Kimyəvi elementlərin dövri sistemi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 1. qeyri işlək linklər götürülüb. 2. cüzi deyisiklikler |
adda duzelis |
||
Sətir 1:
[[Şəkil:Medeleeff by repin.jpg|thumb|200px|'''[[Dmitri Mendeleyev|Dmitri İvanoviç Mendeleyev]]''']]
'''Kimyəvi elementlərin dövri sistemi''' — elmə məlum olan bütün [[element]]ləri müəyyən bir nizama görə təsnifləşdirən və araşdırmağı asanlaşdıran bir [[sistem]]dir. İlk olaraq [[1867]]-ci [[il]]də [[Con Nyuland]] elementləri artan [[Atom kütləsi|atom kütlələrinə]] görə sıralamış və bir elementin özündən sonrakı səkkizinci elementlə bənzər xüsusiyyətlərə malik olduğunu göstərən [[Oktavalar qanununu]] ortaya qoymuşdu.
Daha sonra [[1869]]-cu ildə [[Dmitri Mendeleyev|Dmitri İvanoviç Mendeleyev]], bənzər xüsusiyyətlər daşıyan elementləri arxa-arxaya düzdüyündə, [[atom]] kütləsinə dayanan bir cədvəl əldə etmiş və o [[zaman]]lar bilinməyən bəzi elementlərin ([[skandium]], [[qallium]] və [[germanium]] kimi) varlığını, hətta xüsusiyyətlərini təxmin edə bilmişdi.
Lotar Meyer adlı tədqiqatçı da, [[1886]]-cı ildə, Mendeleyevdən müstəqil olaraq, atom kütlələrinə görə bir dövri cədvəl meydana gətirmiş və valentlik anlayışını ortaya atmışdı. İndiki vaxtda istifadə etdiyimiz cədvəl, yeni elementlərin də yerləşdirilə bilməsinə imkan tanıyan Mendeleyevin Kimyəvi elementlərin dövri cədvəlidir. Ancaq ilk halından fərqli olaraq, elementlər atom kütləsinə deyil, atom nömrəsinə görə sıralanmışdır. Buna görə dövri cədvəldə, soldan sağa və yuxarıdan aşağıya doğru atom nömrəsi artır. Sıxlıqla, buna paralel olaraq nisbi atom kütləsi də artım göstərir. Cədvəldəki üfüqi sıralar dövri cədvəl olaraq adlandırılır. Bir elementin dövri cədvəl nömrəsi, o elementin sahib olduğu [[elektron]]ların olduğu ən yüksək [[enerji]] səviyyəsini göstərir.
| |||