Sink: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
k orfoqrafik sehv |
||
Sətir 24:
}}
'''Sink''' ('''Zn''') – D.İ. Mendeleyevin [[Kimyəvi elementlərin dövri cədvəli|elementlərin dövri sistemində]] 30-cu element.
Rus dilinə metalın adını [[Mixail Lomonosov]] alman dilindəki zink sözündən yaradaraq daxil edib. Metalın almanca adı ehtimal ki, qədim alman tinka – “ağ” sözündəndir. Geniş yayılmış sink preparatı – ZnO (əlkimyaçıların “fəlsəfi yunu”) ağ rənglidir. Digər ehtimala görə almanca adı zinke sözündəndir – “diş, tiyə” (çəngəldə, qrabeldə və s.): sink bərkidikdə dişəbənzər kristallar əmələ gətirir. Alman dilində oxşar sözlər var: zinne – “divarın dişləri”, zahn – diş (ağızda), zant – “diş” (altlıqda). Sinkit (əlavələrə rəng almış sink oksid) kristalları da dişlər əmələ gətirir. Sinkin xeyli geniş yayılmış mineralı sfaleritdir (sink sulfiddir). Digər [[metal]]larla müqayisədə çox sayda ərinti quruluşuna malikdir. [[Avtomobil]], [[elektrik]] və təchizat [[Sənaye|sənayələrində]] istifadə olunan [[tökmə]] qəliblərinin [[İstehsalat|istehsalında]] da sink vardır. [[Dəmir]] və bənzəri metalların, [[korroziya]]ya qarşı tədbir məqsədiylə də istifadə edilir. Sink [[Oksidlər|oksid]]; boya, [[printer]] [[mürəkkəb]], [[sabun]], [[Toxuculuq|toxuculuq məhsulları]], [[elektron]] [[alət]]lər, rezin [[məhsul]]ları, yer [[Örtükçəkmə|örtükləri]], plastik və kosmetik [[məhsul]]lar kimi gündəlik həyatımızın müxtəlif tamamlayıcılarında qarşımıza çıxmaqdadır. Sink [[Sulfatlar|sulfit]] fluoressensiya xüsusiyyətə malikdir və parlaq siferblatların, fluoressensiya lampaların, X-şüası və [[televiziya]] ekranlarının istehsalında istifadə edilir. [[Heyvanlar]]ın bəslənməsində də əhəmiyyətli bir yer tutmaqdadır.Həmçinin bu metal özunə maqnit qüvvəsi çəkir.
Sink çatışmazlığı hüceyrələrin bölünməsinin pozulmasına gətirib çıxarır (sitrus bitkilərinin yarpaqlarında ləkəlilik), bitkilərdə nazik, burulmuş spiral yarpaqlar əmələ gəlir. Damarlararası toxumalar rəngsizləşir və onlar yaşıl tor ilə dəqiq ayrılır.
Sink artıqlığı bitkilər üçün zərərlidir, belə ki, o, bitkilərin orqanlarında deformasiyaya səbəb ola bilər
Heyvan orqanizmində sinkin miqdarı təxminən 0,01% (kütlə ilə) miqdarındadır. Bəzi onurğasız dəniz heyvanları məsələn istridiyədə (yeyilən dəniz ilbizi) 0,4% (kütlə ilə) sinkə malik olur.
|