Abşeron yarımadası: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 53:
Hesab edilir ki, "Abşeron" sözü fars dilindəki "ab" və "şoran" sözlərindən yaranmış və tərcümədə "duzlu su" mənasını verir. Bu ad əvvəllər Xəzər dənizini bildirmək üçün də istifadə edilmişdir.
==Abşeron yarımadasının şəhər,qəsəbə, kəndləri ==
[[Şəkil:Apsheron from air.JPG|thumb|right|Apsheron from air.]]
=== Xırdalan ===
[[Şəkil:Парк.Хырдалан.JPG|thumb|right|Парк.Хырдалан.]]
Xırdalan şəhəri əhalisinin sayına görə rayonun ən böyük yaşayış məntəqəsi olmaqla həm də rayonun inzibati mərkəzidir. Xırdalan 2006-cı ilin oktyabr ayınadək qəsəbə adlandırılmışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə 2006-cı ilin oktyabr ayından Xırdalana şəhər statusu verilmişdir. Ərazisi 1696 hektar olmaqla, əhalisi 105212 nəfərdir.
=== Saray ===
Sətir 83 ⟶ 85:
Pirəkəşkül vaxtilə Abşeronun qədim kəndlərindən olub. Kənd uzun müddət Çaylı adını daşıyıb. Əhali əsasən qoyunçuluqla məşğul olub. Lakin 1950-ci illərdən əhali Sumqayıt şəhərinə və Saray qəsəbəsinə köçüb. 1988-ci ildə azərbaycanlılar Ermənistandan deportasiya olunduqdan sonra Nazirlər Kabinetinin 30 avqust 1989-cu il tarixli 361 saylı qərarı ilə Qobustan qoyunçuluq sovxozunun ərazisində 300 ailəyə həyətyanı torpaq sahəsi ayrılıb. Kəndin ərazisi 5200 hektar, əhalisi isə 3085 nəfərdir.
== Coğrafi mövqeyi ==
[[Şəkil:Absheron yarimadasi.png|thumb|right|Absheron yarimadasi.png]]
Abşeron yarımadası Baş Qafqaz sıra dağlarının davamı olub 70-80 km məsafədə dənizə doğru meyillidir. Bu ərazinin mərkəzində Binəqədi yüksəkliyi, qərbi və cənub-qərbində Güzdək, Korgöz, Badamdar və Bakı yaylaları, Yasamal və Şubanı dağları, Qurd və Biləcəri yalları, Yasamal və Bibiheybət dərələri, Lökbatan çökəyliyi, şərqə tərəf geniş düzənliklər yerləşir [3]. Abşeron payonunun Qobustan ərazisində olan palçıq vulkanları Zəyərdağ (676 m), Keçiqaya ( 641), Bayanata (588 m), İlxıdağ (336 m), Torağay (400 m), Axtarma (512 m) və b. aiddir. Yarımadanın mərkəzi və qərbində 48 palçıq vulkanı yerləşir ki, bunlardan Kənizdağ (393 m), Otmanbozdağ (389 m), Bakı qulağı (384 m), Kərkəs (383 m), [[Şabandağ]] (354 m), Qovundağ (328 m), İslamdağ (315m), Qaraislam (312 m), Keyrəki, Kirməki, Boğboğa, Bozdağ-Qobu, Səngər, Sulutəpə, Kömüratan, İlxıdağ, Korgöz, [[Keçəldağ palçıq vulkanı|Keçəldağ]], Pilpilə, Quşxana, Gülbaxt, Qaraquş, Dəvəboynu, Qoturdağ və digərlərini göstərmək olar. Palçıq vulkanları neft-qaz yataqlarının müəyyən edilməsində xərcsiz başa gələn, kəşfiyyat quyusu rolunu oynayır. Bundan əlavə palçıq vulkanlarının gili faydalı qazıntı hesab olunur, onların palcığı isə insanların əsəb sistemi, dərivə oynaq xəstəliklərinin müalicəsindəuğurla istifadə edi¬lir. Qoruq elan edilmiş palçıq vulkanlarından ən çox antropogen təsirlərə məruz qalanlardan Pirəkəşkül, Keyrəki, Kirməki, Qara¬dağ, Daşgil, Bozdağ, Qobu, Hökməli və digərlərinin yaxın¬lığında sürətlə məskunlaşma prosesi gedir.Yarımadanın relyefi əhalinin məskunlaşması üçün əlverişli şəraitə malik olduğuna görə Bakı kəndlərinin əksəriyyəti burada yerləşmişdir. Abşeron yaşayış məntəqələrinin hündürlük qurşaqlığı üzrə yerləşməsinə görə dənizsahili boyu olanlar 0 m-dək, yarımadanın daxilində olanlar 0-50 m və qərbində Qobustan ərazisidə olanlar 50-100 m hündürlükdə yerləşirlər. Ən hündür məskunlaşma 100-200 m olan Güzdək, Qobu, Hökməlidir, əksər yaşayış məntəqələri isə 25-50 m hündürlükdə yerləşirlər.
 
Abşeron ərazisi 8-9 ballıq seysmik zonadır. Abşeron ərazisi də əsasən seysmikliyi yüksək olan sahələrdən biri hesab olunur.Yüksək seysmik ərazi Maştağa ətrafıdır.