Maribor: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Kateqoriya:Sloveniya silindi; Kateqoriya:Sloveniya şəhərləri əlavə olundu HotCat |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 64:
[[Avstriya]]<nowiki/>nın Qraz şəhərindən 50 km məsafədə yerləşir. Şərqi Avropa memarlığının ən diqqət çəkici xüsusiyyətlərinə bu şəhərdə rast gəlinir. Şəhərin ilk adı Marburq-an-der-Drau olmuşdur.
Maribor tarixə uğursuz fəth cəhdləri ilə düşmüşdür. Məsələn, [[1480]] və [[1481]]-ci illərdə [[Mattias Korvinus]]<nowiki/>un başçılığı altındakı [[macarlar]] tərəfindən və [[1532]] və [[1683]]-cü illərdə isə [[Osmanlı İmperiyası]] tərəfindən şəhərə uğursuz fəth cəhdləri baş tutmuşdur.<ref>https://www.inyourpocket.com/maribor/a-short-history-of-maribor A short history of Maribor]</ref>
== Tarixi ==
Orta əsrlərə aid tarixi mənbələrdə ''Markburh'' olaraq adlanan bu şəhərin adına ilk dəfə [[1164]]-cü ildə rast gəlinmişdir. İlk dövrlərdə Dvar qraflığının mərkəzi olan şəhər sonradan Ştiriya qraflığının tərkibinə qatılmışdı. Maribor [[1254]]-cü ildə şəhər statusu almışdır. [[1278]]-ci ildə Ştiriya bölgəsində [[Habsburqlar sülaləsi]] hakimiyyətə gəldikdən sonra şəhər sürətlə inkişaf etməyə başladı və bölgənin ən əhəmiyyətli ticarət mərkəzlərindən birinə çevrildi.<ref>[http://www.slovenia-explorer.com/holiday_tag/maribor/ Slovenia explorer]</ref> Şəhər [[1532]] və [[1683]]-cü illərdə türklərin hücumundan uğurla müdafiə olunmuşdur.
1900-cü ildə şəhər əhalisinin 82.3%-ni [[almanlar]], 17.3%-ni isə [[slovenlər]] təşkil edirdi. [[1910]]-cu ildə [[Avstriya-Macarıstan|Avstriya-Macarıstan İmperiyası]] ərazisində həyata keçirilən sonuncu siyahıyaalma zamanı Maribor və ətraf ərazilərində 31 min [[Almanlar|alman]], 6 min etnik [[Slovenlər|sloven]] qeydiyyata alınmışdır. Slovenlər əsasən şəhərətrafı ərazilərdə, almanlar isə Ptuy kimi kiçik şəhərlərdə məskunlaşmışdı.<ref>[http://www.sloveniainside.com/en/cities-resorts/maribor.html Slovenian inside. Cities reports]</ref>
Birinci dünya müharibəsi ərzində [[Ştiriya]] və [[Karintiya]] bölgələrində yaşayan slovenlər Avstriya imperiyasının düşməni ola bilmə təhlükəsi səbəbilə nəzarət altına alınmış və bu hadisə avstriya almanları və slovenlər arasında bir-birlərinə qarşı inamsızlığın yaranmasına gətirib çıxarmışdır. [[1918]]-ci ildə [[Avstriya-Macarıstan]] imperiyasının süqutundan sonra, Maribor şəhəri həm Sloven, xorvat, serb dövləti, həm də [[Alman-Avstriya Respublikası|Alman-Avstriya]] dövləti tərəfindən öz tərkib hissəsi elan olunmuşdur. 1 noyabr 1918-ci ildə Melye kazarmasında polkovnik Anton Holikin başçılığı ilə yığıncaq keçirilir və burada əhalisinin əksər hissəsinin alman dilində danışdığı bu şəhərin Alman-Avstriya dövlətinə verilməsinin vacibliyi vurğulanır. Bu iclasda iştirak edən etnik sloven mayor [[Rudolf Mayster]] qərarın əleyhinə çıxış edərək sloven hərbi birləşmələrinin istənilən an şəhəri ələ keçirmək gücündə olduğunu bildirir. Bu zaman şəhər şurası gizli iclas keçirir və bu iclasda yenidən Avstriya dövlətinin tərkibinə qatılmaq barədə danışıqlar aparılır. Həmin iclasda mayor Maysterin qoşunu ilə döyüşmək məqsəilə 400 nəfərdən ibarət Yaşıl Mühafizəçilər (Schutzwehr) adlanan yaxşı silahlanmış hərbi birləşmənin yaradılması barədə qərar verilir. Lakin, 23 noyabr səhəri bu birləşmə sloveniyalı əsgərlər tərəfindən tərksilah olunur. Bu hadisədən sonra şəhərdə [[Rudolf Mayster]]<nowiki/>in hakimiyyətinə qarşı heç bir təhlükə mənbəyi qalmır.<ref>[http://www.sloveniatimes.com/slovenia-remembers-legendary-military-figure Slovenia remembers legendary military figure]</ref>
27 yanvar [[1919]]-cu ildə Avstriya almanlarının [[ABŞ]]-ın sülh danışıqları üçün toplaşdığı bir vaxtda Mariborun etnik alman vətəndaşlarının slovenlər tərəfindən güllələndiyi xəbəri yayılmışdır. Bu hadisə nəticəsində 9 nəfər alman öldürülmüş, 18 nəfər ağır yaralanmışdır. Alman mənbələrində Maysterin qoşununun heç bir səbəb olmadan əhalini atəşə tutduğu bildirilmişdir. Buna qarşı, sloven mənbələrinə, o cümlədən Maks Poharın açıqlamasına görə, ilk olaraq almanlar şəhər mərkəzində mühafizə işləri ilə məşğul olan sloven hərbçilərə hücum etmişdir. Alman dilli media bu hadisəni "Marburqun qanlı bazar günü" olaraq adlandırmışdır.
[[10 sentyabr]] [[1919]]-cu ildə qalib dövlətlərlə Alman-Avstriya dövlətinin imzaladığı [[Sen-Jermen sülh müqaviləsi (1919)|Sen-Jermen müqaviləsi]]<nowiki/>nə görə, Maribor şəhəri [[Yuqoslaviya krallığı]]<nowiki/>nın tərkib hissəsi elan olunmuşdur.
[[1918]]-ci ildən sonra Mariborda yaşayan bir çox etnik alman şəhəri tərk edərək Avstriya ərazisinə köç etmişdir. 1930-cu ilin sonlarında şəhər əhalisinin hələ də 25%-dən çoxunun etnik alman olmasına baxmayaraq, şəhərdə olan bütün alman məktəbləri, klubları və təşkilatları Yuqoslaviya hökuməti tərəfindən bağlanmışdır.
=== İkinci dünya müharibəsi ===
[[File:Bundesarchiv Bild 121-0723, Marburg-Drau, Adolf Hitler.jpg|thumb|right|[[Adolf Hitler]] Maribor şəhərində Qədim Körpünün üzərində. Yuqoslaviya. 1941-ci il.]]
[[1941]]-ci ildə Aşağı Ştiriya bölgəsi [[Üçüncü Reyx|Nasist Almaniyası]] tərəfindən [[anneksiya]] olunur. Alman qoşunları isə 8 aprel 1941-ci ildə şəhərə daxil olur.
26 apreldə [[Adolf Hitler]] bu ərazilərin "yenidən alman torpağı olması münasibətilə" öz tərəfdarlarını ruhlandırmaq üçün Maribora gəlir və burada yaşayan yerli almanlarla birlikdə ziyafət təşkil olunur.<ref>http://worldwartwodaily.filminspector.com/2017/07/april-26-1941-operation-hannibal.html</ref> İşğaldan sonra, burada yaşayan slovenlər əvvəlcə [[Müstəqil Xorvatiya dövləti]]<nowiki/>nə və [[Serbiya]]<nowiki/>ya, sonra isə Almaniyada [[nasist həbs düşərgələri]]<nowiki/>nə göndərilir. Nasistlərin məqsədi müharibədən sonra bu ərazilərin yenidən "almanlaşdırılması" idi.
Sətir 91:
Müharibədən sonra Maribor Sloveniyanın şimal bölgəsində vacib nəqliyyat və mədəniyyət mərkəzi olaraq qalmaqda idi.
=== Müasir dövr ===
[[2004]]-cü ildə [[Sloveniya]] [[Avropa İttifaqı]]<nowiki/>na qoşulduqdan sonra, 2007-ci ildə ölkə valyutası [[avro]] ilə əvəzlənmiş və [[Şengen razılaşması]]<nowiki/>na qoşulduğuna görə, 25 dekabr 2007-ci ildə [[Avstriya]] ilə sərhədlərini açmışdır.
Maribor [[2012]]-ci ildə [[Avropanın mədəniyyət paytaxtı]], 2013-cü ildə isə [[Avropa gənclik paytaxtı]] seçilmişdir.<ref>[http://ria.ru/world/20121124/912009197.html#13584103956603&message=resize&relto=login&action=removeClass&value=registration Молодёжную столицу Европы-2015 выберут из четырёх претендентов] // РИА Новости, 24 noyabr 2012</ref>
== Qardaş şəhərlər ==
|