Nikaraqua: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Müəllif hüququ ilə qorunan mətnin daxil edildiyi üçün (Mənbə: Kərəm Bayramov, Yunis İsmayılov, Sona İmanova LATIN AMERİKASI ÖLKƏLƏRİ, Bakı 2012 səh 21) |
kRedaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
{{vikiləşdirmək}}
{{mənbə azlığı}}
'''Nikaraqua''' (rəsmi adı: '''Nikaraqua Respublikası''') — [[Mərkəzi Amerika]]da dövlət. Sahəsi (129,495 km²). Ölkə, şimaldan [[Honduras]], cənubdan [[Kosta-Rika]] ilə həmsərhəddir. Ölkə qərbdən [[Sakit okean]], şərqdən isə [[Karib dənizi]] ilə əhatə olunmuşdur. Ən böyük gölü [[Nikaraqua gölü]]dür. [[11]] ilə [[14]] dərəcə şimal paralelləri arasında yerləşən Nikaraquanın paytaxtı [[Manaqua]] şəhəridir. Ölkə əhalisinin təxminən 1/5-i bu şəhərdə yaşayır. Nikaraquanın prezidenti [[2008]]-ci ildən [[Daniel Orteqo]]dur.
==Tarixi==
Sətir 11:
Amerika Birləşmiş Ştatları Dəniz Qüvvələri, 20-ci əsrin əvvələrində son olaraq 1926 və 1933 illəri arasında olmaq üzrə dəfələrlə ölkəni işğal etdi.
[[ABŞ]] birliyinin [[1925]]-ci ildə çəkilməsinin dərhal ardından bir vətəndaş müharibəsi baş verdi. Liberal öndər Cesar Augusto Sandino silahlı mübarizəni davam etdirərkən, digər Liberal rəhbərlər ABŞ nəzarətində ediləcək seçkilərə qatılmağı qəbul etdilər. [[1928]] və [[1932]]-dəki seçkilərin ikisini də liberal namizədlər qazandı. Bu vaxt, ABŞ zabitlərinin nəzarəti altında Nikaraqua Milli Gözətçiləri adlı bir əsgəri birlik yaradıldı. ABŞ qüvvələrinin [[1933]]-cü ildə ölkəni tərk etmək üzərinə Sandino da silahlı mübarizəni buraxdı.
Milli Gözətçiləri komandiri Anastasio Somoza Garcia
Yeni rəhbərlik Somoza ailəsinin mülklərini kamulaştırırak; bir dizi dövlətləşdirməyə giriş idi və sosialist ölkələrlə yaxın münasibətlər qurdu. Bunun üzərinə ABŞ, Nikaragua'ya etdiyi iqtisadi sanksiyası kəsərək rəhbərliyə qarşı partizan mübarizəsi aparan sağçı Contra'lara geniş diametrli dəstək verməyə başladı. İqtisadiyyatı ağır bir böhrana girən Nikaraguanın bəzi Mərkəzi Amerika ölkələri ilə əlaqələri də pozdu. Fevral 1989 Orta Amerika ölkələri başçılarının Əl Salvadorda etdiyi yığıncaqda sərbəst seçkilərdə gedilməsi və Somozaya bağlı Milli Keşikçilər təşkilatında vəzifə etmiş 1,900 qədər məhkumun sərbəst buraxılması karşılığnda contra birliklərinin paylanması mövzusunda razılaşmağa çatıldı. Eyni il, mətbuat azadlığını zəmanət altına alan və seçki sistemini yenidən təşkil qanunlar çıxarıldı. Yenə eyni il [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] Nikaraqua'ya qarşı beş ildir tətbiq etdiyi embarqonu qaldırdı.
1990-cı ildə edilən sərbəst seçkilərdə Milli müxalifət Birliyi (UNO) Milli Məclisdəki 92 kürsüdən 51'ini qazandı və UNO'nun namizədi Violeto Barrios də Chamorro prezident oldu.[[1996]] və [[2001]]-ci il seçkilərdə də Konstitusiyacı Liberal Partiya (PLC), FSLN ' ye qarşı üstünlük təmin etdi. [[Noyabr]] [[2006]]-cı ildə keçirilən prezident seçkisində Daniel Ortega yüzdə 37.99 səslə, 17 il aradan sonra prezident vəzifəsinə gətirildi.
==Dövlət quruluşu==
|