|
== Həyatı ==
Varlı bir ailənin övladı olaraq Yasnaya-Polyanada anadan olduolub. Çox kiçik yaşlarında əvvəl anasını, sonra atasını itirdi, qohumlarının himayəsinə keçdi. Uşaqlığından bəri həqiqətləri incələməyə qarşı böyük bir marağı vardı. Təhsilini davam etdirmək üçün Moskvaya getdiyollandı. Çalışqan, savadlı bir tələbə olaraq uğur və sevgi qazandı. Fransızcasını inkişaf etdirmiş, Volteri və J.J. Russonu oxumuş, bu iki yazarınyazardan qüvvətligüclü təsirində qalmışdıtəsirlənmişdi. O, Yasnaya-Polyanaya geri döndü, və yoxsul kəndlilər arasına qatıldı. Bu ərəfələrdədə yazdığı ilk əsəri "Uşaqlıq" adlanırdı.
Bir müddət sonra orduya çağırıldı, Qafqaza getdiyollandı. Qafqaz xalqlarının yoxsulluq içində yaşayışinı ilk realist hekayələrində qələmə aldı. 1854-cü ildə Krım müharibəsinə zabit olaraq qatıldı. Sonra əsgərliyi başa vurub Peterburqa getdi. Bir qisim əsərlərini olduqca sakit keçirdiyi o illərdə yazdı. Yenə də içində axdardığını tapmayan bir ruh çalxalanırdı. Qərbi Avropa ölkələrində uzun bir gəzintiyə çıxdı. Almaniya, Fransa, İsveçrəyə səyahət etdi. Məmləkətinə dönüşündə yenə Yasnaya-Polyanaya yerləşdi. Zadəganlıq ünvanlarından, yüksək həyatdan sıxılırdı. Kəndində bir məktəb qurduaçdırdı. Bu məktəb, öyrənim,maarifçilik və tədris baxımından yepyeniyeni bir qurumduqurum idi. Rahatçılığa qovuşduğuna qənaət gətirdikdənetdikdən sonra, 1862-ci ildə evləndi.
Tolstoy evləndiyində arvadıhəyat yoldaşı Sofiya Behrs 12 yaşında idi. Bu evlilik onun düzənli bir həyat həsrətinihəsrətinə keçirəcəkdison qoyacaqdı. ArvadınaEvləndikləri gün oxuması üçün həyat yoldaşına əvvəlki həyatı, özəlliklə də yanlarında çalışan qadın qullarla olan cinsi əlaqələrimünasibətlərini anlatdığı gündəliklərini evləndikləri gün oxuması üçün vermiş və əvvəlki həyatındakı elədiyietdiyi səhvləri öyrənməsini istəmişdiristəmişdi. Qadın hərisliyinə baxmayaraq, evlilikləri həyatlarıömrünün sonuna kimi davam elədietdi.
Bu evlilikdən 12 uşaqları oldu; bu uşaqlardan 3-ü öldü. Əsərlərindən ən qüvvətli olanolanı iki romanı "Hərb və Sülh" ilə "Anna Karenina"nı, bu zamanlarda yazdı. Arvadı,Həyat yoldaşı əsərlərini yazmağında ən böyük köməkçisiydiköməkçisi idi. Hətta "Hərb və Sülh" əsərini 9 dəfə düzəliş edərək yazmışdır. Aradan bir müddət keşdikdənkeçdikdən sonra yenidən, bu səfər əvvəlkilərdən daha şiddətli bir mənəvi sarsıntıya uğradı. Geniş xalq kütləsinin, özəliklə rus kəndlisinin yoxsul, pərişan vəziyyəti onu çox kədərləndirirdi. Bütün sərvətini kəndlilərə payladı, hər halıyla onlar kimi yaşamağa başladı. Kor-kobud geyinir, geydiyi hər geyimi özü tikirdi. Dəyişməyən tək tərəfi bezib usanmadan yazmasıydı. "Kreyser sonatası", "Ağa və kölə ", "Qaranlıqların Gücü", "İman nədir", "İncilər", "Kilsə və Dövlət", "Etiraflarım" hamısı bu illərin məhsuludıur.
Əsərlərində insanlığın cürbəcür məsələlərinə deyinən Tolstoyun dünya ölçüsündə bir sənət və fikir dəyəri vardır. Öz ölkəsinin ictimai-siyasi problemlərini, xalqının yaradılışını, yaşayışını həqiqətən böyük bir ustalıqla əks etdirməsidir. Realist ədəbiyyatın ən böyük təmsilçilərindən olduğu qədər, bir filosof, bir maarifçi olaraq da şöhrət qazanmışdı. Yuxarıda sayılanların xaricində "Diriliş", "Gəncliyim", "Uşaqlıq", [[Hacı Murad (roman)|"Hacı Murad"]], "Ayaqlanış", "Sergi ata", "Tanrı Bizim İçimizdədir", "Kazaklar", "Təsadüf", "İki Süvari" kimi əsərləri vardır. Dünyagörüşü və yaradıcılığında islam dini böyük yer tutur.
|
