EPR paradoksu: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{Vikiləşdirmək}}
{{İş gedir}}
 
'''EPR paradoksu''' (EPR zidiyyəti) — Eynşteyn, Podolsky və Rosen. Üç [[Fizik|fizikin]] adlarının baş hərfləridir. EPR paradoksu [[Kvant mexanikası|Kvant mexanikasının]] [[Kopenhagen təfsiri|Kopenhagen təfsirinə]] qarşı ilkin və təsirli bir [[Tənqid|tənqiddir]]. [[Albert Eynşteyn]] və [[Həmkar|həmkarları]] Boris Podolsky və Nathan Rosen (kollektiv şəkildə EPR olaraq məlumdur) kvant mexanikasının daha əvvəl fərq edilməmiş lakin müəyyən nəticələrə sahib olan qəbul edilmiş [[Tənlik|tənliyini]] meydana çıxaran bir düşüncə təcrübəsi hazırladılar, ancaq [[Zaman (fizika)|zamanla]] bu tənliklər məntiqsiz göründü. Açıqlama kvant dolanıqlığı olaraq bilinən bir [[Hadisə|hadisəni]] ehtiva edirdi.
Sətir 115:
 
Kvant dolanıqlığına əsaslanan texnologiyalar günümüzdə inkişaf etdirilməkdədirlər. Kvant şifrləməsində, dolaşıq salınmış hissəciklər iz buraxmadan və dincəlmədən siqnalların ötürülməsində istifadə edilir. Kvant hesablamasında, dolaşıq kvant vəziyyəti, klassik kompüterlərdən daha sürətli hərəkət edə bilən paralel hesablamaların aparılmasında istifadə edilir.
 
== Riyazi tənlik ==
Yuxarıdakı müzakirə, dairənin kvant mexaniki tənliyinin riyazi yazısı kimi işlənə bilər. Bir elektron üçün, spin sərbəstlik dərəcəsi hər kvant vəziyyəti kosmosda bir vektora bərabər olan ikiölçülü qarmaşıq kosmik vektoru olan ''V'' ilə əlaqəlidir ''X, y'' və ''z'' istiqamətlərində dairəyə uyğun gələn işlədicilər, sırası ilə ''S<sub>x</sub>'', ''S<sub>y</sub>'', və ''S<sub>z</sub>'' formasında göstərilən, Pauli matrisləri istifadə edilərək yazıla bilər.
 
<math>S_x = \frac{\hbar}{2} \begin{bmatrix} 0 & 1 \\ 1 & 0 \end{bmatrix}, \quad
S_y = \frac{\hbar}{2} \begin{bmatrix} 0 & -i \\ i & 0 \end{bmatrix}, \quad
S_z = \frac{\hbar}{2} \begin{bmatrix} 1 & 0 \\ 0 & -1 \end{bmatrix}</math>
 
Bu tənlikdə <math>\hbar</math>, sadələşdirilmiş Plank sabitdir (və ya 2π-yə bölünmüş Planck sabiti.)
 
''S<sub href="fərziyyə">z</sub>'' -nın öz dəyərini aşağıdakı kimi ifadə etmək olar;
 
<math>\left|+z\right\rangle \leftrightarrow \begin{bmatrix}1\\0\end{bmatrix}, \quad
\left|-z\right\rangle \leftrightarrow \begin{bmatrix}0\\1\end{bmatrix}</math>
 
və ''S<sub>x ;</sub>''
 
<math>\left|+x\right\rangle \leftrightarrow \frac{1}{\sqrt{2}} \begin{bmatrix}1\\1\end{bmatrix}, \quad
\left|-x\right\rangle \leftrightarrow \frac{1}{\sqrt{2}} \begin{bmatrix}1\\-1\end{bmatrix}</math>
 
Elektron-pozitron cütlüyünün kosmik vektoru <math>V \otimes V</math>-dur (elektronun ve pozitronun kosmik vektorunun tansor hasili.) Fırılın təkil vəziyyəti;
 
<chem>\left|\psi\right\rangle = \frac{1}{\sqrt{2}} \bigg (
\left|+z\right\rangle \otimes \left|-z\right\rangle -
\left|-z\right\rangle \otimes \left|+z\right\rang
\bigg)</chem>
 
bu tənlikdə sağ tərəfdəki 2 termin daha əvvəlcədən vəziyyət 1 və vəziyyət 2 olaraq təyin etdiyimiz xüsusiyyətlərdir.
 
Yuxarıdakı tənliklərdən fırıl təkilinin həmçinin bu formada yazıla biləcəyini görə bilərik;
 
<math>\left|\psi\right\rangle = -\frac{1}{\sqrt{2}} \bigg(
\left|+x\right\rangle \otimes \left|-x\right\rangle -
\left|-x\right\rangle \otimes \left|+x\right\rangle
\bigg)</math>
 
yenə sağ tərəfdəki terminlər vəziyyət 1a vəziyyət 2a təyin etdiyimiz xüsusiyyətlərdir.
 
Bunun necə yerli gerçəkliyi pozduğunu anlamaq üçün, Alicenin ''S<sub href="Sonsuzluq">z</sub>'' və ya ''S<sub href="Ox (silah)">x</sub>'' ölçümündən sonra, Bobun ''S<sub href="Təfəkkür">z</sub>'' vəya ''S<sub>x</sub>'' dəyərinin yeganə olaraq müəyyən edilməsidir və bu "fiziki gerçəkliyin elementinə" uyğun gəlir. Bu, kvant mexanikasında ölçümlərin prinsipi ilə bağlıdır. ''S''<sub href="1964">z</sub> dəyəri ölçüldükdə, sistem vəziyyəti olan ψ ''S''<sub href="ixtira">z</sub> -ın öz vektorunda çökər. Əgər ölçümlərin nəticəsi +z isə, ölçümdən dərhal sonra sistemin vəziyyəti ψ -ın şaquli çıxıntısına məruz qalar və bu forma ortaya çıxar;
 
<math>\left| +z \right\rangle \otimes \left| \phi\right\rangle \quad \phi \in V</math>
 
Fırıl üslubu üçün yeni vəziyyət;
 
<math>\left| +z \right\rangle \otimes \left| -z \right\rangle</math>
 
Eyni şəkildə, əgərAlicenin öçlüm nəticəsi −''z'' çıxarsa, sistem şaquli çıxıntıya məruz qalar;
 
<math>\left| -z \right\rangle \otimes \left| \phi\right\rangle \quad \phi \in V</math>
 
Bu, yeni vəziyyətin aşağıdakı kimi olduğunu göstərir;
 
<math>\left|-z\right\rangle \otimes \left|+z\right\rangle</math>
 
Bu ''S''<sub>z</sub> üçün edilən ölçümdə Bobun pozitronunun müəyyənləşdirildiyinə və ilk vəziyyətdə −''z'' və ya ikinci vəziyyətdə +''z'' olduğu mənasına gəlir.
 
''S<sub>x</sub>'' və ''S<sub>z</sub>'', kvant mexanikasında qəti nəticələrə malik ola bilməz. Aralarından biri işləmlərin dəyişməməsi faktorunu istifadə edə bilər;
 
<math>\left[S_x, S_z\right] = -i\hbar S_y \ne 0</math>
 
Heyzenberqin qeyri-müəyyənlik prinsipi ilə birlikdə;
 
<math>\left\langle {\Delta S_x}^2 \right\rangle \left\langle {\Delta S_z}^2 \right\rangle \ge
\frac{1}{4} \left|\left\langle \left[S_x, S_z\right] \right\rang\right|^2</math>
 
== Həmçinin baxın ==
[[Daş paradoksu]]
 
[[Paradoks]]
 
== İstinad ==
"[http://web.archive.org/web/20151020095356/https://en.wikipedia.org/wiki/EPR_paradox EPR Paradox]". ''6 noyabr 2015 tarixində [[wikipedia:EPR_paradox|mənbəyindən]] arxivləndi.''