Birinci Çeçenistan müharibəsi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k tənzimləmə using AWB |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
{{Hərbi münaqişə
| münaqişə = Birinci Çeçen-Rus Müharibəsi
| aiddir =
| şəkil = [[File:Evstafiev-helicopter-shot-down.jpg|300px]]
| izah = [[Qroznı]] şəhəri yaxınlığında çeçen döyüşçülər tərəfindən ələ keçirilmiş [[Rusiya Hərbi Hava Qüvvələri|Rusiya HHQ]]-nə məxsus [[Mil Mi-8|Mi-8]] hərbi-nəqliyyat helikopteri. 1994-cü il.
| tarixi = 11 Dekabr 1994 - 31 Avqust 1996
| yeri = [[Çeçenistan]]
| səbəbi =
| nəticəsi = Çeçenistanın
* Xasavyurtdan Rusiya qoşunlarının çıxarılır
* Rus-Çeçen sülh müqaviləsi imzalanır
* 1996-cı ilin sonuna qədər bütün Rusiya qoşunları Çeçenistan ərazisini tərk etməli idi
* Çeçenistan de-fakto müstəqilliyi davam edir
| ərazi =
| tərəf1 = {{RUS}}
| tərəf1N =
| tərəf2 = [[File:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|22px]] [[Çeçen İçkeriya Respublikası]]<br>[[File:Flag of Jihad.svg|22px]] Müsəlman muzdlular<ref>{{Google books |id=FTaMAQAAQBAJ |page=66 |title=Energy and Security in the Caucasus }}</ref><br>{{bayraq|Türkiyə}} Türkiyəli könüllülər<ref name="jamestown.org">{{cite web|url=http://www.jamestown.org/single/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=30233&no_cache=1#.VN-g-C7SWUk|title=TURKISH VOLUNTEERS IN CHECHNYA|work=The Jamestown Foundation}}</ref><br>{{bayraq|Ukrayna}} Ukraynalı könüllülər<ref>Doroshenko, Sergei (5 oktyabr 2004). [http://www.segodnia.ru/content/26261 Украинские наемники в Чечне | Ukrainian mercenaries in Chechnya]. Segodnya.ru</ref>
| tərəf2N =
| tərəf3 =
| tərəf3N =
| komandan1 = {{
| komandan2 = [[
| komandan3 =
| qüvvə1 = {{RUS}}
* 38,000 <small>(1994-cü il dekabr)</small>
| qüvvə2 = [[Şəkil:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|22px]],bilinməyən güclər▼
* 70,500 <small>(1995-ci il fevral)</small>
▲| qüvvə2 = [[
* Bilinməyən sayda
| qüvvə3 =
| itkilər1 = Hərbi: 5,732 nəfər həlak olub və ya itkin düşüb <small>(Rusiya rəsmi
| itkilər2 = Hərbi: 17,391 nəfər həlak olub və ya itkin düşüb <small>(Rusiya rəsmi qiymətləndirməsi)</small><br/>Mülki: 50,000-100,000 nəfər<br />80,000 nəfər <small>(İnsan hüquqları qrupları qiymətləndirməsi)</small>
| itkilər3 =
| ümumi itkilər =
Sətir 32 ⟶ 35:
}}
[[1991]]-ci ildə [[SSRİ]] dağılandan sonra [[Çeçenistan]] öz müstəqilliyini elan etdi, amma bu müstəqillik heç bir ölkə tərəfındən tanınmadı. Bununla belə çeçenlər bu yoldan çəkinmədilər və 1991-ci ildə keçirilən seçkilərdə general [[Cövhər Dudayev]]i özlərinə [[prezident]] seçdilər. [[Rusiya]] mərkəzi hakimiyyəti bu seçkiləri qeyri-qanuni elan edib onun nəticələrini tanımadı. Ruslar Cövhər Dudayevə müxalif rəqib kimi [[Ömər Avturxanov]]u ortaya çıxardı və silahla da təchiz edirdi. Rusiya tərəfli müxalif güclərin məğlubiyyəti üzərinə Rusiya prezidenti [[Boris Yeltsin]] 48 saat içində silahlarını yerə qoymalarını dedi. Cöhvər Dudayev isə onun bu işə qarışa bilməyəcəyini dedi. Daha sonra rus qoşunları [[Qroznı]]ya [[aviazərbə]]lər endirməyə başlayır və beləliklə müharibə də başlayır. 4000 Rus əsgəri Çeçenistana aid Nattereçni şəhərini tuturlar. Bundan bir qədər əvvəl Cövhər Dudayevə məxsus qüvvələr bir qədər rus əsgərini əsir edir. Rusiya bu əsirlərin azad edilməsi üçün ultimatum verir. Əsirlər məsələsi ultimatumla həll edilə bilmədiyindən Cövhər Dudayevlə Rusiya Müdafiə Naziri [[Pavel Qraçov]] arasında danışıqlar olur. Razılaşmalara rəğmən ruslar 6 dekabr [[1994]]`də [[Qroznı]]nı yenidən bombalayır. 11 dekabrda Ruslar Çeçen torpaqlarına girir. İki ilə yaxın gedən döyüşlərin ardından tərəflər arasında [[Hasavyurt Müqaviləsi]] imzalanır. Müqaviləyə görə Çeçenistanın müstəqilliyi Rusiya tərəfindən rəsmən tanındı və siyasi statusu 5 il içində qərarlaşdırılacaqdı. [[Müharibə]] ərəfəsində rus hərbi qüvvələri 6 000-dən çox, çeçen hərbi qüvvələri 18 000-dən çox və 50 000 (qeyri-rəsmi 100 000-ə yaxın) dinc əhali həyatını itirdi.▼
▲[[1991]]-ci ildə [[SSRİ]] dağılandan sonra [[Çeçenistan]] öz müstəqilliyini elan etdi, amma bu müstəqillik heç bir ölkə
==İstinadlar==▼
== Həmçinin bax ==
* [[Boris Yeltsin]]
* [[Cövhər Dudayev]]
* [[Şamil Basayev]]
▲== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Xarici keçidlər ==
*[http://www.globalsecurity.org/military/world/war/chechnya1.htm First Chechnya War – 1994–1996]
*[http://www.globalsecurity.org/military/library/report/1996/wounded.htm Wounded Bear]
[[Kateqoriya:1994-cü ildə Rusiya]]
[[Kateqoriya:Müharibələr]]
|