[http://www.anstv.ws/site/video/22541-bizim-kino-13-02-2016 Nadir Bədəlov. "Bizim kino". Rasim Ocaqovun "Ad günü" filmi haqqında. 13.02.2016]▼
▲Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. [[Sergey Yutkeviç|С. И. Юткевич]]; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 246; 304.
▲[[Xamis Muradov]]. Kinofabrikdən başlanan yol. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 4.
▲Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 180; 218; 220-223; 268; 278.
▲Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 816.
▲[http://www.anstv.ws/site/video/22541-bizim-kino-13-02-2016 Nadir Bədəlov. "Bizim kino". Rasim Ocaqovun "Ad günü" filmi haqqında. 13.02.2016]
==Həmçinin bax==
| |||