Qanıxçay: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 39:
 
== Qanıxçayın toponimi ==
Alazan. İlk dəfə [[Strabon]]un əsərində çəkilən bu ad (Strabon. XI, 3, 2) indiyədək araşdırılmamışdır. [[Gürcü]] tədqiqatçıları onun mənasını gürcü dili və başqa [[Qafqaz]] dilləri vasitəsilə açmağa təşəbbüs etsələr də nəticəsiz qalmışdır. Bu hidronimin gürcücə ala -"nəm" və zani -"yer" (əslində gürcücə "zani" sözü yoxdur, "yer" mənasında "sa" sözü vardır, lakin [[yer]] adlarında bu [[söz]] yalnız əvvəldə dura bilər: Sa-Kartvelo, Sa-İnqilo və s.) sözlərindən ibarət olması fikri ((Никонов В.А. Краткий топонимический словарь. M.1966, s.18) həqiqətdən uzaqdır. [[Alazan]] türk dillərində al -"geniş sahə", "böyük düzən", "açıqlıq" (147, I, 755) və özən - "çay" (147, I, 510) sözlərindən ibarət olmaqla Alazan vadisində [[çay]]ın genişliyi ilə əlaqədardır. Bütünlükdə, Alazan "geniş çay" deməkdir. Adın danışıqda "zan" formasını kəsb etmiş özən (üzən) [[söz]]ü [[Cənubi Azərbaycan]] ərazisində Qızıl-Özən çayının adında da vardır. Maraqlıdır ki, [[Dağ]]lıq Altayda da bir çay məhz Alözən adının fonetik forması kimi Alazan adlanır. Qeyd etmək lazımdır ki, qədim türk dillərində özən "çay" sözü Manna (Cənubi Azərbaycan) ərazisində Urimzan çayının adında er.əv. [[728]]-ci ilə aid assur mənbəyində çəkilir. Həmin çayı lokalizə etmək olmur. Lakin Urimzan [[çay]] adı qədim türk dillərində irim "(yay vaxtı) qurumaqda olan çayın [[su]] axan hissəsi" (126, 235) və özən "çay" sözlərindən ibarətdir.
Dağlıq Altayda Biy çayının qolu Kebozan, [[Sibir]]də Oka çayının qolu Berezan, Volqaboyunda bir çay Çeremsan, Uralda bir [[çay]] Yaruozan adlanır. Qərbi [[Qazaxıstan]]da Böyük Uzen və Kiçik Uzen adlı çaylar vardır.
Göründüyü kimi, Alazan hidroniminin mənşəyi barədə fikrimiz [[tarix]]i həqiqətə əsaslanır.