Azərbaycan (tarixi ərazi): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 311:
Hazırda [[Kürdüstan ostanı]]nın sərhədləri daxilində yerləşən [[Bicar şəhristanı|Bicar]] və [[Qürvə şəhristanı|Qürvə]] şəhristanlarının ərazisi tarixən Azərbaycan hüdudları daxilində yerləşiblər. Bu ərazi miladdan öncə manena-midiya dövləti, sasanılər zamanı və... zamanlarda Azərbaycan sınırlarında yerləşibdir.
 
Qacar sülasəsinin ikinci padişahi fətəlişah zamanı (1213-1176 şəmsi, 1834-1797miladi və 1250-1212 qəməri illərində) hələ [[Həmədan ostanı|Həmdan]], [[Zəncan ostanı|Zəncan]] və indıkı Kürdüstan iylətinə tabi olan Bicar gərus və Qürvə Azərbaycan sınırlarında yerləşirdilər. Əfzəl-əltarıx də yazılan kimi fətəli şah zamanı rəsm beləidi ki şaəzadələrin hər birisi bir vilayətin başçılığına təyin olurdular, ancaq o zaman şaəzadəşahzadə Dara hükümətsiz qalır, sədriəzəm Şəfi sədr belə qərara gəlir ki Qəzvin, Gərüs, Həmədan və Fəlan buluki(?) ni Azərbaycandan ayiribayırıb Zəncanla birlikdə Xəmsə vılaytvılayət yaradsın ta şaəzadəşahzadə oraya hüküməthökmranlıq edə bilsin. Bu zaman xəmsə vilayətı Azərbaycana tabi qalır və şahzadə nayib-əlsəltənə nəzəri altında işə başlayir (qacarlar dönəmi Təbriz ikinci paytaxt kimi nayib-əlsəltənənin məkanidi). Fətəli şahin ölümündən sonra Məhəmmd şah hükümətə və Mirza aqası sədri-əzəmliyə çatır. Vəzir Məhəmməd sadıq xan gərüsinin ölümündən sonra 1260.qəməri ilində gərüs vilaytin nayib-əlsəltənənin ixtiyarı altından çıxardır və hükümətin müstəqil edir ta şah və sədri-əzəm eliyə bilsin oranın hakımın rahatcasına əzl və nəsb edə bilsinlər.<ref>[http://www.zibaweb.com/bijarhistory1.htm از بام ایران تا سرزمین طوفان] / محمد کامیار . _ تهران : شرکت توسعه کتابخانه های ایران , 1380 . 366 ص . : مصور , نقشه , جدول , عکس .</ref>
 
1325 incı qəməri ilində İranın iyalat və vilayət qanunu (qanun-e iyalat və vilayat-e İran) milli məcəlisin təsvibindən keçdi və bu qanun əsasında İran 27 iyalət və vilayətə bölündü. Bu bölünmələr əsasında gərus hələ də müstəqil bir vilayət kimi saxlanıldı. Milli hükümət Pişəvəri zamanında Gərusu ələ keçirtəməyə çalışsada dövləti nirular önündə iş qabağa apara bilmədi və bu çalışma uğursuz oldu.
 
1316-incı şəmsi ilində pəhləvilər ilk inzibati bülmələribölmələri (təqsımat-e siyasi) başlandı. Bu əsasda İran 10 ostan və 49 şəhristana bölündü. Bu bölmələr əsasında Gərus beşinci ostana verildi. Beşinci ostanda İlam, Kirmanşah, bicar, Sənənədəc və Şahabad yerləşirdi. 1318-incı şəmsi ilində Azərbaycan ostanı iki yerə bölünən zaman (üçüncü və dördüncü ostan) Bicar gərüs şəhristanı beşinci ostandan ayrıldı və batı Azərbaycan ostanına izafə olundu. 1325-incı şəmsi ilində Həmədan iyalətinə verildi və 1337-incı şəmsi ilində Həmədan iyalətindən ayrıldı və Kürdüstan ostanına verildi. Bu bölgə indi iki bölgəyə bölünməklə (Bicar və Qürvə) Kürdüstan iyaləti sınırlarında qalmaqdadır.<ref>[http://www.zibaweb.com/bijarhistory2.htm از بام ایران تا سرزمین طوفان] / محمد کامیار . _ تهران : شرکت توسعه کتابخانه های ایران , 1380 . 366 ص . : مصور , نقشه , جدول , عکس .</ref><ref>چنلی بئل درگی سی، 3 - اونجو سای، باتی آزربایجان ین اوزل سایی</ref>
 
==== Azərbaycanla Gilan sınırları ====