Qara dəlik: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 3:
[[Şəkil:Black Hole Milkyway.jpg|thumb|150px|[[Süd Yolu]]nun qabağında yerləşmiş qara çuxurun 600 kilometrdən imitasiyasının təsvirinin.]]
'''Qara dəlik''' (sözü ilk dəfə 1968 ildə Amerika astronomu [[Con Uiller]] tətbiq etmişdir) [[nisbilik nəzəriyyəsi|ümumi nisbilik nəzəriyyəsinə]] görə hər hansı cisim güclü sıxılarkən yaranan obyekt. Bu zaman [[cazibə]] sahəsi o qədər güclü olur ki, [[işıq|işığı]], ümumiyyətlə şüalanmanı və ya hissəcikləri buraxmır. Cisim bütün istiqamətlərdə [[qravitasiya radiusu]]ndan kiçik ölçüyədək sıxıldıqda qara çuxur yaranır. Qara çuxurun (hansı cisimdən yaranmasından asılı olmayaraq) xarici qravitasiya sahəsi kütlə, hərəkət miqdarı momenti və elektrik yükü ilə təyin edilir. [[Qara]] çuxurun ətrafında - güclü qravitasiya sahəsində fəzanın həndəsəsi [[qeyri-Evklid həndəsələri|qeyri-Evklid həndəsəsidir]], zaman isə belə cazibə sahəsi olmayan yerə nisbətən yavaşıyır. Qara çuxur hərəkət miqdarı momentinə malikdirsə, onun yaxınlığındakı bütün cisimlər qara çuxur ətrafına fırlanma hərəkətinə cəlb edilmiş olur. Maddə və şüa qara çuxura ancaq daxil ola bilər, oradan isə çixa bilməz. Kənar müşahidəçi qara çuxura düşən maddədə nə baş verdiyini heç vaxt bilmir.Qara dəlik (çuxur) -kosmosda hətta işığın çıxa bilmədiyi zaman-məkan vilayətidir.
== Qara dəliklərin toqquşması ==
Ümumi nisbilik nəzəriyyəsinin ön gördüyü qravitasiya dalğalarının bir-başa müşahidə edilməsi.
İki qara dəlik toqquşarkən ortaya daha nəhəng bir qara dəlik çıxır. [[Qara dəlik]]<nowiki/>lərdən birinin kütləsi tutaq ki 40 [[Günəş]] kütləsi, digəri 30 Günəş kütləsində olarsa, toqquşmadan sonra ortaya çıxan yeni qara dəliyin kütləsi təxminən 65 Günəş kütləsində olacaq. Geriyə qalan 5 Günəş kütləsi isə enerjiyə çevrilərək qravitasiya dalğaları şəklində fəza-zamana yayılır.
Bu dalğaları artıq günümüzün texnologiyaları ilə, çox güclü və həssas kosmik detektorlarla, dəqiqliklə ölçə bilirik.
[[Albert Eynşteyn]] haqlıdır, [[Ümumi nisbilik nəzəriyyəsi]] doğrudur.
== Bax həmçinin ==
| |||