Şizofreniya: Redaktələr arasındakı fərq

'''Şizofreniya''' ({{lang-el|'''σχίζω''' — yarmaq və '''φρήν''' - ağıl, düşüncə}})— Şizofreniya sözünün mənşəyi iki yunan sözü - “parçalanma” və “fikir”ə dayanır, çünki şizofren xəstələrin beyinlərində və reallıqda baş verən hadisələr arasında parçalanma vardır. [[İnsan]]ın düşüncə, duyğu və davranışlarında, özünün və ətrafındakılara əhəmiyyətli dərəcədə təsir edən bəzi dəyişikliklərə səbəb olan bir [[xəstəlik]]dir. Bu dəyişikliklər keçici ya da qalıcı ola bilər. Şizofreniya [[irsi xəstəlik]]lərdən biridir. Şizofren şəxslərdə müxtəlif [[şəxsiyyət]] dəyişkənliyi müşahidə edilmir: onların sadəcə bir şəxsiyyəti vardır. İnsanlarda müxtəlif şəxsiyyət dəyişkənliyi olan hal əlaqəsiz şəxsiyyət pozğunluğu adlanır. Bir şəxsin şizofreniyadan əziyyət çəkdiyini müəyyənləşdirən xüsusi tibbi [[Test|testlər]] yoxdur, beləliklə diaqnoz xəstədə özünü götərən simptomlara uyğun olaraq qoyulur. Bu həmçinin xəstə ilə söhbət edən [[həkim]] yaxud [[Psixologiya|psixoloqdan]] da asılıdır. Bu xəstəliyə tutulan şəxslər adətən qeyri-normal sosial davranışlar göstərir və reallığı təyin etməkdə çətinlik çəkirlər. [[Problem|Problemlər]] şəxsə diaqnoz qoyulmazdan əvvəl ən az 6 ay davam edir.

Şizofreniya - düşüncə [[Proses|prosesindəki]] problemlər və zəif, [[Emosiya|emosional]] cavablarla xarakterizə olunan əqli xəstəlikdir. Ümumi simptomlar paranoid, eşitmə hallüsinasiyaları, [[nitq]]də əks olunan [[düşüncə]] pozğunluğu və əqli çatışmazlığın da daxil olduğu yanılmalardır. İlkin səciyyəvi simptomlar gənc yaşlarda özünü göstərir. Diaqnoz müşahidə olunan davranışlara və xəstənin şikayət etdiyi təcrübələrə əsaslanır.

[[Genetika|Genetik]] faktor, ətraf mühit, nevrobiologiya, psixi və sosial proseslər köməkçi amillər hesab edilir. Bəzi reseptsiz və ya reseptlə istifadə edilən [[dərman]]lar da simptomların artmasına səbəb ola bilər. Heç bir izolyasiya edilmiş üzv tapılmasa da hazırki araşdırmalar nevrobiologiya üzərində cəmləşib.

Xəstəliyin ən sıx təzahürləri eşitmə qarabasmaları, paranoik və ya [[Fantastika|fantastik]] sayıqlama və ya sosial disfunksiyanın fonunda nitqin (danışığın) və düşüncənin, işləmək qabiliyyətinin pozulmasıdır.<!----><ref name="castle1991">{{cite journal |author=Castle D, Wesseley S, Der G, Murray RM |year=1991|title=The incidence of operationally defined schizophrenia in Camberwell 1965–84 |journal=[[British Journal of Psychiatry]] |volume=159 |pages=790–794 |pmid=1790446 |url=http://bjp.rcpsych.org/cgi/content/abstract/159/6/790 |accessdate=2008-07-05 |doi=10.1192/bjp.159.6.790 |doi_brokendate=2008-07-05}}</ref><!---->

Kişilərin və qadınların xəstəliyə tutulma sayı təxminən eynidir. Lakin belə bir [[tendensiya]] var ki, qadınlarda xəstəliyin başlanğıcı kişilərə nisbətən gec baş verir.