Vitraj: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 2:
'''Vitraj''' — (fr. vitrage, lat. vitrum- şüşə sözündən)- şüşədən və s. şəffaf materiallardan düzəldilən ornametli və ya süjetli dekorativ kompozisiya. Şəffaf materialdan hazırlanmış ornamentli və ya süjetli kompozisiya pəncərə və qapı şəbəkələrinin bəzədilməsində, habelə interyerlərin tərtibatında vitrajdan istifadə olunur.
 
Rəngli vitrajlar zəngin işıq boyaları əmələ gətirir və interyerin emosional ifadəliliyini artırır. Bəni Həsəndə (MƏR) və Romada[[Roma]]da tapılmış rəngli, hamar, şüşə parçalarından məlum olur ki, e.ə. II minillikdən [[Qədim Misir]]də, eramızın I əsrindən isə [[Qədim RomadaRoma]]da sadə vitrajlar hazırlanmışdır. [[Roma]] və Ravennadakı erkən xristian bazilikalarının pəncərə çərçivələrində şüşə alebastr və selenitdən hazırlanmış xüsusi kütlə ilə əvəz edilirdi; alebastr və selenit parlaq işığı keçirmədiyindən binanın interyerində əmələ gələn yarımqaranlıqda işıq zolaqlarından orijinal dekorativ effekt yaranırdı. X-XII əsrlərdə Fransada roman məbədlərində və Almaniyada dini mövzuda, sujetli vitrajlar düzəldilirdi. Sonralar dini rəsmlərlə yanaşı məişət səhnələri təsvir olunan vitrajlar ('''Şartrdakı kilsə''', 1260 ildən sonra) yarandı və rəngli şüşələrə rəngsiz şüşələr əlavə edildi (Paris Notr-Dam kilsəsi, V-ı XIII-XIV əsrlər, XIX əsrdə bərpa edilmişdir). XIV-XV əsrlərdə vitraj sənəti İngiltərədə[[İngiltərə]]də və digər [[Avropa ölkələrindəölkələri]]ndə ([[İsveçrə]], italiya[[İtaliya]], [[Polşa]]) geniş yayıldı.
 
Müasir vitrajlar kiçik şüşə parçalarından hazırlanır və qurğuşun, polad, yaxud plastik kütlədən hazırlanan lentlə birləşdirilir. Naxışlar rəngsiz şüşə üzərində həkk edilir, yaxud kimyəvi üsulla vurulur. Sovet rəssamlarından [[A.V.Stoşkus]], [[K.J.Morkuans]], [[L.Q.Polişşuk]] və b. müxtəlif həyat hadisələrini təsvir edən '''vitraj'''lar yaradılır.
 
[[Azərbaycan]]da '''vitraj'''ın şüşə parçalarının taxta alata bənd edilmiş həndəsi formalı şəbəkə növü inkişaf etmişdir. Bunların ən yaxşı nümunələri Şəki xanlarının sarayında və Şəkixanovların evinin tərtibatında (XVIII-XIX əsrlər) qalmışdır.
Sətir 10:
== Xarici keçidlər ==
{{commonscat|Stained glass}}
* [[Minuxin E., Vitraji, Riqa, 1959; Sovetskoe dekorativnoe iskusstvo 73/74, M., 1975.]]
 
* [http://www.stainedglassmuseum.com/ The Stained Glass Museum] (Ely, England)