Böyük Qafqaz: Redaktələr arasındakı fərq

'''Böyük Qafqaz''' — [[Xəzər dənizi]] ilə [[Qara dəniz]] arasında yerləşən dağ sistemi; [[Alp-Himalay dağ qurşağı]]nınqurşağının tərkib hissəsi. Cənub-şərq hissəsi [[Azərbaycan Respublikası]] ərazisinə daxildir.

Baş Qafqaz silsiləsinin yan hissəsi heç bir yerdə çay dərələri ilə kəsilmir (buna görə o, bəzən Suayrıcı silsilə də adlanır). Silsilənin çox yerində hündürlüyü 3000 m-dən, mərkəzi hissəsində isə 4000 m-dən artıqdır ([[Bazardüzü]] - 4466 m, [[Tufandağ]] - 4191 m, [[Bazaryurd]] - 4126 m). [[Babadağ]] zirvəsindən (3629 m) cənub-şərqdə həmin silsilə tədricən alçalmağa və genişlənməyə başlayır. Baş Qafqaz silsiləsi [[Dübrar]] zirvəsindən (2205 m) şimal-şərqə doğru yelpikvarı şəkildə genişlənərək Xəzər dənizinə tərəf getdikcə alçalan və çay dərələri ilə bir-birindən ayrılan [[Gədi-Kürkeçidağ]], [[Aladaş]], [[Kəmçi]] və s. silsilələrə bölünür. Həmin silsilələr çoxlu daha kiçik və alçaq silsilələrə ayrılaraq [[Qobustan]] adlanan alçaq dağlıq sahəyə keçir, oradan da [[Abşeron]] yarımadasınadək davam edir.

Baş Qafqaz silsiləsindən şimalda yerləşən və ona paralel uzanan [[Yan silsilə]]nin Azərbaycandakı hissəsi [[Şahdağ (zirvə)|Şahdağdan]] (4243 m) başlayaraq cənub-şərqə doğru tədricən alçalır və [[Beşbarmaq dağı|Beşbarmaq]] dağında (546 m) qurtarır. Yan silsilə Baş Qafqaz silsiləsindən başlayan çayların ([[Qusarçay]], [[Qudyalçay]] və.s) dərələri ilə kəsilərək ayrı-ayrı massivlərə - [[plato]]lara (Şahdağ, Qızılqaya, Buduq və s.) bölünmüşdür. Yan silsiləyə şimal-qərbdə paralel istiqamətdə [[Tələbi-Qaynarca]] tirəsi (hündürlüyü qərbdə 1000–1100 m, cənub-şərqdə 150–200 m) uzanır. Silsilələr və tirələr bir-birindən dərələr, dağarası çökəkliklər ([[Şahnabad]], [[Xınalıq]], [[Yerfi]], [[Qonaqkənd]], [[Xaltan]], [[Gilgilçay]], [[Tığçay]], [[Rustov]], [[Pirəbədil]] və s.) vasitəsilə ayrılır.

Baş Qafqaz silsiləsinin cənub yamacı çox yerdə ona paralel uzanan [[Alazan-Əyriçay çökəkliyifiziki-coğrafi rayonu|Alazan-Əyriçay çökəkliyin]]nəə enir. Gürcüstan ərazisindən başlanan həmin çökəkliyin Azərbaycan Respublikası ərazisində uzunluğu 210 km, eni 30 km-ə qədərdir. Cənub-şərqdə Baş Qafqaz silsiləsindən [[Lahıc çökəkliyi]]lə çökəkliyilə ayrılan [[Niyaldağ silsiləsi]] silsiləsi (hündürlüyü 2100 m-dək) uzanır.