Ağac: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 91.135.247.154 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq II. Niveles tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
[[Şəkil:Coastal_redwood.jpg|thumb|right|200px|Ağac]]
'''Ağac''' —
== Xarakteristikası ==
İnkişaf etmiş [[Kök (orqan)|kök]], [[gövdə]], [[yarpaq]], [[çiçək]], [[meyvə]] və [[toxum|toxuma]] malik olan ağaclar [[ali bitkilər]]<nowiki/>dir. Ağacların gövdələri hündür və odunlaşmış olur, gövdə budaqlanaraq [[çətir]] əmələ gətirir. [[Çinar (ağac)|Çinar]], [[qoz]], [[fıstıq]], [[şam]], [[vələs]], [[Palıd (meşə)|palıd]], [[armud]] kimi bitkilərdə gövdə inkişaf etmiş oduncağa malikdir. Orta hündürlükdə bir ağacdan təxminən 170 000 [[karandaş]] hazırlamaq olar.
Müxtəlif ağacların diametri 12 sm-dən 160 sm-ə qədər dəyişir. Yetkin [[meşə]] ağaclarının yaşı 120-160 ildir. Respublikamızda yaşı 1000 ili ötən yoğungövdəli çinar, palıd, [[Azatağac meşəsi|azatağac]] və [[Qaraçöhrə (bitki)|qaraçöhrə]] ağacları mövcuddur.<ref>Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ensiklopedik ekoloji lüğət. Bakı-Elm-2008. </ref>
Ağaclar atmosferin çirklənməsinin qarşısını alan ən etibarlı [[müdafiə]] vasitəsidir. Onlar havanı işlənmiş qazlardan təmizləyir və şəhərlərin səs fonunu tənzimləyir. Bir ağac il ərzində atmosferə təxminən 120 [[kiloqram]] [[oksigen]] buraxır. Bu qədər oksigen üç nəfərdən ibarət bir ailənin bütün il boyu tənəffüsünə bəs edər. Ağac ona lazım olan qidanın 90 faizini atmosferdən, 10 faizini isə torpaqdan alır. Digər canlılarla müqayisədə, ağaclar planetimizin ən uzun ömürlü varlıqlarıdır.
[[Dendrologiya]]<nowiki/>da ağaclar boylarına görə aşağıdakı təsnifata bölünür:<ref>Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ekoloqların məlumat kitabı. Bakı-Elm-2003.</ref>
* Hüdürboylu ağaclar- boyu 20 m-dən çox. Bu ağac növlərinə meşəəmələgətirən ağaclar daxildir (palıd, fıstıq, vələs, [[Cökə (bitki)|cökə]], [[Ağcaqayın (bitki)|ağcaqayın]], [[qovaq]], [[göyrüş]], qoz, [[şabalıd]] və s.);
* Ortaboylu ağaclar- boyu 10-20 m ([[quşarmudu]], [[söyüd]], [[çöl ağcaqayını]] və s.);
* Alçaqboylu ağaclar- boyu 7-10 m ([[alma]], [[yemişan]], [[Ardıc (meşə)|ardıc]] və s.).
Ağaclar yarpaqlarının quruluşuna görə iki yerə bölünür:
Ən qədim kök sisteminə malik ağac isə İsveçdədir. Onun təxminən 9 min il yaşı var. ▼
* Enliyarpaqlılar
* İynəyarpaqlılar
Ən qədim ağac isə ABŞ-da bitən şam ağacıdır. Bu ağacın 4500 yaşı var. ▼
== Dünyanın maraqlı ağacları ==
Ən qeyri-adi palıd ağacı isə Fransadadır. Alimlərin fikrincə, bu ağacın təxminən 1000 yaşı var. Ağacın gövdəsi üzərində tamamilə təbii üsulla yaranmış iki ədəd kilsə qülləsinə bənzər qüllə var. Onun qəribəliyi də elə bundadır. Qüllələrə çıxmaq üçün ağacı əhatə edən dolama pillələrdən istifadə olunur. ▼
* Boyu 140-150 m-dək ucalan [[Avstraliya]] [[Evkalipt|evkalipti]] və ABŞ-ın [[Kaliforniya]] ştatında bitən [[Həmişəyaşıl sekvoya|sekvoya]] ağacı dünyanın ən hündür ağaclarıdır.
* Ən yoğun gövdəli ağac [[Afrika]] [[baobab]]ıdır (diametri 14 m-dək çatır).
Dünyanın ən möhkəm ağacı Rusiyada bitən Şmidt tozağacıdır. Bu ağaca nə balta, nə də güllə batır.▼
▲* Ən qədim kök sisteminə malik ağac
▲* Ən qədim ağac
▲* Ən qeyri-adi palıd ağacı
▲* Dünyanın ən möhkəm ağacı
== Həmçinin bax ==
* [[Bitkilər]]
* [[Bitki örtüyü]]
* [[Meşə]]
* [[Ağac (material)]]
== Xarici keçid ==
[http://qreat.az/maraqli/75-10-en-qeyri-adi-agaclar.html 10 ən qeyri-adi ağaclar (10 Foto)]
== İstinadlar ==
{{bitki-qaralama}}
|