Kosmos: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
kRedaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 5:
Həmçinin nəzəri fizik və astronomiya mövzusunda inqilab yaradacaq fikirlər ortaya atan [[Albert Eynşteyn|A. Eynşteyn]] kimi [[Alim|alimlərin]] kosmos mövuzusunda ortaya atdıqları bir çox nəzəriyyə, müşahidəçilərin kosmos üzərinə verdikləri kəşflərin məntiqli bir şəkildə açıqlamasını təmin etdi.
Kosmos haqqında ilk dəqiq məlumatlar, XIX əsrin sonu ilə XX əsrin əvvəlində, xüsusilə şimal ölkələrində qurulan [[Rəsədxana|rəsədxanalar]] sayəsində əldə edildi. [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın [[Kaliforniya]] [[Ştat (ABŞ)|ştatında]] olan Palomar rəsədxanası, [[Yer|Dünyada]] mövcuud rəsədxanaların ən böyüsüdür. Buradakı reflektorlu teleskopun diametri 5, yüksəkliyi isə 40 metrdir. Bu rəsədxanalarda göy cisimlərinin kütləsi, həcmi, işığın şiddəti və b. fiziki proseslər araşdırılmaqdadır. Praktiki fizikanın inkişaf etdirdiyi tayf ([[spektr]]) analizi, kosmosdan gələn işıqlardan, cisimlərin hansı elementlərdən ibarət olduğunu göstərməkdədir.
1932-ci ildə Karl Guthe Jansky adlı bir mühəndisin təsadüf nəticəsində tapdığı kosmosdan gələn radio yayımları, daha sonrakı illərdə radio teleskopların doğmasına və kosmosun dərinliklərinin dinlənməsinə, bu radio yayımlarının qaynaqlarının və səbəblərinin kəşf edilməsinə yol açdı. [[İkinci dünya müharibəsi]] əsnasında almanların inkişaf etdirdiyi V-1 və V-2 silahlı roketləri daha sonrakı illərdə kosmosun kəşfi üçün ediləcək layihələrdə böyük bir addım oldu. 1947-1956-cı illər arasında xüsusilə ABŞ, kosmik çalışmalara böyük önəm verdi. Edilən [[kosmik uçuş]] sınaqlarının heç biri kosmik gəminin orbitdə yerləşdirməyi bacara bilmədi. Bu əsnada [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]], 1957-ci ildə üç pilləli Vostok raketləri ilə Suputnik adındakı ilk süni peyki Dünya ətrafında [[Orbit|orbitə]] yerləşdirərək, kosmik yarışda önə keçdi. Peyklərdən əldə edilən kosmik məlumatlar, canlıların, xüsusilə insanların, kosmosda yaşaya bilmələri üçün hansı şərtlərin yerinə gətirilməsi gərəkdiyini ortaya qoydu. Beləliklə "kosmos tibbi" quruldu və inkişaf etdirildi. Kosmosda ilk insan isə 12 aprel 1961-ci ildə SSRİ-nın kosmosa göndərdiyi [[Yuri Qaqarin]] oldu. Yeri gəlmişkən, insanların kosmos boşluğuna yerləşmələrini təmin etmək, kosmosu kosmosdan izləmək, Dünya üzərində xəbərləşməni asanlaşdırmaq üçün həm minlərlə peyk orbitə yerləşdirildi həm də kosmosun boşluğuna göndərildi. Nəhayət 1969-cu ilin iyun ayında [[Ay|Ayın]] amerikalı astronavtlar tərəfindən fəth edilməsi, kosmik çalışmalarda ən önəmli addımlardan biri oldu. Günümüzdə [[Kosmik yarış|kosmos yarışı]] böyük bir sürətlə davam etməkdədir. Xüsusilə də [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[Rusiya]] və [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] bu yarışda amansız bir rəqibdirlər.
{{Vikiləşdirmək}}
[[Kateqoriya:Astronomiya]]
[[Kateqoriya:Kosmos]]
[[Kateqoriya:Kosmik biologiya]]
[[Kateqoriya:Kosmik teleskoplar]]
[[Kateqoriya:Kosmik agentliklər]]
[[Kateqoriya:Kosmik turizm]]
[[Kateqoriya:Kosmik proqramlar]]
[[Kateqoriya:Kosmik uçuş]]
| |||